Poza tym w letnie tygodnie, które nieodmiennie od lat spędzam w Warszawie pod pozorem upragnionego odpoczynku po nieustannych podróżach kolejowych, jestem niejako zmuszony do częstszego odwiedzania rodziców, świadomych tego, że jest to czas przerwy w moim Tour de Pologne, czas, kiedy mam aż za dużo czasu, stąd nadzwyczaj trudno jest mi się wykręcić od tych wizyt, zwłaszcza że ojciec już w czerwcu oznajmia: no, teraz będziesz miał trochę więcej czasu, nie będziesz się musiał nigdzie spieszyć, bo tak to wpadasz do nas jak po ogień i zanim się zorientujemy, już cię nie ma, teraz będziemy mogli spokojnie posiedzieć i pogadać jak mężczyzna z mężczyzną. Właśnie dlatego starałem się jak najrzadziej tam przychodzić, nie chciałem rozmawiać z ojcem jak mężczyzna z mężczyzną, nienawidzę takich męskich rozmów, które sprowadzały się do monologu ojca w stylu: do wszystkiego doszedłem swoją ciężką pracą, nic mi nie dano za darmo, razem z twoją matką ciężko pracowaliśmy na to, co osiągnęliśmy, po to, żebyś ty miał lepiej niż my, żeby ci się łatwiej szło przez życie, musisz przyznać, że dostałeś wszystko, co ci było potrzebne, a nawet więcej, ale, przykro mi to mówić, nie wykorzystałeś swojej wielkiej szansy, a czas ucieka, nie jesteś już taki młody, niedługo będziesz w moim wieku i co wtedy zrobisz? A do czego ty właściwie doszedłeś, pytałem, czując, jak moja złość fermentuje w patos, pozwolono ci wyjechać ze wsi, dano ci pracę w Warszawie, mieszkanie, emeryturę, do niczego nie doszedłeś, bo nigdy nie próbowałeś, dałeś się nieść jak oberwane gałęzie sunące z prądem rzeki, czego więc ode mnie wymagasz? Ja przynajmniej uporządkowałem swoje życie, wzdymał się ojciec w swoim fotelu z podnóżkiem, który sobie sprawił, żeby wygodniej oglądało mu się telewizyjne sprawozdania z zawodów żużlowych, zbudowałem rodzinę i utrzymałem ją, a pracowałem zawsze uczciwie i to było doceniane, dostawałem odznaczenia, a ty, czy ciebie w ogóle szanują w tej twojej pracy, nawet trudno to nazwać pracą, bo ciągle tylko jeździsz po jakichś pipidówkach jak wędrowny Żyd handlujący szmatami, robisz te swoje handełe, handełe, to nie jest praca dla mężczyzny w twoim wieku, to mogą sobie robić jakieś młode chłopaki, żeby się wprawić w robocie, w twoim wieku to powinieneś być jakimś dyrektorem i mieć gabinet z sekretarką, i młodych wysyłać w te podróże, a to ciebie jacyś smarkacze wysyłają. W pipidówie to ty się urodziłeś i w tej pipidówie mentalnie zostałeś, odpowiadałem, jesteś pipidziakiem, tak samo jak matka, jeśli matka umrze wcześniej od ciebie, to zostaniesz pipiwdowcem, a jeśli ty pierwszy odejdziesz w grójeckie zaświaty, to matka zostanie pipiwdową.

Wtedy ojciec wzdymał się jeszcze bardziej, ponieważ nie potrafił prowadzić „męskiej rozmowy”, w ogóle nigdy nie nauczył się rozmawiać, a jedynie monologować z wysokości swojego fotela z podnóżkiem, żałosny król na śmiesznym tronie, wypowiadać puste kwestie, jak aktor z bardzo złego teatru, któremu dano rolę przerastającą jego mierne możliwości, nie oczekiwał ode mnie oporu ani sporu, a jedynie tego, że wysłucham jego pieśni o mojej klęsce, jego chwale i rozczarowaniu mną. Oczekiwał ode mnie uległości i potakiwania, chciał usłyszeć z moich ust: tak, tato, oczywiście masz rację, zmarnowałem sobie życie, bo cię nie słuchałem. Tego właśnie chciał i tego akurat mu nie dawałem, za to uświadamiałem mu jego nieważność i złudę tego pozornego sukcesu życiowego, którym tak się chlubił, bo wszystko, co dostał, dostał za nic, za to tylko, że był ufajdanym gnojem chłopkiem ze wsi, któremu pozwolono zostać w mieście i to miasto budować, cały naród buduje swoją stolicę, pamiętam to hasło, do tej pory mizdrzy się wyryte na ścianie kamienicy na rogu Nowego Światu i Alej Jerozolimskich, choć już od lat nikt nie zwraca na nie uwagi, tak jak nikt nie zwraca uwagi na mojego ojca, budowniczego owej stolicy, emerytowanego bohatera pracy socjalistycznej.

I wszystkie wizyty kończyły się w ten mniej więcej sposób, wzdęty ojciec i zrozpaczona matka, która na wypucowanej paterze przynosiła z kuchni ciasto, ponieważ uwielbiała nie tyle ciasto, ile pucowanie, pucowała zatem nieustająco talerze, patery, garnki, patelnie, pucowała meble i ekran telewizora, żeby ojciec miał większy komfort oglądania wyścigów żużlowych, a potem skoków narciarskich, a wreszcie wyścigów Formuły 1, którymi zainteresował się oczywiście wówczas, gdy w Formule 1 zaczął jeździć Polak, natychmiast pobrał korepetycje i zdobył imponującą wiedzę o tej dyscyplinie, mimo że nigdy wcześniej się nią nie interesował, wcześniej istniały dla niego jedynie te dyscypliny, w których Polacy odnosili sukcesy, co ciekawe dyscypliny indywidualne, a nie sporty drużynowe, co akurat jest chyba dość nietypowe, więc interesowały go skoki narciarskie, żużel, a w ostatnich latach Formuła 1, mimo że oczywiście są również drużynowe zawody żużlowe i narciarskie, zasadniczo jednak w tych sportach najważniejszy jest pojedynczy człowiek, i mój ojciec, jestem o tym przekonany, utożsamiał się z mężczyznami, którzy skaczą na nartach na odległość ponad stu metrów, z mężczyznami, którzy zamaskowani, w ochronnych strojach, kaskach i goglach jeżdżą w kółko po torze żużlowym, żużel musiał kojarzyć mu się z heroicznymi czasami budowania Polski Ludowej, kiedy pięły się w niebo kominy nowych fabryk, hut, cementowni, całego tego apokaliptycznego, stachanowskiego totalitaryzmu, stąd z pewnością jego sentyment do żużlu, po którym jeżdżą zamaskowani mężczyźni, w jego wyobraźni zapewne mogliby jeździć także po węglu, cemencie albo surówce wytapianej w hucie. Imponowali mu po prostu zamaskowani mężczyźni w kombinezonach ochronnych i jestem pewien, że gdy przymykał oczy zmęczone ciągłym oglądaniem rozlicznych transmisji, pod powiekami pojawiał mu się on sam w ochronnym kasku, goglach i uniformie. Jeszcze niedawno nie miał o motocyklach ani bolidach zielonego pojęcia, teraz znał nazwiska kierowców, nazwy teamów, aktualną punktację i śledził to na wypucowanym przez matkę ekranie telewizora, rzucając od czasu do czasu w kierunku kuchni fachowe uwagi dyletanta i otrzymując w zamian długie westchnienie znad zlewozmywaka.

Muszę więc przyznać, że jednak samodzielnie do czegoś w życiu doszedł, do wiedzy o tajnikach żużla, skoków narciarskich i Formuły 1, wciąż się dokształcał, ponieważ matka, wracając ze spożywczaka czy warzywniaka, przynosiła mu świeży „Przegląd Sportowy”, który skrupulatnie studiował, na początek oczywiście rzucał się na artykuły poświęcone żużlowi, skokom narciarskim i Formule 1, ale później czytał najmniejszy nawet tekst o najbardziej nawet idiotycznej dyscyplinie, ponieważ był oszczędny i musiał zracjonalizować sobie każdy wydatek, w tym przypadku dwa złote wydane z domowego budżetu; kiedy przeczytał dokładnie wszystkie artykuły i tabele, mógł z ulgą uznać, że nie był to wydatek zbędny, a jego wiedza o świecie i mechanizmach nim rządzących znów poszerzyła się niebosiężnie, był w stanie przeczytać nawet informacje o krykiecie albo curlingu, byleby nie zmarnował się ani grosz wydany na gazetę, nie bacząc na to, że marnował w ten sposób czas, bo przecież ani krykiet, ani curling go nie interesowały. I kiedy matka oddawała się pucowaniu wszystkiego, co wpadło jej w ręce, on oddawał się żużlowaniu po stronach „Przeglądu Sportowego” i czekaniu na telewizyjne transmisje, a jeśli akurat nie było żadnej, o co dość trudno, szedł czyścić i naprawiać swój samochód, starą skodę, z której naturalnie był niezwykle dumny, i trzeba mu przyznać, że nie bezpodstawnie, jego stara skoda w kolorze, jakżeby inaczej, intensywnego rozwolnienia była z pewnością najlepiej utrzymanym samochodem na parkingu strzeżonym przy ulicy Dragonów, choć przecież stały tam samochody nowsze, nowocześniejsze, ładniejsze, droższe i przede wszystkich w piękniejszych kolorach, jego samochód wyglądał jak kuriozum, ale jako kuriozum się wyróżniał, a mój ojciec dzięki temu był rozpoznawany w promieniu kilku podwórek jako właściciel tego wyjątkowego pojazdu i skądinąd wiem, że niektórzy nazywali go nieoficjalnie Panem Samochodzikiem, co było nawet pieszczotliwe, bo powinni go nazywać starym, nadętym dziadem.

Kiedy zatem opuszczałem mieszkanie na Dragonów po kolejnym spięciu z ojcem, byłem, a raczej bywałem szczęśliwy, opadało ze mnie napięcie, rozplątywały się supły w mięśniach, rozluźniał szczękościsk, ale poranek, gdy budziłem się ze świadomością, że muszę ich odwiedzić, spinał znów wszystko bolesnymi klamrami, zwężały mi się naczynia wieńcowe, zapętlały jelita, krew kotłowała się w głowie, drętwiały palce dłoni, mrowienie szło od łokci aż do każdego paznokcia, bo wiedziałem, że jestem na nich skazany, na zidiociałe tyrady mojego ojca, na zaklinowanie się we wstrętnym milczeniu mojej matki, na ten smog starczej frustracji unoszący się w całym mieszkaniu.

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: zofia@czarne.com.pl.