Puszcza domowa

Co kryje Kampinos

      Pierwszego łosia w życiu zobaczyłem na warszawskiej wylotówce na Łomianki. Miałem kilka lat i siedziałem na tylnej kanapie rodzinnego wartburga w kolorze orzechowym. Nie pamiętam okoliczności tej podróży. To mogła być droga nad morze albo tylko popołudniowa wizyta u lekarza w Burakowie, gdzie przez jakiś czas byłem wożony. Zwierzę jak gdyby nigdy nic wyszło spomiędzy sosen, a potem przez kilka dłuższych chwil dało się podziwiać. Ruch samochodowy był w latach osiemdziesiątych o wiele mniejszy niż dziś, ale ten brawurowy przemarsz przez jezdnię i tak wywołał popłoch wśród kierowców. W ruch poszły hamulce i klaksony. Nikt oczywiście nie robił zdjęć. W tamtych czasach tego typu zdarzenia zapisywało się wyłącznie w zakamarkach pamięci.

Zresztą moi rodzice nie wydawali się specjalnie zdziwieni tym wtargnięciem.

– Tu niedaleko jest Puszcza Kampinoska, w której żyją łosie – powiedziało któreś z nich.

Nie towarzyszyły tym słowom żadne konkretne emocje. Zupełnie jakby to był komunikat meteorologiczny. Stwierdzenie faktu, który ma objaśnić dziecku urywek świata. Gdyby to się wydarzyło dziś, usłyszałbym na pewno o wiele więcej szczegółów. Rodzice nerwowo próbowaliby ukryć własną niewiedzę danymi zasysanymi na bieżąco z internetu. Wiesz, synku, łosi w puszczy jest ponad czterysta, a zimą chętnie zlizują sól z jezdni. Samicę łosia nazywamy klępą.

Pół minuty później zwierzę było już tylko mglistym wspomnieniem, a myśli dziecka na długie lata powędrowały w zupełnie inne strony niż mijany tamtego dnia las. Wiele lat później nie umiem nawet oszacować, ile razy widziałem na własne oczy łosia. Spotykałem je na zachodzie i we wschodniej części puszczy. W Granicy, Izabelinie, Łazach i Zamościu. Widziałem matkę z młodym, które przez długie minuty nie potrafiło poradzić sobie z wysokim stanem kanału Łasica. Oraz byka żującego zielsko między dawnymi umocnieniami bazy Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej niedaleko Palmir. Ale nigdy nie powtórzyło się to już na warszawskiej wylotówce. Mimo to jadąc szeroką dwujezdniową szosą otoczoną z obu stron zielenią, zawsze się za nimi rozglądam. Może tkwi we mnie jakaś niepewność co do autentyczności tamtego przeżycia? Może ponad trzydzieści lat później chciałbym się upewnić, że to nie było przywidzenie? Że nie był to Jeleń albo diabeł Piszczałka, którego zmaterializowała karmiona telewizją i książkami wyobraźnia szczeniaka?

Wtedy, jeszcze w skórze dziecka, wcale nie chodziłem z rodzicami po puszczy. Znajdowała się poza rodzinnym radarem. Pod nosem mieliśmy Las Kabacki. Był wystarczający. Raz albo dwa byłem w Kampinosie ze szkolnymi wycieczkami. Tymi z martyrologią w tle, których dzieciak z warszawskiej szkoły nie jest w stanie uniknąć. Potem bywałem w niej parokrotnie w czasie studiów, traktując to jako przerywnik między poważniejszymi wyjazdami. Piętnaście kilometrów trasy, która miała pętlę w Dziekanowie Leśnym było dobrą rozgrzewką przed Tatrami. Ale pomijając te epizody, nie czułem do Kampinosu szczególnej mięty. Dla mieszkańca południowych dzielnic Warszawy był chyba po prostu zbyt daleko, by wywołać trwałą zażyłość. Pierwsza linia metra długo nie dojeżdżała do Młocin, budowa obwodnicy miasta wlokła się niemiłosiernie. Truskaw, Leszno, Śladów – to wszystko były prawdziwe wyprawy. Na dodatek okupione staniem w korkach. A skoro już gdzieś się wyprawiać, to czemu nie jeszcze dalej?

Przeczytałem swego czasu, że w wielu rdzennych językach Australii oprócz liczby pojedynczej i mnogiej znajdują się inne, w tym podwójna. Tyson Yunkaporta z Deakin University w stanie Wiktoria przekonywał, że to bardzo wygodne narzędzie do opisywania świata. Perspektywa czworga oczu jest wyjątkowa. Pozwala widzieć więcej, jednocześnie unikając natłoku. Dwa nie wyrzeka się intymności. Przekreśla samotność, pozostawiając przestrzeń na milczenie. Idąc gdzieś we dwoje, wzbogacamy własny punkt widzenia o to, co widzi i wie nasz towarzysz lub towarzyszka. Zarazem nie rezygnujemy z własnego. Jeśli dodamy do tego różnicę wieku, sięgniemy poza nasze własne spektrum czasowe. Liczba podwójna to dla wielu najlepszy sposób na spędzenie większej części życia. „I że cię nie opuszczę aż do śmierci”. Dwa, czyli w sam raz.

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: julita@czarne.com.pl.