Gorsze dzieci Republiki

O Algierczykach we Francji

W ostatnich latach na polskim rynku ukazało się wiele książek o Francji, francuskich muzułmanach czy migracjach do Francji z krajów Afryki Północnej. Jednak jak dotąd żadna z nich nie wydała mi się tak merytoryczna, a z drugiej strony tak przystępna, jak „Gorsze dzieci Republiki”.

„Gorsze dzieci Republiki” to bardzo rzetelnie napisana analiza relacji francusko-algierskich. Autorka wykonała ogromną pracę faktograficzną związaną z historią tych relacji, tłumacząc wiele zjawisk politycznych i gospodarczych.

Włodek, socjolożka, a przy tym rasowa reporterka, z empatią przygląda się owym gorszym dzieciom państwa, które na swoim sztandarze wypisuje hasło wolność, równość, braterstwo. Kiedy jednak mogli się oni cieszyć wolnością i równością, pyta, o braterstwie nie wspominając?

Autorka stara się nam pokazać algierski naród z neutralnego punktu widzenia i pomaga zrozumieć ich zachowania, które nie zawsze, dla nas Europejczyków, są w pełni akceptowane.

Momentami książka Włodek jest niesłychanie gorzka — hasło wolność, równość, braterstwo stosowane jest cynicznie wybiórczo. Ale „Gorsze dzieci Republiki” kryją też w sobie nadzieję, nie są tylko litanią przewinień, pomyłek, podłości.

Autorka przygląda się relacjom algiersko-francuskim [...]. Nie da się zrozumieć dzisiejszej Francji bez ich zrozumienia. A ta książka na pewno w tym pomaga.

„Gorsze dzieci republiki” przynoszą czytelnikowi garść ważnych, uniwersalnych obserwacji. Autorce ich formułowanie przychodzi tym łatwiej, że znakomicie łączy empatię i asertywność – wobec swoich rozmówców potrafi być zarazem czuła i uważna [...]. To bez wątpienia jedna z najlepszych książek reportażowych, jakie ukazały się w ostatnim czasie na polskim rynku.

Ludwikę Włodek czyta się znakomicie.

Podoba mi się konsekwencja, z jaką autorka rozmontuje klisze myślowe w rodzaju: „jeśli Algierczyk, to Arab, muzułmanin, mieszkaniec przedmiejskiego «getta», a w każdym razie – ktoś izolujący się od swoich nie-arabskich sąsiadów”… „Nic z tego, to mit!” – ripostuje Włodek. I podpiera to licznymi przykładami.

Czytając książkę, niejeden raz ma się wrażenie pewnego podobieństwa między wydarzeniami francusko-algierskimi a polskimi w znaczeniu takim, że doświadczenia zbiorowej opresji oraz walki z nią odciskają się na zbiorowej, jak też jednostkowej świadomości i pamięci.

Włodek wykonała solidną, reporterską pracę.