Tragedia wyzwolenia

Historia rewolucji chińskiej 1945-1957

Reforma rolna krwawo przeorała wsie kontrolowane przez komunistów. Zespoły robocze wygrzebywały dawne nieporozumienia, podsycały niechęć i rozniecały miejscowe spory, aż rozbudziły nienawiść klasową. Wszędzie też rozgorączkowane, kierowane zawiścią tłumy przywłaszczały sobie rzeczy będące własnością tradycyjnych przywódców wiejskich. Yuanbao należało do pierwszych miejscowości, gdzie ziemię przehandlowano za krew, ale w latach 1947–1948 wszystkie wioski przeszły przez podobny rytuał: ludzi dzielono na klasy, biedotę doprowadzano do ślepej nienawiści, ofiary upokarzano, bito, a czasami zabijano, zwycięzcy zaś dzielili się łupami.

Do najbardziej brutalnych regionów należało Shanxi, w którym rządy terroru sprawował Kang Sheng. Ten człowiek o złowrogim wyglądzie i niejasnej przeszłości blisko współpracował w Moskwie z radziecką bezpieką przy likwidacji setek Chińczyków podczas wielkich czystek rozpoczętych przez Stalina w 1934 roku. Studenci znikali w nocy bez śladu. W 1936 roku Kang powołał Urząd Likwidacji Kontrrewolucjonistów, a rok później Stalin wysłał go specjalnym samolotem do Yan’anu. Szybko dogadał się z Mao; metody policyjne, których nauczył się w Związku Radzieckim, zastosował w służbie bezpieczeństwa i wywiadzie. Jego metody były tak brutalne, że w 1945 roku został odsunięty.

Wysłany do Shanxi, by tam nadzorować reformę rolną, wywołał na wsi zaciętą wojnę klas, zmuszając każdego wieśniaka do zajęcia stanowiska. W przysiółku pod nazwą Haojiapo przyglądał się z aprobatą, jak rolnicy każą właścicielowi ziemskiemu klęczeć na ceglanym tłuczniu. Ofiary potem bito, opluwano i oblewano fekaliami. Kang Sheng pozwalał „masom” decydować, kogo nie lubią, i rozbudzał tajone frustracje, które mogły zwrócić się przeciwko niemal każdemu. W niektórych częściach regionu poszukiwanie wrogów poszło tak daleko, że objęło także osoby zaklasyfikowane jako „średniacy”; aresztowano ich, bito, torturowano, a następnie pozbawiano własności. Gdzieniegdzie nawet co piątą osobę uznawano za didżu. W powiecie Shuo nikt nie śmiał się odezwać, gdy kogoś oskarżano o „bogactwo”, ponieważ otwarta wypowiedź mogła prowadzić do potencjalnie śmiercionośnego zarzutu „chronienia panów”. Wystarczyło, by jakiś biedak wskazał któregoś wieśniaka palcem i nazwał go didżu, a już los wskazanego był przypieczętowany. W samym tylko powiecie Xing zabito ponad dwa tysiące osób, w tym dwustu pięćdziesięciu starców i dwadzieścioro pięcioro dzieci, które nazwano „paniczykami”.

Jedną z ofiar był mężczyzna nazwiskiem Niu Youlan. Jego nazwisko znaczy „wół”; poprzednio pomagał partyzantom, dając im zboże, tkaniny i srebro. Ta współpraca go nie uratowała. We wrześniu 1947 roku sześćdziesięciojednoletniego mężczyznę wciągnięto na scenę, gdzie stanął przed pięciotysięcznym tłumem wieśniaków. Nos przekłuto mu drutem. Jego syna zmuszono, by ciągnął ojca jak wołu. Po twarzy Niu spływała krew. Naznaczono go gorącym żelazem; zmarł osiem dni później, zamknięty w piwnicy. Xi Zhongxun poinformował Mao Zedonga 19 stycznia 1948 roku, że „ludzi topi się w kadziach ze słoną wodą. Niektórych oblewa się od głowy wrzącym olejem i pali na śmierć”.