To wszystko nie robi się samo

Rozmowy na zapleczu kultury

Artysta, ale prawdziwy techniczny
rozmowa z Bartkiem Buczkiem,
artystą i montażystą wystaw

Po co technicznemu deskorolka?
            Przydaje się do przewożenia ciężkich rzeczy, używa się jej więc przy transportach. My wykorzystujemy ją również do przemieszczania się. Kiedy w 2010 roku zaczynaliśmy pracować przy montażach wystaw w katowickim Rondzie Sztuki, jeden z kolegów był raperem, miał deskorolkę i jakoś wpadliśmy na to, żeby na niej siadać.
Wtedy to był element uciechy, z czasem przyjął się w pracy. Studiowałeś malarstwo na katowickiej Akademii Sztuk Pięknych, jesteś artystą. Jak to się stało, że zacząłeś montować wystawy?
            Jeszcze na studiach wystawiałem prace w Rondzie Sztuki, galerii związanej z ASP. Wtedy technicznymi byli przeważnie studenci, więc w naturalny sposób pomagałem przy montażach. Ekipa stale się zmieniała, w pierwszych latach pracowałem chyba z trzydziestoma osobami. Kilkoro z  nas szczególnie rozsmakowało się w  tym fachu i  teraz pracujemy w  stałym gronie dla różnych galerii. Oprócz mnie są w grupie Maciej Skobel – malarz, eksgalerzysta, i Maciej Zimmer, który ma firmę odzieżową. Okazjonalnie dołącza fotograf Mateusz Hajman i Łukasz Adamowicz – filmoznawca. W gronie stałych współpracowników jest także konserwatorka Kinga Olesiejuk i młodzi malarze z Krakowa, Paweł Zięba i Sebastian Mikoś.
Rozsmakowałeś się i związałeś z tym przyszłość?
            Długo chodziło o  dorobienie czy, powiedzmy, zdywersyfikowanie źródeł dochodu. Kiedy w 2018 roku zaczynałem pracę w krakowskim Bunkrze Sztuki, zdałem sobie sprawę, że trzeba przestać się oszukiwać, że przede wszystkim jestem malarzem, a montuję z doskoku. To były równoważne prace. Teraz nie jestem już na stałe związany z żadną instytucją, no i przestałem malować.
            Malowanie okazało się zbyt czasochłonne, są inne ciekawe sposoby wyrażania siebie. Robię obiekty rzeźbiarskie. W 2022 roku pracowałem przy czterdziestu pięciu wystawach, w dziewięciu z nich brałem udział również jako artysta. To był mój rekord w całej tak zwanej karierze. Rekordowo też mało sprzedałem prac. Zero
Pierwszy raz rozmawialiśmy jesienią 2019 roku, krótko po twojej wystawie Kolarz w Rondzie Sztuki.
            O, to był gorący czas.
            Zaczęło się od tego, że chcieliśmy z kolegami zrobić techniczny popis i wspólnie zamontować moją wystawę. Okazało się jednak, że wszyscy mieli prace w innych miastach, więc po paru dniach zostałem sam. Pod koniec montażu pracowałem do drugiej w nocy, więc już nie opłacało się jeździć do żadnego z zaprzyjaźnionych mieszkań. Nocowałem w galerii. Robiłem łóżko ze sztucznej trawy, folii bąbelkowej i fizeliny, przykrywałem się fizeliną i folią i szedłem spać. Musiałem być czujny, żeby wstać, zanim o szóstej trzydzieści przyjdzie pani sprzątająca.
            Równocześnie z wystawą w Katowicach zaczął się w Krakowie montaż ekspozycji Pompeje. Życie i śmierć w cieniu Wezuwiusza dla Muzeum Archeologicznego. Wielkie przedsięwzięcie – ponad sto eksponatów z Muzeum Archeologicznego w Neapolu, w tym, niestety, marmurowe posągi. My mieliśmy wąski odcinek: wypakowanie z tirów skrzyń, przetransportowanie ich do wnętrza galerii, potem – pod okiem konserwatora z Włoch – rozpakowanie i rozparcelowanie eksponatów po salach. Resztą zajmowali się węgierscy techniczni z Muzeum Ferenca Móry w Segedynie; tam wcześniej była ta wystawa.
            Tyle że niektóre z tych dzieł ważyły po trzysta kilogramów, jedna rzeźba nawet sześćset pięćdziesiąt. W muzeum nie ma windy, a schody są wąskie.
 Jak przenosi się rzeźbę, która waży sześćset pięćdziesiąt kilogramów?
            Wspomagaliśmy się cięższym sprzętem. Dopóki byliśmy na poziomie gruntu, pomocny był wózek widłowy. Pierwsze kilka schodów pokonaliśmy, budując platformę z desek, a dalej posługiwaliśmy się ostrożnie tak zwanym paleciakiem. Rzeźba miała stanąć na drugim piętrze, ale w związku z trudnościami w manipulowaniu nią postanowiono ostatecznie, że zostanie w korytarzu.  
            Wyobrażaliśmy sobie przy tej pracy budowę piramid czy może – jako że wszystko odbywało się w mieszaninie angielskiego, polskiego, węgierskiego i włoskiego – wieży Babel. Trzystukilowy stolik opasaliśmy specjalistycznymi pętlami, drugi koniec lin mieliśmy na ramionach i jakoś – asekurując się i korzystając z siły nóg, żeby unikać schylania się – wnieśliśmy.
            Nogi, dzięki treningom kolarskim, mam stosunkowo silne, co akurat w tej opowieści nie jest bez znaczenia. Częścią mojej katowickiej wystawy był performance polegający na tym, że codziennie od trzynastej do dziewiętnastej demonstrowałem trening. W praktyce wyglądało to tak, że przez dwa tygodnie co rano jechałem z Katowic do Krakowa, nosiliśmy Pompeje, galopem wracałem do Katowic, przebierałem się w strój kolarski i do dziewiętnastej performowałem jako artysta.
            Kiedy wystawa się skończyła, musiałem ją zdemontować. Doświadczony w spaniu w galerii miałem w planach kołderkę z fizeliny, ale akurat tej nocy w klubie sąsiadującym z Rondem Sztuki odbywał się vixapol. Kto był, ten wie, co to oznacza. Piekło. Musiałem znaleźć nocleg u znajomych.

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: julita@czarne.com.pl.