Delfin w malinach

Snobizmy i obyczaje ostatniej dekady

– Co sobie za granicą o nas pomyślą! – wrzeszczeli współpasażerowie na konduktorów, konduktorzy wrzeszczeli na pasażerów, a obcokrajowcy patrzyli na to wszystko przerażonym wzrokiem. I  było wyrywanie sobie obcokrajowca: pan pójdzie z nami, nie, pan tu zostanie. Obcokrajowcom łzy stawały w oczach, bo nie mieli pojęcia, co się za chwilę z nimi stanie w tym strasznym kraju, gdzie za oknami jest ciemno, a gdy pociąg wjeżdża na stację, to widać tylko przerażający, pokruszony beton albo jeszcze bardziej przerażające próby jakiegoś cywilizacyjnego ogarnięcia, które o ogarniającej cywilizacji najlepiej nie świadczą. I Wars był przed wojną. Ciabatta, rukola i flaczki. Nie to, co kiedyś. Tłusty kotlet i piwsko. Przed wojną z orkami nie uświadczyło się już w pociągach efektownych warsiarskich najebek na tle migającej za oknami polskiej apokalipsy. Były cisza, wyciszenie, hipster na kapiszonie jechał i wdupcał ciabattę i żurek, plastikowawe pity z warzywami. Tylko rozpiździaj na zewnątrz się nie zmieniał.

Podróż koleją w Polsce zawsze miała w sobie coś z najistotniejszego doświadczenia tego kraju. Nie wyobrażałem sobie nigdy, żeby to się mogło zmienić. No, teraz się zmieniło, bo orki zjadły pociągi, a z trakcji kolejowej zrobiły sobie dzidy, ale kiedyś sobie nie wyobrażałem. Na dworcach zawsze trochę śmierdziało, mimo demonstracyjnego mycia. Kręcili się smutni pasażerowie i jakieś łyse pały. Ciągnęło coś, co wszyscy nazywali okcydentalizacją, nie było już na dworcu straganów ze skarpetą, a za to można było kupić gazetę w Relayu, już nie trzeba było rozglądać się w ciągłym stresie wokół siebie w obawie przed dostaniem po ryju, ale pozostawało zawsze to dziwne, ciągnące od drzwi uczucie, że zaraz za drzwiami zaczyna się Polska, niezależnie od tego, jak długo się tym pociągiem jechało, ile się opóźnił i ile się w nim przeżyło. I że cała ta podróż miała – w gruncie rzeczy – niezbyt duże znaczenie. Bo Polska w swoim chaosie była zaskakująco jednolita i – dajmy na to – Cieszyn nie różnił się specjalnie od – powiedzmy – Szczecina. Tu i tam stała blaszana buda supermarketu, tu i tam polbruczek i szyldózka, tu i tam jednocześnie wytryskały upadek cywilizacji i gospodarcze podniecenie. Teraz to już ani Szczecina, ani Cieszyna nie ma, są Shungrru-Mrlak i Czehssu-Morlok, orkowskie obozowiska w ruinach dawnej polskiej cywilizacji, ale ta cywilizacja – jednakowoż – też była obozowiskiem na gruzach innej cywilizacji. PkP, Polskie Koleje Państwowe. Korytarz, kibel z papierem toaletowym przyklejonym do podłogi, gówno, które leciało na tory, zakaz korzystania z ustępu na stacji i ne pas se pencher au dehors. Zawsze po niemiecku, francusku, rosyjsku i polsku. Po angielsku nie. Kiedyś, za głębokiej komuny, ktoś bardzo chciał udowodnić, w jak głębokiej pogardzie ma międzynarodowy język angielski, i do tej pory nikt tego na angielski nie przetłumaczył. Ne pas se pencher au dehors, nicht hinauslehnen. Świadczyło to o tym, że pewne reguły w Polsce istnieją tylko dlatego, że w innych krajach też istnieją, a nie dlatego, że kogokolwiek obchodzą. Tylko siara nie mieć u siebie.

Korytarz, kibel, przedział, przejście między wagonami, kolejny przedział, kolejny korytarz, kolejny kibel, niedomykające się drzwi do jakiegoś panelu z zegarami i wajchami, znów korytarz, znów przedział. Dalej już lokomotywa. Kilkadziesiąt metrów w jedną, kilkadziesiąt w drugą, papieros koło kibla albo w przejściu, na łączeniu. I za oknem albo czarno, albo niebiesko-zielono z białym i kolorowym nalotem. I w sumie tyle. Nuda.