Tove Ditlevsen

Moja żona nie tańczy

fragment

Hanne miała dopiero siedem lat, ale już nosiła w sobie wielki bezkształtny lęk. Zawsze wolała być gdzie indziej niż w miejscu, w którym znajdowała się w danej chwili. Kiedy siedziała w pokoju dziecinnym razem z młodszym bratem, całkowicie pochłoniętym zabawą, nasłuchiwała kroków rodziców na dole i starała się, jak tylko mogła, śledzić ich dziwne rozmowy. Kiedy byli sami, rozmawiali ze sobą inaczej niż przy niej. Przyciszony głos matki brzmiał tak miękko, że czuła w brzuchu i słodycz, i ból, głównie jednak ból, a ojciec prawie cały czas śmiał się z jej słów. Kiedy Hanne zbiegała albo skradała się na dół po schodach, w pierwszej chwili całkiem milkli. Potem matka mówiła na przykład: „Nie idziesz na dwór się bawić, skarbie?”. A kiedy Hanne do niej podchodziła, to ani nie brała jej na kolana, ani nie zaczynała opowiadać historii, tylko jakby lekko sztywniała, a w efekcie dziewczynka nie mogła się ruszyć, ale czuła, jak spojrzenie ojca ciemnym płaszczem lęku otula je obie. Dalej matka potrafiła powiedzieć, nie patrząc na nią: „Wracaj na górę i pobaw się z bratem. Ojciec jest zmęczony”. Ale to wcale nie była prawda, bo przecież mógł się po prostu położyć do łóżka i odpocząć, jak inni, kiedy są zmęczeni, zresztą on sam nigdy tak nie mówił. W ogóle mało rozmawiał z Hanne, a jeśli już, to pytał tylko, ile jest dwa razy dziesięć albo czy już nauczyła się czytać, lecz i tak nie zawsze słuchał jej odpowiedzi.

Mimo to był miłym ojcem, bo nigdy jej nie bił ani nie krzyczał, a ona dobrze wiedziała, że codziennie chodzi do pracy, żeby zarobić na ubranie i jedzenie dla nich wszystkich, i że byłoby o wiele gorsze, gdyby od nich odszedł. Wszystko to wytłumaczyła jej matka pewnego dnia, gdy nagle Hanne wypaliła: „Och, ojciec jest taki głupi”, patrząc, jak on wjeżdża na rowerze przez furtkę do ogrodu akurat wtedy, kiedy im dwóm, jej i matce, było tak przyjemnie.

Otaczało ją strasznie dużo rzeczy, których należało się bać i których należało pilnować. Przede wszystkim oczywiście musiała pilnować braciszka, ponieważ mógł się udusić w swoich szelkach albo chwycić skądś zapałki, podpalić siebie i cały dom. Hanne nigdy nie czuła spokoju, dopóki nie zasnął wieczorem. Dopiero wtedy ów lęk ustępował. Sama wprawdzie tak bardzo by nie rozpaczała, gdyby braciszek umarł, ale matce z całą pewnością byłoby przykro i płakałaby przez wiele dni, jak wtedy, gdy prawdziwy ojciec Hanne od nich odszedł i zapanował wielki smutek do czasu, aż pojawił się nowy tata.

Kiedy przychodzili goście, matka ze śmiechem opowiadała o tym, jak Hanne biegała za mężczyznami, trudniącymi się myciem okien, oraz wszystkimi innymi, jakich tylko zobaczyła, i pytała ich, czy nie chcieliby się ożenić z jej matką. Hanne nie widziała w tym nic śmiesznego, bo przecież bez ojca w domu wszyscy umarliby z głodu. A ona nie miała najmniejszej ochoty umierać, by ją zakopano w ziemi, w dodatku bez kołdry do przykrycia w nocy. Wprawdzie podobno człowiek po śmierci stawał się aniołem i mógł pofrunąć do Pana Boga, no ale gdyby za późno wyrosły mu skrzydła albo gdyby za dużo ludzi umarło w tej samej chwili, to zostałby ze wszystkim zupełnie sam, tak jak matka wtedy, kiedy nie było ich stać nawet na służącą.

Braciszek spał, a Hanne leżała i zdrapywała farbę z niebieskich szczebelków łóżka. Nigdy nie zasypiała, dopóki matka i ojciec nie weszli na górę, a czasami dopiero wtedy, kiedy przestawali rozmawiać w sypialni, wówczas mogła mieć pewność, że też śpią, więc w ciągu nocy nie może zajść żadna zmiana.

Teraz wciąż rozmawiali w bawialni. Od ich ściszonych głosów, tych używanych, kiedy byli sami, śmiechu ojca i długich chwil ciszy bolała ją głowa, jak wtedy, gdy braciszek rzucał na podłogę wszystkie swoje klocki naraz. Może się całowali, bo tak się robi, kiedy się jest małżeństwem, ale nie na oczach dzieci. Bo dzieciom nie przychodzi z tego nic dobrego. „Zaczekaj, aż będziemy sami – powiedziała raz matka. – Grzech, żeby dziecko na to patrzyło”. Dlaczego to grzech? Grzech to coś związanego z Bogiem i wieczorną modlitwą.

Hanne wyciągnęła się na plecach i złożyła ręce na kołdrze. Bóg był w pokoju, ale niewidzialny, nawet przy zapalonym świetle. Hanne wyobrażała sobie, że jest podobny do jej prawdziwego ojca, największego i najpotężniejszego mężczyzny na całym świecie. Zamknęła oczy i szeptem odmówiła najprzyjemniejszą ze wszystkich wieczornych modlitw:

Jestem zmęczona i idę spać,

wieczorny słychać dzwon.

Ojcze, z miłością spojrzeć chciej

na nasz pokorny dom.

 

Potem westchnęła sennie, uspokojona, aż do chwili, gdy myśli znów zaczęły jej się roić w głowie jak wygłodniałe ptaki na wiosennej rabacie.

Oby już niedługo przyszli na górę! Hanne poczuła pieczenie w oczach. Pojutrze niedziela, pójdzie wtedy do swojego prawdziwego ojca i jego nowej żony, która wygląda o wiele ładniej niż matka, ale mimo to jest wstrętna. Na całe szczęście ojciec nie kocha jej tak naprawdę, bo nie mają dzieci, a dzieci się ma tylko wtedy, kiedy ludzie się kochają tak bardzo, jak matka kochała tego nowego ojca, bo wtedy urodził się braciszek. Na szczęście to już minęło, gdyż od tamtej pory nie pojawiło się więcej dzieci, które mogłyby się udusić w szelkach albo podpalić dom. Na kochanie nie da się nic poradzić. Przychodzi i odchodzi jak koklusz. Ale wszystko na nic, jeśli tylko jedna osoba kocha. Właściwie to bardzo dobrze, bo Hanne kochała swojego nauczyciela od rachunków i swojego prawdziwego ojca, no i oczywiście matkę, a co do tej trójki była pewna jedynie, że ojciec ją kocha. No ale z własnym ojcem nie można się ożenić, bo będzie strasznie stary, kiedy ona dorośnie, kiedy urosną jej piersi i w ogóle, a wcześniej nie wychodzi się za mąż. Oby tylko była taka duża jak nowa żona ojca, którą miała nazywać mamą Grete, kiedy u nich nocowała. Ale ojciec mówił o niej po prostu Grete. Phi, ona jest głupia! Chociaż ma takie mnóstwo pięknych sukienek, o wiele więcej niż matka. „Tym się nie przejmuj – powiedziała matka – tylko głupi ludzie ciągle się stroją”. Ojciec jednak, taki przecież mądry, lubił całować i pieścić tę głupią kobietę. Mimo że ona miała długie loki i oczy stale wilgotne, jakby przed chwilą płakała. I ze wszystkiego się śmiała, nawet wtedy, gdy Hanne specjalnie była niegrzeczna. Podczas jej ostatniej wizyty mama Grete włożyła długą jedwabną suknię z wielkim dekoltem, obróciła się przed Hanne i spytała: „Nie uważasz, że ślicznie wyglądam?”. A Hanne sięgnęła po żart ze swoich świeżo zdobytych w szkole zapasów: „Tak, od tyłu i po ciemku!”. Obie wybuchnęły tak nieopanowanym śmiechem, że Hanne wreszcie zaczęła płakać, aż ojciec musiał wziąć ją na kolana i pocieszać jak małe dziecko. Przeciągała ten płacz, dopóki mama Grete nie przestała się śmiać. Dobrze jej tak! Właśnie!

Dziecko pociągnęło nosem i spod poduszki wyjęło chusteczkę, wytarło nos i zadarło go, czego nie powinno robić, bo od tego dziurki w nosie zmieniają się w łapacze kropli, w które wpada deszcz. Nieważne, powiedziała na głos, jak zawsze wtedy, kiedy się uderzyła i nie chciała płakać. Istniało mnóstwo rzeczy, o których można było mówić „nieważne”. Nieważne z mamą Grete, nieważne, czy braciszek się udusi, nieważne z tym nowym ojcem, który nie może ich zostawić, nieważne, czy odejdzie, nieważne, czy będą mieli jakiegoś nowego…

Nagle usiadła w łóżku z gwałtownie bijącym sercem. W salonie pojawił się nowy głos. Donośny, wesoły, kochany i znajomy głos, który brzmiał jednakowo, kiedy się przy nim było i kiedy się przy nim nie było. Ale to chyba niemożliwe? Po co on tu przyszedł? Hanne nasłuchiwała. No tak, to naprawdę on. Przyszedł wypędzić tego nowego ojca i znów ożenić się z mamą. Mama Grete na pewno umarła i teraz mama dostanie te wszystkie jej śliczne sukienki. Hanne porwał szalony strumień szczęścia. Wyskoczyła z łóżka, zadarła nocną koszulę i zbiegła na dół.

 

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: julita@czarne.com.pl.