Królikarnia

Joan strzeże wirtualnego cmentarza. Moses nawiedza wrogów pomalowany fluorescencyjną farbą. Blandine, w przerwach od czytania żywotów mistyczek, knuje przeciwko deweloperom. Hope? Hope stara się tylko nie oszaleć. Wszyscy spotykają się w Vacca Vale, czyśćcu postindustrialnej Ameryki. Proza Tess Gunty jest błyskotliwa i bezlitosna. Wszystko jest tu fikcją i wszystko tu jest prawdziwe.

Kiedy wydawało się, że już wszystko obliczone jest tylko na krótki okres używalności, po którym zgodnie z planem staje się przestarzałe, pojawiła się „Królikarnia” – dogłębnie mądre, szalenie pomysłowe, absolutnie poruszające dzieło sztuki, którego niewyczerpane, zdaje się, dary pozostaną z wami jeszcze długo po zakończeniu lektury. Każda strona tej powieści zawiera osobną powieść, świat cały.

Hipnotyzująca […]. Powieść budząca respekt rozmachem i precyzją […]. Wśród przyjemności z tej lektury jest to, jak fabuła pławi się w języku, w rytmach, powtórzeniach, ślimakowych wirach sensów, które należy wyłuskać z banalnych skorup życia codziennego. [Gunty] ma też dar wyłapywania – niczym tętna – kruchości i absurdalności bytu człowieka w świecie, wszystkich tych cichych a tajnych potrzeb, niecodziennych zwierzeń. Najlepsze zdania tej powieści – a jest tu w czym wybierać – aż dźwięczą tą świadomością, nawet w pospolitych szczegółach.

Najbardziej obiecujący debiut powieściowy, jaki czytałem w tym roku […]. Fabuła napędzana […] poczuciem autentycznego kryzysu, przez kolejne zakręty zmierza do katharsis niesamowitego finału.

Choć ta powieść przedstawia wiwisekcję współczesnego uwiądu miast, nie pozwala jednak kwestiom społecznym przyćmić osobowości postaci, a kluczem do tego jest zwichrowany geniusz Blandine.

„Królikarnia” znajduje równowagę między banałem a ekstazą, przywodząc mi na myśl Davida Fostera Wallace’a w szczytowej formie. To opowieść o miłości przedstawiona bez czułostkowości, historia okrucieństwa opisana z wyważeniem. Gunty jest porywającą pisarką.

To ważna amerykańska powieść, portret konającego miasta i – przez analogię – umierającego systemu. Napędzają ją nie tylko przenikliwość i dowcip, ale też historia tej eterycznej dziewczyny. […] Ona aż pulsuje życiem, świadomością – do tego stopnia, że kończąc lekturę, sama pragnęłam to poczuć. Chciałam wyjść z domu. Poczuć to, co prawdziwe. Obudzić się. „Królikarnia” Tess Gunty to powieść zapierająca dech, przepełniona współczuciem i widowiskowa.

Książka mocarna i brutalna, naszpikowana zdaniami mrocznymi i dowcipnymi [...]. Jednak prawdziwym tematem prozy Gunty jest kraina samotności, roztrwonionego potencjału i wyzysku, która jawi się wyjątkowo amerykańsko – ale też kontakty międzyludzkie i okruchy szczęścia, które pozwalają nam w niej przetrwać.

Ten prawdziwie zachwycający debiut powieściowy – o lokatorach nisko czynszowego bloku mieszkalnego gdzieś w małomiasteczkowej Indianie – fascynująco stapia żywy realizm z eksperymentatorskim komizmem, jakże ukochanym w amerykańskiej prozie. Tu zdania aż się iskrzą, wachlarz styli i typów ludzkich robi wrażenie. […] Ileż tu może olśnić, aż trudno wskazać, na co warto patrzeć. […] W pamięci zostaje coś prostego: buzujące życie wewnętrzne tych postaci.