Karbala

Raport z obrony City Hall

To ludzie Muktady as-Sadra zaatakowali polskich żołnierzy zajmujących budynek City Hall w świętym dla szyitów mieście. Walki trwały kilka dni. Zwycięsko wyszli z nich nasi żołnierze. Co więcej, mimo trudnych warunków udało się nie tylko wygrać tę potyczkę, ale przede wszystkim nie ponieść żadnych strat. Tym razem bohaterstwo mierzyło się z wojennymi umiejętnościami, a nie krzyżami. Dlatego pewnie na razie Karbala doczekała się książki napisanej przez dowódcę tego starcia, a nie pieśni. Do czasu. Teraz jednak każdy z Was zasłużył na proste podziękowania: Szacunek, Panowie!

Książka podpułkownika Kaliciaka – jak wskazuje już podtytuł – jest „raportem". Stanowi precyzyjną i szczegółową relację tamtych wydarzeń. Miejscami jest to suchy zapis faktów i przebiegu wypadków. Dowódca obrony City Hall opisuje, z jakimi, często prozaicznymi, kwestiami mierzyli się polscy żołnierze. Co składało się na ich ekwipunek i jak sobie radzili w pustynnym klimacie. Co jedli i skąd brali wodę. Również walki i strzelaniny są przedstawione detalicznie, ale bez ekscytacji i bohaterstwa. Kaliciak opisuje to wszystko jako część swojej pracy. Dlatego nic dziwnego, że nie chce epatować czytelników sensacyjną otoczką. Właśnie ta rzeczowość jest atutem „Raportu z obrony City Hall", gdyż stwarza wiarygodny obraz żołnierskiej codzienności.

Bezpośredniość relacji ppłk Kaliciaka, a także świadomość, że znajdował się on w centrum karbalskiego piekła sprawiają, iż mamy szansę zbliżyć się do wydarzeń i ich uczestników bardziej niż dzięki najbardziej barwnym relacjom dziennikarskim czy najlepiej wykreowanym postaciom w filmie. I tu muszę zaznaczyć, że „Karbalę” oglądałem mając wciąż w głowie właśnie słowa ppłk Grzegorza Kaliciaka – jako te pochodzące prosto od świadka zaangażowanego w sytuację na „pierwszej linii frontu”.

Warto poznać relację uczestnika tamtych wydarzeń - prostą jak żołnierski raport. To bardzo szczegółowy opis krwawych starć bez zbędnych ozdobników. Często beznamiętny, ale do bólu prawdziwy i rzeczowy.

Książka kapitana (wówczas, a obecnie podpułkownika) Grzegorza Kaliciaka z 17 WBZ (Wielkopolskiej Brygady Zmechanizowanej) z Międzyrzecza zasługuje w moim odczuciu na książkę roku w kategorii historii wojskowości. Od wydarzeń w City Hall minęło jedenaście lat, jest więc to już faktycznie „historia” wojskowości. Czyta się tę relację jednak z zapartym tchem. Napisana świetnie. Do końca trzyma w napięciu. A przy tym – książka mądra, bogata w ważne przemyślenia. Jest w niej wszystko, czego czytelnik chciałby dowiedzieć się o wojnie w Iraku, a jednocześnie – niczego w niej nie brakuje.

Książka „Karbala. Raport z obrony City Hall” autorstwa Grzegorza Kaliciaka jest unikalną opowieścią dowódcy obrony karbalskiego ratusza. Autor skupił się na ludzkiej stronie walk z kwietnia 2004 roku i polskiej obecności w Iraku. Miejscami dość osobista narracja sprawia, że czytelnik zaczyna zdawać sobie sprawę z odpowiedzialności, jaka spoczywała na barkach polskiego kapitana walczącego z irackimi rebeliantami. Wspomnienia Grzegorza Kaliciaka stanowią cenne uzupełnienie filmu „Karbala” (2015).

„Karbala” to ciekawy dokument, bo w takim kontekście należy chyba traktować tę książkę. Dokument dobrze zredagowany, co pozwala czytać szybko i z przyjemnością. To temat wciąż jeszcze zbyt świeży, żeby pisali o nim historycy. A jeśli tak, to często piszą dziennikarze, których poziom i obiektywizm w Polsce pozostawia wiele do życzenia (choć są chwalebne wyjątki). Warto pamiętać, że i autor tej książki nie jest obiektywny, ale zapewne stanie się ona ciekawym źródłem dla historyków, którzy za kilka-kilkanaście lat będą pisali o polskim udziale w irackiej operacji.

Karbala jest bardzo ważnym świadectwem, relacją z pierwszej ręki na temat zdarzeń, które były przez kilka lat – z niewiadomych przyczyn – owiane tajemnicą. Podpułkownik Kaliciak nie ocenia tego, co zobaczył, nie ocenia ludzi, którzy stanęli naprzeciw niego z wymierzonymi w jego oddział karabinami. Opowiada przede wszystkim o odwadze i poświęceniu żołnierzy. O wielkiej przyjaźni, od której zależało życie. Mówi też o naszej Armii. Wojsko Polskie cały czas zdobywa nowe doświadczenia, wyciąga wnioski, dowództwo najwyższego szczebla widzi zaś potrzebę modernizacji sprzętu oraz zadbania o tych, którzy w razie potrzeby nie zawahają się stanąć w obronie naszych granic.