Źli Żydzi

O żydowskiej tożsamości w Ameryce

            Co to znaczy być złym Żydem?
            Pytanie nie jest nowe. Wielu Żydów – a przynajmniej wielu, których znałam i kochałam lub też znałam i nie kochałam – używa tego epitetu w stosunku do innych i przeciwko nim. Możesz zostać nazwany złym Żydem, jeśli nie przestrzegasz zasad koszerności, jeśli nie dość często chodzisz do synagogi, jeśli nie uczęszczasz do szkoły hebrajskiej lub nie posyłasz tam dzieci, jeśli lubisz przeboje bożonarodzeniowe, jeśli umawiasz się z nie- -Żydem lub go poślubiasz, jeśli zbyt rzadko dzwonisz do matki. Lista jest długa.
            Kiedy na potrzeby tej książki pytałam amerykańskich Żydów: „Co ci przychodzi na myśl, gdy słyszysz określenie »zły Żyd«?”, zebrałam całą gamę opinii: od takiej, że to ktoś, kto odrzuca żydowskość i postrzega ją jako bezwartościową, po tezę, że to osoba negująca związek między żydowskością a syjonizmem. Słyszałam, że zły Żyd nie oczekuje od Żydów i judaizmu wysokich standardów moralnych. Na przykład Stephen Miller, były urzędnik administracji Trumpa, w znacznym stopniu odpowiedzialny za sformułowanie skrajnie prawicowej polityki imigracyjnej, a potem agitujący za jej wdrożeniem, uchodził za złego Żyda w oczach wielu ludzi przekonanych, że nie przestrzega żydowskich wartości. Inni twierdzili, że zły Żyd to ktoś mający wyobrażenie o judaizmie nie do zastosowania w szerszym świecie, trzymający się kurczowo przebrzmiałych poglądów, jak należy mówić o innych Żydach. Rebecca King z Los Angeles, szefowa kuchni prowadząca restaurację The Bad Jew, gdzie serwuje „pork-strami”, stwierdziła, że ta fraza przywodzi jej na myśl biegające po lokalu żydowskie dzieciaki, które chcą po prostu jeść bekon[1].
            Najczęstsza odpowiedź brzmiała: „Kiedy myślę »zły Żyd«, myślę o sobie”
            Przez wiele lat odpowiadałabym na to pytanie tak samo: że to ja. Że to ja jestem kimś, kogo uważam za złego Żyda.
             

            Kwestia, co oznacza – lub nie – bycie dobrym albo złym Żydem, nabrała szczególnej wagi w obecnym momencie historii Stanów Zjednoczonych. Instytucje żydowskie mówią jedno, Żydzi w swojej masie twierdzą coś innego. Zmienia się zarówno skład demograficzny społeczności żydowskiej, jak i jej polityka.
            Gdy piszę tę książkę, trwa debata nad tym, kto powinien się wypowiadać w imieniu wspólnoty i kto zdominuje amerykańską żydowskość. Czy istnieje jedna społeczność Żydów amerykańskich, czy jest ich wiele, o sprzecznych wartościach? Co naprawdę oznacza bycie amerykańskim Żydem? A jeśli tego nie wiemy, dlaczego owo określenie niesie za sobą tyle milczących założeń o tym, jaka jest i powinna być dana osoba?
            Pojęcie „amerykańska żydowskość” odnosi się do tożsamości („Jestem amerykańskim Żydem”) i przynależności („Jestem akceptowany jako amerykański Żyd przez innych amerykańskich Żydów”). Oba te aspekty mogą pozostawać w konflikcie. Co jeśli jakiś człowiek (lub grupa) uważa się za amerykańskiego Żyda, lecz w sposób niezrozumiały albo wręcz nieakceptowalny dla innych, również postrzegających siebie jako amerykańskich Żydów? Ludzi identyfikujących się jako amerykańscy Żydzi jest kilka milionów, nie znaczy to jednak, że identyfikują się ze sobą nawzajem. Ani że akceptują jedni drugich. Niektórzy po przeczytaniu niniejszej książki mogą uznać, że w gruncie rzeczy nie jestem amerykańską Żydówką. Co mam z tym począć? A oni?


 Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: julita@czarne.com.pl.