UGI

17 stycznia

Wyjrzałem przez okno apartamentu na 74 West. Śnieżno-deszczowa zamieć stanowczo nie pasowała do moich planów. Półtorej mili do przejścia w brei nie zapowiadało miłego wieczoru. Powinienem zamówić taksówkę choćby po to, by nie narażać wypastowanych butów, które niezwykle rzadko lśniły tak jak tego dnia. Nie miałem jednak ochoty wysłuchiwać informacji o okazyjnych wyprzedażach, które od kilku tygodni stanowiły główny temat monologów kierowców. Odkąd większość taksówkarzy dorabiała jako agenci sklepów i sieci sprzedaży, coraz częściej jeździłem metrem albo korzystałem z usług ekskluzywnej firmy przewozowej, której pracownicy mieli zakaz nagabywania klientów. Najchętniej jednak, jeśli tylko cel nie był zbyt odlegeły, poruszałem się piechotą. Chodzenie było w modzie. Miałem w tym udział: ostatnio opisywałem zalety poruszania się po Nowym Jorku bez samochodu. To był jeden z przywilejów zawodu — reklamowałem swoje hobby i jeszcze mi za to płacili. Kochałem pracę w „Battery Post”, która z dwudziestego trzeciego piętra wieżowca na południowym cyplu wyspy codziennie odpalała wielogłowicowy pocisk.
Cieszyliśmy się, widząc, jak nasz dwustutysięczny nakład trafia w wybrane cele i zostawia po nich kupki gruzów. Bombardowaliśmy głównie Manhattan, ale skutki ataków odczuwano dalej. Wszystko, czego trzeba do pracy i zabawy, mieliśmy pod ręką, w obszarze ograniczonym Hudson River z jednej strony i East River z drugiej. Na tych kilkudziesięciu milach kwadratowych rodziły się nowe doktryny wojenne, szerokości krawata, muzyczne mody i kolejne odmiany dewiacji w każdej możliwej dziedzinie. Manhattan przypominał mi ziarno fasoli ze szkolnego doświadczenia. Kładliśmy je na gazie rozpiętej na krawędziach słoika z wodą i obserwowaliśmy błyskawiczny wzrost kiełków. Cała wyspa była jak zanurzone w wodzie, długie na kilkanaście mil ziarno, które wypuszczało nowe odnóża, rosło, gniło i rozpadało się, równocześnie. Wiatr, wiejący od kontynentu albo znad Atlantyku, przenosił zarodki do San Francisco, L.A., Chicago, Londynu i dalej aż do ostatniego zakątka globu, do którego docierał sygnał telewizyjnego nadajnika. Zadaniem dziennikarzy „Battery” było łapanie w sieci wszystkiego, co wydalał z siebie Manhattan i co dało się opisać albo sfotografować. Dowodził nami Jef — pułkownik, który po powrocie z Iraku, gdzie stracił obie nogi, nie mógł już żyć bez walki. Poświęcając wojenne odszkodowanie i rodzinny majątek, zamienił eskadrę bombowców na słowa — najstraszniejszą broń wymyśloną przez ludzkość. Chociaż sam nie mógł chodzić, wciąż wyganiał nas na ulice. W jego slangu: na patrol. Od kiedy wrócił z frontu i założył gazetę, wszystko kojarzyło mu się z operacją militarną. Jeśli trzeba było zanurkować nocą w Bowery albo którąś z ulic północnego Harlemu, wynajmował dla nas ochronę. Wiedział, że wcześniej czy później przyniesiemy mu tekst przewyższający to, co mogliśmy wymyślić za redakcyjnym biurkiem. Jef zawsze powtarzał i ostrzegał, że z jego patrolu, podobnie jak z wojskowej służby na froncie, nie można się urwać nawet na chwilę. Statystycznie amerykański dziennikarz żyje krócej niż żołnierz. A jednak chętnych nie rakowało. Ja też zaciągnąłem się na służbę do batalionu Jefa. Dlatego 17 stycznia, chociaż czekał mnie wieczór pełen atrakcji, bez wahania założyłem ciepły płaszcz, czapkę i wyszedłem w sam środek śnieżycy. Na skrzyżowaniu z Central Park West skręciłem w prawo i od razu trafiłem na pierwszy temat. Przede mną wolniutko szedł contras. Poznałem go od razu. Na podwiniętym kołnierzu płaszcza, gdzie zwykle umieszczano dyskretną, firmową metkę, zauważyłem niechlujnie naszyty krzywy prostokąt z czerwonego wystrzępionego materiału, który jak gwiazda Dawida w hitlerowskich gettach i obozach koncentracyjnych, informował przechodniów, że mają niepowtarzalną okazję przyjrzeć się komuś skazanemu na eksterminację. Różnica była jednak ogromna. W przeciwieństwie do tamtych tragicznych postaci, facet idący Central Park West sam się piętnował i przyłączał na ochotnika do prześladowanej kasty. Miał nadzieję, że zwróci na siebie uwagę, lecz niewielu było skłonnych poświęcić mu choćby chwilę. Ta wyspa była pełna ludzi, którzy różnymi sposobami pragnęli zainteresować sobą innych, ale większość z nich opuszczała Manhattan, żywa lub martwa, nie osiągając celu. Czasami niektórym się udawało, lecz zwykle płacili za to wysoką cenę. Mijałem właśnie Dakota House, przed którym Mark David Chapman zabił Lennona. Zrównałem się z contras i zacząłem iść obok niego akurat tam, gdzie padły strzały. Pewnie nie przypomniałbym sobie o śmierci Johna, gdyby nie czerwona łatka na karku contras, kołysząca się w powolnym rytmie kroków. Wyglądała jak plama krwi od postrzału w kark. Irytowały mnie te szczeniackie gierki w zasłanianie znaków firmowych oraz chorobliwa nienawiść do marketingu i reklamy. Podejrzewałem, że to, co czuli naprawdę, było wstrętem do świata. Być może ten, który sobie wymyślili, był lepszy, ale nikt go jeszcze nie widział, nie licząc wejść na www.contrass.com, od której to strony wzięła się nazwa ruchu. Ich ostentacyjne obnoszenie się z pogardą dla gorliwego konsumenta supermarketu, którego sytuowali na drabinie cywilizacji niewiele wyżej od neandertalczyka, pachniało rasizmem. Równie dobrze contras mogliby zabronić czynienia bliźnim krzywdy, nakazać mówić zawsze prawdę i dzielić się swoim majątkiem z biednymi. Wszystkie religie świata pracowały nad tym intensywnie przez wieki, bez znaczących rezultatów, a contras, kompletnie to ignorując, rozpoczynali jeszcze bardziej beznadziejną krucjatę. Z drugiej strony jednak, wzruszał mnie infantylny zamiar uwolnienia ludzkości od koszmaru komercji. Zawsze miałem słabość do przegranych. Trochę im zazdrościłem tej dziecięcej naiwności. Czytelnicy chyba wyczuwali tę tłumioną fascynację, bo moje wywiady i artykuły na ich temat uważane były za bardzo obiektywne, chociaż mnie czasem wydawało się, że ociekają przeźroczystym jadem. Jef twierdził, że na dłuższą metę w mediach najlepiej sprzedaje się taka właśnie, pozorna równowaga. Według niego, miałem wprawę w jej utrzymywaniu, bo tam, skąd pochodziłem, balansowanie na linie rozpiętej nad przepaścią było masowym sportem. Nie miałem zamiaru pisać więcej o contras, lecz intrygowali mnie do tego stopnia, że zapragnąłem zobaczyć twarz faceta maszerującego Central Park West, a także jego ubranie z przodu. Czasem naszywki, naklejki i malunki, które umieszczali na ubraniach, były nawet dowcipne, jak na ich srogie zadęcie ideologiczne. Wyprzedziłem contrasa o dwa kroki i dyskretnie obejrzałem się. Mężczyzna miał około trzydziestu lat i fizjonomię biznesmena śpieszącego się na Wall Street albo na zebranie rady nadzorczej dobrze prosperującej spółki giełdowej. Oprócz naszywki nie zauważyłem żadnego znaku, że należy do contras. Przyglądałem mu się o chwilę za długo. Zauważył moje zainteresowanie i najwyraźniej ocenił je jako nie mieszczące się w aktualnych standardach zachowań na Upper West Side. Teraz to on przyglądał mi się uważnie(...)