James McBride

Ptak dobrego Boga

fragment

1

 Poznajcie Pana  

Urodziłżem sie kolorowym menżczyznom i wbijcie to se do głowy. Ale przez siedemnaście lat żyłem jako kolorowa baba.

Mój papa był pełnokrwistym Murzynem i pochodził z Terytorium Kansas, z miasteczka Osawatomie na północ od Fort Scott, koło Lawrence. Pracował jako fryzjer, chociaż nie dawało mu to prawdziwej przyjemności. Jego głównym zajenciem było zasie głoszenie ewangelii. Papa nie miał swojego Kościoła, jak ci, co to nie pozwalajom na nic poza grom w bingo w środowe wieczory, a babom każom ino siedzieć i wycinać lalki z papieru. Zbawiał dusze po jednej, strzygonc włosy w knajpie Dutcha Henry’ego przy krzyżówce na szlaku kalifornijskim, co biegnie wzdłuż rzeki Kaw na południu Terytorium Kansas.

Papa nauczał głównie ludzi z półświatka, szulerów, właścicieli niewolników i pijaków, co wendrowali po szlaku. Nie był zbyt wielki, jeśli sie o wzrost rozchodzi, ale ubierał sie jak panisko. Najbardziej lubiał nosić cylinder, zwenżajonce sie przy kostkach spodnie, koszule ze stójkom i buty z cholewami, na wysokim obcasie. Jego strój składał sie przeważnie z tego, co znalazł we śmieciach albo ściongnoł z białych, którzy padli na prerii na puchline wodnom czy dostali w czape w jakiejś awanturze. Koszule miał z dziurami po kulach wielkimi jak ćwierćdularówki, kapelusz o dwa numery za mały, a spodnie zszyte wzdłuż rowka w dupie z dwóch nogawek różnego koloru. Jego włosy byli takie genste, że można było o nie zapalać zapałki. Baby w wienkszości nie chcieli nawet do niego podchodzić, w tym moja matula, która zamkła oczy na zawsze, zaraz jak wydała mię na ten świat. Podobnież była łagodnom Murzynkom o jasnej skórze. „Twoja matula była jedynom kobitom na świecie menżnom na tyle, coby słuchać moich świentych myśli”, przechwalał sie papa. „Bo jestem ci ja człowiekiem wielu talentów”.

Jakie by te talenty nie byli, nie składali sie na wiele, bo całkiem wyprostowany i wystrojony od stóp do głów, w butach i cylindrze z trzycalowom główkom, papa mierzył nie wiencej niż ze cztery stopy i osiem cali, a i to tylko dlatego, że zadzierał nosa.

Czego mu brakło we wzroście, nadrabiał głosem, któren miał taki donośny i cieńki, że potrafił przekrzyczeć każdego jednego białego, co kiedykolwiek chodził po zielonej bożej ziemi. Mówił, jakby w gardle utkła mu żydowska harfa, dobywał ze siebie brzdenkniencia, stukoty i tak dalij. Rozmawiajonc z nim, dostawało sie dwa w jednym, bo jak golił człowieka, to jednocześnie spryskiwał mu oblicze plwocinami… A właściwie trzy w jednym, jeśli wzionć pod uwage jeszcze jego oddech, cuchnoncy niczym świńskie flaki i trociny, bo papa przedtem przez wiele lat pracował w rzeźni i dlatego kolorowi na ogół go unikali.

Za to biali dosyć go lubili. Nieraz żem widział, jak papa wieczorem zalewał sie akwawitom, wskakiwał na bar u Dutcha Henry’ego, trzaskał nożycami i ryczał w dymie i oparach ginu: „Pan nadchodzi! Nadchodzi, coby powybijać wam zemby i powyrywać włosy!”, po czym rzucał sie swojom osobom w tłum pijanych w sztok buntowników z Missouri, najgorszych i najpodlejszych, jakich świat widział. Ale chociaż ci biali goście najczenściej powalali go na podłoge i wybijali mu zemby kopniakami, to nie mieli do niego wiencej pretensji, że rzuca sie na nich w imie Ducha Świentego, niż gdyby to jakie tornado cisło go przez sale, bo Duch Odkupiciela, Któren Przelał Swojom Krew, to była wtenczas na prerii poważna sprawa. Przecientny biały pionier wiedział, co to nadzieja, ale wienkszość szybko wyprztykiwała sie z tego towaru, bo oczekiwania, z którymi przyjechali na Zachód, nie spełniali sie wedle ichnich chenci. Dlatego wszystko, co pomagało im wstać z wyrka, iżby na ten przykład zabijać Indianów i nie paść przy tym trupem na zimnice albo od ukonszenia grzechotnika, stanowiło dla nich miłom odmiane. Papie pomagało i to, że pendził chyba najlepszy bimber w Kansas – chociaż był kaznodziejom, nie miał nic przeciwko łyczkowi albo trzem – toteż zazwyczaj ci sami leworwerowcy, co wyrywali mu włosy i bili go do nieprzytomności, potem go podnosili, mówili: „Chodźmy chlać”, i wychodzili z nim całom bandom, i wyli do ksienżyca, pijonc samogon papy. A papa był słusznie dumny z tej przyjaźni ze synami białej rasy, przyjaźni, której, jak twierdził, nauczył sie z Biblii. „Synu – mawiał – pamientaj zawsze Ksienge Hezekijala, rozdział dwunasty, werset siedemnasty: Wyciongnoł szklanice do spragnionego bliźniego swego, kapitanie Ahabie, i daj mu sie napić do syta”.

Byłżem już dorosły, jak żem sie dowiedział, że nie ma w Biblii żadnej Ksiengi Hezekijala ani kapitana Ahaba. Bo prawda jest taka, że papa ni w zomb nie umiał czytać i przytaczał ino te wersety, co je usłyszał od białych.

Owszem, w miasteczku zawionzało sie stronnictwo, ażeby powiesić pape za te rzucanie sie, kiedy wstompił w niego Duch Świenty, miendzy pionierów – spekulantów, traperów, dzieci, kupców, mormonów, a nawet białe kobity – którzy walili na Zachód jak potop i zatrzymywali sie na popas u Dutcha Henry’ego. Bidne osadniki majom dość zmartwień, na ten przykład jadowite wenże wyskakujonce ze szpar w podłodze, ładowane od tylca karabiny, co strzelajom bez powodu, albo źle zbudowane kominy, przez które duszom sie na śmierć, wienc po co im jeszcze Murzyn, co sie na nich rzuca w imie naszego Wielkiego Odkupiciela, Któren Nosił Korone. Znaczy sie, kiedy w 1856 roku skuńczyłżem dziesienć lat, w miasteczku mówiło sie już otwarcie, że mojemu papie trzeba odstrzelić łeb.

I, tak se myśle, zrobiliby to, gdyby na wiosne nie przyszedł taki jeden, co to zrobił za nich.

Knajpa Dutcha Henry’ego stojała tuż przy granicy z Missouri. Służyła za cóś w rodzaju poczty, sondu, plotkarni i pijalni ginu dla tamtejszych rebeliantów, którzy przyjeżdżali do Kansas pić, rżnonć w karty, łżeć, chodzić na kurwy i wyć do ksienżyca, że czarnuchy opanowujom świat, Jankesi wyrzucajom do wychodka konstytucyjne prawa białych i tak dalij. Nie zwracałżem uwagi na tom gadanine, bo moim celem w życiu było wtenczas czyścić buty klientom papy, kiedy ich strzygł i golił, i opychać sie ile wlezie chlebem kukurydzianym i piwem. Ale jak przyszła wiosna, u Dutcha zaczeło sie mówić o pewnym żondnym krwi białym łotrze zwanym Starym Johnem Brownem, Jankesie z dalekiego wschodu, co przyjechał do Kansas rozrabiać z bandom swoich synów, których nazywano Strzelcami z Pottawatomie. Z tego, co opowiadało sie u Dutcha, Stary John Brown i jego krwiożerczy synowie planowali ukatrupić wszystkich chłopów, baby i dzieciaki na prerii. Stary John Brown kradł kunie. Stary John Brown palił gospodarstwa. Stary John Brown gwałcił baby i obcinał chłopom głowy. Stary John Brown robił to, Stary John Brown robił tamto i – na Boga żywego – kiedy skuńczyli o nim gadać, miało sie wrażenie, że Stary John Brown to najnikczemniejszy, najbardziej ucionżliwy i krwiożerczy skurwysyn na świecie, wienc se poprzysiengłem, że jeśli go kiedy spotkam, to – jak mi Bóg miły – osobiście go sprzontne, za to, co już zrobił, albo za to, co zamierzał zrobić tym zacnym białym ludziom, moim znajomym.

No i niedługo po tym, jakem ogłosił tom proklamacje, do Dutcha Henry’ego wtoczył sie jakiś Irlandczyk i usiadł na krzesełku fryzjerskim mojego papy. Nie miał w sobie nic szczególnego. W tamtych czasach po Kansas wałensali sie setki szukajoncych szczenścia preriowych włóczengów, co to polowali na okazje, żeby sie z kim zabrać na Zachód albo dostać robote przy kradzeniu bydła. Ten przybłenda niczym sie nie wyróżniał. Był przygarbiony, chudy, dopiero co zjechał z prerii, cuchnoł jak bizonie łajno, szczenka mu drgała nerwowo, podbródek miał porośnienty zmierzwionymi kłakami, a wokół oczów i ust tyle bruzd i zmarszczek, że gdyby je połonczyć, utworzyliby kanał. Jego wonskie wargi na stałe wykrzywili sie w surowym grymasie. Płaszcz, kamizelka, spodnie i cieńki krawat całe wyglondali jak pogryzione przez myszy, a buty byli już zupełnie do niczego – z nosków normalnie wystawali paluchy. W sumie wyglondał żałośnie, nawet jak na prerie, ale był biały, wienc kiedy siednoł na krzesełku, coby go ostrzyc i ogolić, papa zawionzał mu pod brodom serwetke i zabrał sie do roboty. Jak zwykle pracował na górnym kuńcu, a ja żem robił dół, czyli czyściłem buty, to jest w tym przypadku raczej palice u stóp.

Po kilku chwilach Irlandczyk rozejrzał sie i widzonc, że nikogo nie ma w pobliżu, zapytał pape cicho:

– Czytujesz Biblie, człowieku?

No cóż, papa miał fijoła na punkcie Pana Boga, wienc go od razu poniesło.

– A jak, szefie, jasne, że czytuje – powiedział. – Znam ci ja najróżniejsze biblijne wersety.

Stary cymbał uśmiechnoł sie na te słowa. Nie moge powiedzieć, żeby to był prawdziwy uśmiech, bo przybłenda miał tak surowom twarz, że nie mógł sie uśmiechać, ale jego usta jakby sie rozciongli. Myśl o Panu Bogu najwyraźniej sprawiła mu przyjemność. Nic dziwnego, bo korzystał przecie właśnie z łaski boskiej, tam i wtedy, był to bowiem ten Stary John Brown, morderca we swojej osobie, bicz boży nad Kansas, a siedział se jakby nigdy nic w oberży Dutcha, chociaż za jego głowe wyznaczono tysionc i pieńcet dularów nagrody i połowa miejscowych chentnie przedałaby mu kulke.

– Cudownie – powiedział. – Powiedz mi, jakie som twoje ulubione ksiengi w Biblii?

– Och, wszystkie – oznajmił papa. – Ale najbardziej to lubie Hezekijala, Ahaba, Trottera i Arcykapłana Cysorza.

Starzec zmarszczył brwi.

– Nie przypominam se, cobym takie czytał. A przeczytałżem Biblie od deski do deski.

– Nie znam ich tak dokładnie – odpowiedział papa. – Ale jeśli znasz jakie wersety, nieznajomy panie, i zechciałbyś sie nimi ze mnom podzielić, to ich z radościom wysłucham.

– Owszem, zechciałbym, bracie. Oto jeden z nich: Kto zatyka uszy na krzyk Pana, sam bendzie krzyczał.

– A niech mię, przedni werset! – zawołał papa, podskakujonc i stukajonc w powietrzu jednym obcasem o drugi. – Powiedz pan jeszcze jeden.

– Pan wycionga dłoń, dotyka zła i unicestwia je.

– To miód na mojom dusze! – zakrzyknoł papa, podskakujonc i klaszczonc. – Dawaj go pan wiencej!

Stary cymbał sie rozkrencał.

– Postaw chrześcijanina przed obliczem grzechu, a skiknie mu do gardła!

– Dalij, nieznajomy panie!

– Uwolnij niewolnika od tyranii grzechu! – prawie wrzeszczał.

– Nauczaj!

– I rozprosz grzeszników jak ścierń, by niewolnik był uwolniony na wieki!

– Tak jest!

No wienc siedzieli se na samiuśkim środku knajpy Dutcha Henry’ego i tak sie przekrzykiwali, a jakie pienć stóp od nich krenciło sie cóś ze dziesienciu luda, handlarze, mormoni, Indianie i kurwy, i każdy, nawet Stary John Brown, mógł sie pochylić nad papom i szepnonć mu słówko albo dwa, żeby ocalić jego życie, bo przez niewolnictwo na Terytorium Kansas już przecie wybuchła wojna. Splondrowano Lawrence, gubernator uciekł i nie obowionzywało żadne prawo, a jankescy osadnicy od Palmyry po Kansas City dostawali po dupach z lewa i z prawa od rebeliantów z Missouri. Tylko że papa nic o tym nie wiedział, bo nigdy nie był dalij niż mile od knajpy Dutcha. Ale nikt sie nie odezwał ani słówkiem, a papa miał bzika na punkcie Pana Boga, wienc skikał wokoło, trzaskał nożycami i śmiał sie.

– Och, nadchodzi Duch Świenty! Krew Chrystusa! Tak, tak. Rozprosz ścierń! Rozprosz! Czuje sie, jakbym już spotkał Pana!

W knajpie zapadła cisza.

Na sali pojawił sie Dutch.

Dutch Henry Sherman był wielkim Niemcem, sześć stóp na boso. Łapy miał jak tasaki, usta koloru cielenciny i grzmioncy głos. Był właścicielem mię, papy, mojej ciotki i wuja i kilku indiańskich squaws, które wykorzystywał dla przyjemności. Wykorzystałby w ten sposób i białego menżczyzne, jeśli dzienki temu mógłby kupić jego towar. Papa był pierwszym niewolnikiem Dutcha, wienc miał pewne przywileje. Mógł przychodzić i wychodzić, kiedy chciał. Ale codziennie w południe Dutch wpadał po piniondze, które papa uczciwie trzymał w pudełku po cygarach za krzesełkiem fryzjerskim. A trzeba trafu, że było właśnie południe.

Dutch podeszedł bliżej, siengnoł za krzesło, wzioł forse z pudełka i już miał sie odwrócić, ale zerknoł na dziada siedzoncego przed papom i cóś mu sie w nim nie spodobało.

– Wyglondasz znajomo – stwierdził. – Jak sie nazywasz?

– Shubel Morgan – powiedział Starzec

– Co porabiasz w tych stronach?

– Szukam roboty.

Dutch zamilkł na chwile. Popatrywał na Starca, jakby wyczuł kłamstwo.

– Mam troche drewna z tyłu, co to je trza porombać – powiedział. – Dam ci piendziesiont centów za pół dnia.

– Nie, dzienki – odparł Starzec.

– Siedemdziesiont pienć.

– Nie.

– A co powiesz na dulara? – spytał Dutch. – Dular to dużo piniendzy.

– Nie moge – mruknoł Starzec. – Czekam na parowiec na Kaw.

– Parowiec bendzie dopiero za dwa tygodnie.

Starzec zmarszczył brwi.

– Siedze tu se i dziele sie Świentym Słowem z moim bratem chrześcijaninem, masz cóś przeciwko? – zapytał. – Lepiej zajmij sie swoimi sprawami, przyjacielu, i sam se piłuj drewno, ażeby Pan nie wzioł cie za tłustom świnie i lenia.

W tamtych czasach Dutch nosił przy sobie pieprzniczke. Niezły leworwerek. Czterolufowy. Niebezpieczny z bliska. Trzymał go w kieszeni z przodu, coby łatwo wyciongać. Nie w kaburze, po prostu w kieszeni. Siengnoł teraz do niej i wyciongnoł pieprzniczke lufom do dołu, wszystkimi czterema lufami w podłoge, i z tym leworwerem w renku rozmawiał ze Starcem dalij.

– Tak może gadać ino spietrany Jankes, co cionga wymiona – powiedział, ale Starzec po prostu se siedział, spokojny jak głaz.

– Szanowny panie – odparł. – To obelga.

Tak, musze tu powiedzieć od razu, że stojałem wtenczas po stronie Dutcha. Nie był złym facetem. Po prawdzie dobrze sie opiekował mnom, papom, mojom ciotkom i wujem, i tymi Indiankami, co sie z nimi zabawiał. Miał dwóch młodszych braci, Williama i Drury’ego, którym zlecał różne roboty, a poza tym wysyłał piniondze matce do Niemiec i jeszcze karmił i ubierał te różne squaws i rozmaite kurwy, co je William, jego brat, ściongał z Mosquite Creek i okolic, i to sie liczyło, bo William był gówno warty i przyjaźnił sie w Kansas ze wszystkimi z wyjontkiem własnej żony i dzieci. Nie mówionc już o tym, że Dutch miał jeszcze stodołe, kilka krów i kur, dwa muły, dwa kunie, rzeźnie i te oberże. Sporo na głowie. Nie sypiał wiencej niż dwie albo trzy godziny na dobe i po prawdzie, jak tak teraz myśle, sam był troche jak niewolnik.

Cofnoł sie na krok od Starca, ciengiem trzymajonc pieprzniczke lufami do dołu, i powiedział:

– Wstawaj z tego krzesła.

Krzesełko fryzjerskie stojało na drewnianym podeście. Starzec podniósł sie i powoli z niego zeszedł. Dutch kazał barmanowi, żeby mu podał Biblie, barman podał. Dutch podeszedł do Starca z Bibliom w jednej rence i pieprzniczkom w drugiej.

– Poprzysiengniesz na tom Biblie, że jesteś za niewolnictwem i konstytucjom Stanów Zjednoczonych – powiedział. – Jeżeli to zrobisz, staruchu, to wyjdziesz stond cały i zdrowy. Ale jeżeli nie, ty niebieski abolicjonistyczny zdrajco, to zdziele cie przez łeb tym leworwerem tak mocno, że ci żółć pójdzie uszami. Kładź tu zaraz łape.

Owszem, w nastempnych latach czensto żem widywał Starego Johna Browna. I to prawda, że zrobił wiele zbrodniczych, strasznych rzeczy. Ale kłamać nie umiał – zwłaszcza z renkom na Biblii. Był w kropce. Gwałtownie położył dłoń na Piśmie. Po raz pierwszy wyglondał na zdenerwowanego.

– Jak sie nazywasz? – spytał Dutch.

– Shubel Isaac.

– Zdawało mi sie, żeś powiedział Shubel Morgan.

– Na drugie mam Isaac.

– To ile ty masz tych imion?

– A ilu mi trzeba?

Rozmowa zbudziła jednego starego pijaka, co sie nazywał Dirk i kimał przy stoliku w koncie. Dirk usiadł, zmrużył oczy, rozejrzał sie po sali i wypalił:

– Ej, Dutch, ten tu wyglonda na Starego Johna Browna.

Kiedy to powiedział, bracia Dutcha, William i Drury, i jeden młody gość, James Doyle – wszyscy mieli niedługo wyciongnonć kopyta – wstali od stołu przy drzwiach, wyjmali colty, wymierzyli w Starca i otoczyli go.

– To prawda? – spytał sie Dutch.

– Co? – odparł Starzec.

– Ty jesteś Stary Brown?

– Powiedziałem, że tak?

– A wienc nie jesteś. – Dutch wyglondał, jakby mu ulżyło. – Kim jesteś w takim razie?

– Dzieckiem mojego Stwórcy.

– Za stary jesteś na dziecko. Tyś jest Stary John Brown czy nie?

– Jestem tym, kim Pan chce, żebym był.

Dutch prasnoł Bibliom o podłoge, wcisnoł pieprzniczke w szyje Starca i odwiódł kurek.

– Boże, przestań chrzanić, cholerny kapuściany łbie! Stary Brown. To ty czy nie ty?

Owszem, przez te wszystkie lata, przez które żem go znał, Stary John Brown nigdy sie nie unosił, nawet jak szło o śmierć – jego czy cudzom – chyba że pojawił sie temat Pana Boga. Wienc kiedy zobaczył, jak Dutch Henry ciska tom Bibliom o podłoge, przeklina i wzywa Imienia Pańskiego nadaremno, to go ruszyło. Normalnie nie mógł tego znieść. Zacisnoł usta i kiedy znów sie odezwał, nie gadał już jak Irlandczyk, tylko swoim prawdziwym głosem. Wysokim. Cieńkim. Napientym jako struna.

– Lepiej sie ugryź w jenzyk, a nie wzywaj imienia Stwórcy – powiedział spokojnie – cobym mocom Jego Świentej Łaski nie zadał ci pokuty w Jego imieniu. Bo wtenczas ten leworwer, co go trzymiesz, nie bendzie warty ani centa. Pan wytronci ci go z dłoni.

– Na Boga, przestań bajdurzyć i powiedz mi, jak sie nazywasz.

– Nie wzywaj imienia bożego nadaremno, szanowny panie.

– Do diabła! Bende przeklinał i wzywał jebanego imienia bożego, ile mi sie spodoba, niech to szlag trafi! Bende wrzeszczał to imie w dupe martwej świni, a potem wcisne je w twoje jankeskie gównojadzkie gardło, pierdolony czarnuchu w białej skórze!

To Starca zdenerwowało; w mig zrzucił ze szyi fryzjerskom serwete i błysnoł karabinem Sharpsa spod płaszcza. Był szybki jak grzechotnik, ale Dutch trzymał lufe leworweru wciśnientom w jego szyje i musiał ino zwolnić kurek.

I zwolnił.

Tylko że pieprzniczka to kapryśna pukawka. Nie można na niej polegać jak na colcie albo innej broni automatycznej. To leworwer prochowy. Musi być suchy, a Dutch pocił sie i przeklinał, wienc jego wielkie łapy widać zwilgotnieli, tylko tak to potrafie wytłumaczyć, bo kiedy pociongnoł za spust, leworwer wydał ze siebie ino „Plask!”, a jedna z luf wybuchła i wygła sie na bok. Dutch upuścił broń i upadł na podłoge, beczonc jak ciele, bo mało nie urwało mu renki.

Tamtych trzech, co celowali do Starego Browna z coltów, cofło sie na chwile, żeby nie ochlapała ich mózgownica Starca, bo myśleli, że rozbryźnie sie zaraz po sali, i teraz gapili sie w lufe karabinu, któren ten stary pierdziel spokojnie wyciongnoł już cały.

– Mówiłem, że Pan wytronci ci leworwer z renki – powiedział – albowiem Król Królów wytempi wszystkich szkodników.

Wcisł lufe w szyje Dutcha, odciongnoł kurek do samego kuńca, spojrzał na tamtych trzech i powiedział:

– Połóżcie broń na podłodze albo strzelam.

Zrobili, co im kazał, a wtedy Starzec zwrócił sie do wszystkich w knajpie, ciengiem z karabinem, i wykrzyknoł:

– Jestem John Brown, dowódca Strzelców Pottawatomie. Przychodze z błogosławieństwem Pana, coby wyzwolić wszystkich kolorowych na tym terytorium, a każdego, kto stanie mi na drodze, nafaszeruje prochem i ołowiem.

Owszem, w sali było pewnie z pół tuzina włóczengów uzbrojonych w sześciostrzałowe leworwery, ale żaden nie siengnoł po pukawke, bo Starzec był bardzo opanowany i nie żartował. Powiódł oczami po sali i powiedział spokojnie:

– Wszyscy Murzyni, coście tu sie pochowali, wychodźcie. Teraz jużeście som wolni. Chodźcie ze mnom. Nie bójcie sie, dzieci.

No tak, na sali było kilku kolorowych – jednych przysłano tu, żeby cóś załatwili, insi usługiwali swoim panom. Wienkszość pochowała sie pod stołami, gdzie drżeli i czekali, aż zacznie sie strzelanina, i kiedy Starzec przemówił, no to cóż, wyskoczyli i dali noge, wszyscy jak jeden monż. Wybiegli przez drzwi. Nie było widać nic, ino ich głowy z tyłu, kiedy krencili dupskami, biegnonc do domu.

Starzec patrzał, jak sie rozpierzchajom. – Oni jeszcze nie som zbawieni w Panu – burknoł. Nie skuńczył jednak jeszcze wyzwalać niewolników, bo odwrócił sie do mojego papy, któren stojał, dygoczonc na całym ciele i powtarzajonc: „O Bożenciu, Bożenciu…”. Starzec uznał te słowa za cóś w rodzaju zgłoszenia na ochotnika, bo na to „Bożenciu” odpowiedział „Boże”, co chyba oznaczało, że sie z moim papom zgadza, i poklepał go po plecach, rozanielony z zadowolenia.

– Przyjacielu, dokonałeś mondrego wyboru – oświadczył. – Ty i twoja biedna córka kwarteronka jesteście błogosławieni, boście przyjeli zamysł naszego błogosławionego Odkupiciela, iżbyście żyli wolni i swobodni, i abyście dzienki temu nie spendzili reszty swoich dni w tej jaskini zła pośród tych grzesznych dzikusów. Teraz jużeście som wolni. Wynijdźcie tylnym wyjściem, a ja potrzymie tych poganów na muszce, a potem poprowadze was ku wolności w imie Króla Syjonu!

No cóż, nie wiem, jak papa, ale kiedy Starzec mamrotał o królach, poganach, Syjonach i tak dalij i wymachiwał tym swoim karabinem, ja jakoś utknełem myślami przy tej czenści, gdzie wspomniał o córce. To prawda, chodziłżem we worku po kartoflach, jak wienkszość murzyńskich chłopaków w tamtych czasach, a z powodu jasnej skóry i długich krenconych włosów chłopaki z miasteczka wyśmiewali sie ze mnie, chociaż z tymi, z którymi żem mógł, wyrównywałem rachunki pienściami. Ale wszyscy u Dutcha, nawet Indianie, wiedzieli, że jestem chłopakiem. Wtenczas nie interesowałżem sie jeszcze dziewczynami, bo przecie wychowałem sie w knajpie, gdzie wienkszość bab paliła cygara, piła berbeluche i cuchneła pod niebiosa jak chłopy. Jednak nawet te babska, które chodzili tak naprute gorzałom, że mylili robaki z kulkami bawełny i nie umieli odróżnić jednego kolorowego od drugiego, wiedzieli, żem jest chłopakiem, nie dziewczynom. Otworzyłem usta, coby poprawić Starca w tej kwestii, ale w tym momencie w sali rozległo sie piskliwe skomlenie, którego nie mogłem przekrzyczeć. Dopiero kilka chwil później zdałem se sprawe, że to wycie i jenczenie wychodzi z moich ust, i musze w tym miejscu przyznać, żem sie wtenczas zeszczał.

Papa wpadł w panike. Trzonsł sie cały jak osika.

– Panie, mój Henry nie jest…

– Nie ma czasu, coby rozprawiać teraz na temat twojego duchowego zniewolenia, szanowny panie! – ucioł Starzec, ciengiem mierzonc do ludzi na sali. – Musimy ruszać. Odważny przyjacielu, zabiore ciebie i twojom Henriette w bezpieczne miejsce.

Bo trzeba wam wiedzieć, że nazywam sie Henry Shackleford, a Starzec usłyszał „Henry nie” i wzioł to za „Henrietta”, bo tak działał jego umysł. Jak w cóś uwierzył, to wierzył. Nie było dla niego ważne, czy to rzeczywiście jest prawda, czy nie. Po prostu przekształcał prawde, dopóki mu nie przypasowała. Pod tym wzglendem był typowym białym.

– Ale mój s…

– Odwagi, przyjacielu – powiedział Starzec – bo w krzakach jest baranek. Przypomnij se Joela, rozdział pierwszy, werset czwarty: „Co pozostało po gazam, zjadła szarańcza, a co pozostało po szarańczy, zjadł jelek, a co pozostało po jelek, zjadł chasil.

– Co to znaczy? – spytał papa.

– Że jak tu zostaniesz, to cie zjedzom żywcem.

– Ale moje dziecko nie jest żadnom dzie…

– Cichaj! – powiedział Starzec. – Nie możemy zwłóczyć. A o tym, jak twojom małom natchnonć Świentym Słowem, porozmawiamy później.

Chwycił mię za renke i ciengiem trzymajonc karabin w gotowości, wycofał sie do tylnych drzwi. Usłyszałem kunie w zaułku. Kiedy Starzec podeszedł do wyjścia, na chwile puścił mojom dłoń, coby odemknonć drzwi, i wtenczas papa rzucił sie na niego.

W tym samym momencie Dutch skoczył po jednego z tych coltów, co leżeli na podłodze, złapał go, wycelował do Starca i wystrzelił.

Kula chybiła, trafiła w brzeg drzwi i odłupała z nich na bok długom na jakie osiem cali drzazge. Wystawała jak nóż, zupełnie poziomo, mniej wiencej na wysokości piersi – i papa wpadł prościutko na niom. Wbiła mu sie prościutko w pierś.

Zatoczył sie do tyłu, upadł na podłoge i wyzionoł ducha.

Już bardzo wyraźnie słyszeliśmy stukot kopyt tych kuni, które z wielkom szybkościom nadbiegali uliczkom. Starzec kopnoł drzwi i szeroko je roztworzył.

Dutch Henry siedział na podłodze.

– Ty złodzieju Murzynów! – wykrzyknoł. – Jesteś mi winien tysionc dwieście dularów!

– Zapisz je na rachunek Pana Boga, ty poganie – odparł Starzec.

A potem podniósł mię jednom renkom, wyszedł na uliczke i już nas nie było.

 

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: zofia@czarne.com.pl.