Obietnica

Damon Galgut

Obietnica

fragment

Muszę się przespać, mówi Anton.

Musi się przespać. Schody w górę są jak biały tunel, po drodze do pokoju głosy rozmów cichną, zamieniając się w szmery. Rozbiera się powoli i rzuca na krzesło kolejne części garderoby jak kawałki siebie. Bierze prysznic, zmywa ostatnie dni, ale ledwie może ustać na nogach. Kładzie się jeszcze mokry w łóżku i zasypia tak szybko, jakby ktoś wyłączył lampę.

Dopiero teraz, gdy nikt inny już nie śpi, dodaje swój sen do pozostałych. Jego macki spoza czasu, zagubione, wysuwają mu się z głowy i rysują obrazy w dymie. Leży w jednym z wielu identycznych łóżek przypominających jego własne, które stoją w podłużnej sali, i przez odległe drzwi wchodzi jego matka. Zbliża się powoli, klucząc między łóżkami, nachyla się i składa mu na czole chłodny pocałunek. Tak we snach wracają do nas zmarli.

Duch Rachel Swart, née Cohn, snuje się po domu zdezorientowany. Czasem, przy odpowiednim oświetleniu albo nastroju, Rachel staje się prawie widzialna, ale tylko dla tych, którzy chcą ją zobaczyć, i nawet wtedy dostrzegają ją jedynie kątem oka, na krawędzi rzeczy. Niedawno zerknęła z lustra na Amor, choć przede wszystkim przyglądała się wówczas, jak po raz ostatni opuszcza dom, z czym trudno było się jej pogodzić. To nic niezwykłego, zmarli często nie potrafią zaakceptować własnego położenia, w czym zresztą przypominają żywych, ponieważ jednak w chwili przejścia na drugą stronę wiele się traci, sami już nie pamiętają, co takiego budzi ich tęsknotę, i kiedy na ciebie patrzą, wcale cię nie poznają.

Owczarek Tojo bez trudu obserwuje jej wędrówki, bo nie dowiedział się, że to niemożliwe.

Rachel unosi zasłonkę w kuchni, żeby zerknąć na Salome, jedna chwila, migotanie na skraju pola widzenia.

Astrid ma wrażenie, że w swoim pokoju na końcu korytarza słyszy jej wołanie, pewnie znów trzeba jej w czymś pomóc, ale to oczywiście tylko obluzowany zawias okienny na wietrze.

Rachel potrząsa drobniakami w torebce, jak to zwykła robić, ale gdy Manie woła ją z kąpieli, nie odpowiada.

Przyciska chłodne usta do czoła pogrążonego we śnie Antona.

W końcu dom zaczyna ją nużyć i można ją zobaczyć w różnych miejscach Pretorii, które lubiła. Brodzi w sadzawce w Magnolia Dell, pije herbatę w kawiarni przy Barclay Square. Przez ogrodzenie ptasiego rezerwatu imienia Austina Robertsa ogląda smutnego żurawia rajskiego, który dziobie jakąś lśniącą rzecz na ziemi.

Już rozumiecie, na czym to polega. Rachel pojawia się w miejscach, w których jej duch się dawniej zgęszczał, ale utraciła materialną formę, jest kobietą akwarelową. W tłumie staje się jedną z wielu nierozpoznawalnych twarzy. Przemierza wielkie odległości, jakby przechodziła z pokoju do pokoju, w poszukiwaniu czegoś utraconego. Pojawia się w różnych ubraniach ze swojej szafy, na przykład w sukni wieczorowej, zwiewnej letniej sukience, a nawet szalu, który kupiła w Truworths i następnego dnia zwróciła. Wygląda jak prawdziwa osoba, to znaczy zwyczajnie. Czy można by rozpoznać, że jest duchem? Wielu żywych również wygląda niewyraźnie i daje się nieść światu, nie jest to przypadłość wyłącznie tych, którzy odeszli.

W końcu dociera tam, gdzie z pewnością nigdy wcześniej nie była, tyle że już tam jest. Leży naga na stalowym stole z odpływem, taka sama jak zawsze, ale szara i zimna jak nieboszczka.

Bo jest nieboszczką. Patrzy na siebie na stole i zaczyna pojmować.

Starsza kobieta, wolontariuszka, pracuje nad nią już od kilku godzin. Z uwagi na restrykcje w obrocie chemikaliami nie może zrobić wszystkiego, co by chciała, jednak najważniejsze jest oczyszczenie zwłok. Kąpie je w wodzie, potem suszy. Rytuał jest równie ważny jak efekt końcowy. Starsza pani o imieniu Sara, które widnieje na identyfikatorze, wykonuje kolejne czynności z szacunkiem i czułością, a praca napełnia ją spokojem. Pewnego dnia, niedługo, ktoś zrobi to dla mnie.

Prostota i czystość to zasady, którymi się kieruje. Ludzka postać sprowadzona do elementarnej formy. Odziała zwłoki w tachrichim i zawiązała awnet, ale węzeł nie leży idealnie. Powinien układać się w kształt szin oznaczający jedno z imion Boga, lecz dziś palcom Sary wyjątkowo mocno dokucza artretyzm.

Albo da sobie spokój, albo westchnie i poprawi. Znaczna część życia, zwłaszcza życia Sary, to wzdychanie i poprawianie. Materialny świat stawia opór. Cierpliwość jest formą medytacji. Gdy jej mąż zmarł dwadzieścia dwa lata temu, zgłosiła się na ochotnika do chewry kadiszy. Służba to oddawanie czci. A poza tym sposób na spędzanie czasu. I poznawanie nowych ludzi.

Postanawia dać sobie spokój. Imię Boga będzie trochę krzywo, czy to ma znaczenie? Nikt nie zobaczy, wszystko skryje aron. To przecież tylko symbol. Czy to okropna decyzja? Ma większe zmartwienia, musi na przykład przygotować twarz. Nie lubi robić zmarłym makijażu, który po śmierci oszukuje bardziej niż za życia, ale ta kobieta jest w wyjątkowo złym stanie. Długo chorowała, biedactwo, na ramionach ma odleżyny, straciła prawie wszystkie włosy, poczerniały jej dziąsła, jest wychudzona. To byłby brak szacunku, gdyby nie poprawić wyglądu zmarłej, na polaroidowym zdjęciu, o które poprosiłaś, widać, że niegdyś była piękna. Ludzkie życie jest jak trawa na tej ziemi.

W innym, publicznym życiu Sara nie jest wolna od odrobiny próżności, czasem zakłada biżuterię, a policzki lubi musnąć różem. Dawno temu, nim się zestarzała, ona także emanowała przyciągającą mocą. Mężczyźni zwracali na mnie uwagę, o tak. Nachodzi ją nostalgiczny nastrój.Sięga po własny pojemnik z przyborami do makijażu, by naprawić nieco szkód. Proszę, kochana. Troszkę różu, odrobina pudru. Nie chce przesadzić, liczy się prawda, a w przypadku tej kobiety prawdą było cierpienie. Wreszcie się skończyło. Błogosławieństwo. Żegnaj, moja droga.

Spoczywaj w spokoju.

 

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: julita@czarne.com.pl.