Niechciani, nielubiani

Warszawski rap lat 90.

Na kilkuset stronach Filip snuje swoją opowieść o początkach warszawskiej sceny, która... tak naprawdę jest nie tylko o rapie. Kto wie, czy nie ważniejszy od muzyki jest tu kontekst kulturowy. Zmiany społeczne, jakie zachodzą w stolicy okresu dzikiego kapitalizmu lat 90. Heroinowa epidemia, która czyściła osiedla w zastraszającym tempie. Złote lata zorganizowanej przestępczości. Brutalność policji. Na tej ziemi wyrósł stołeczny rap, a Kalinowski, który wkręcił się w niego od początku, jako nastolatek, opowiada o kluczowych wydarzeniach, najistotniejszych ludziach i najważniejszych wydawnictwach, definiujących rapową Warszawę lat 90.

Książka Filipa Kalinowskiego jest świadectwem epoki hiphopowej ortodoksji.

Tak szeroki plan społeczny rzadko widać w książkach o muzyce, a największą zaletą „Niechcianych…” wydaje się uchwycenie charakterystycznej dla tej dziwnej dekady tożsamości młodych ludzi tworzonej na styku różnych zjawisk: deskorolki, rapu, kultury kibiców, zarazem szemranych środowisk i młodzieży z dobrych domów.

Nie tylko o tych, którym się udało i nie tylko o klejeniu bitów. To także kawał historii ciemnej strony transformacji i życia codziennego pierwszej dekady III RP.

Kalinowski w sprawny, lekki i dynamiczny sposób prowadzi czytelnika po mrocznych zakamarkach Warszawy. […] Dla osoby, której przez palce uciekły lata świetności rapu w Polsce, ta pozycja to skarbnica wiedzy. Mimo że w 99% traktuje wyłącznie o warszawskiej scenie, to sposób narracji pozwala znacząco poszerzyć świadomość na temat filarów hip-hopowego świata i chociaż na moment poczuć się jak stojący z boku, ale słyszący wszystko na żywo obserwator.

Kalinowski świetnie pokazuje, jak atmosfera warszawskiego rapu była odzwierciedleniem katastrofy społecznej, która spadła na polskie społeczeństwo w czasie transformacji – cichej i rozłożonej na ogromną liczbę aktów. […] Kalinowski niczym etnograf – obserwator uczestniczący – z dużą empatią opisuje, z czym musieli zmagać się nastolatkowie, którzy chcieli funkcjonować w mieście takim jak Warszawa.

Uważam [tę] książkę nie tylko za świetny debiut, ale pozycję jakich w Polsce brakuje. Filip napisał o rapie ale w szerokiej perspektywie transformacji, przemian/przepaści społecznych, przemocy i policji. […] To zdecydowanie książka z ambicją nie „recenzencką”, nie psychologiczną (czego nie wiem dlaczego niektórzy się domagają), lecz socjologiczną.

To niezwykłe przeżycie, aby literacko wkroczyć w buty subkultury, której kompletnie się nie znało. Zanurzyć się w świecie miejscowych MC, opuszczonych spodni, breakdance’u, gangsta rapu i chęci pozostawienia po sobie porządnego rapu.

W opowieści Kalinowskiego sama Warszawa, to zupełnie inne miejsce niż teraz. Miasto, gdzie ludzie pracują na dwa etaty byle tylko się utrzymać przy okazji ignorując swoje pociechy, zwiększające się bezrobocie, spora przestępczość i w efekcie masa dzieciaków snująca się po mieście żyjąc z dnia na dzień. To też szalone lata, gdzie za wszelką cenę chcieliśmy dogonić zachód i w końcu żyć jak Europejczycy, bez obawy, że ktoś nas okradnie. Książka okazała się ogromnym źródłem wiedzy i zaskoczeniem co do Warszawy lat 90. XX wieku. Autor rozjaśnił też kilka tekstów z rapowych piosenek, a ich teksty brzmią teraz zupełnie inaczej. Polecam.

Książka Kalinowskiego to hołd dla tamtej, coraz odleglejszej, Warszawy. Dla poko­lenia, które może już sobie pozwolić na życiowy bilans zysków i strat.

„Niechciani, nielubiani” to pozycja, na którą polski hip-hop po prostu zasłużył.

„Niechciani, nielubiani” to pozycja, na którą polski hip-hop po prostu zasłużył.

Filip Kalinowski oferuje kawał solidnej analizy pojawienia się i ewolucji warszawskiego rapu – zjawiska tyleż muzycznego, co i społecznego.

[Kalinowski] systematyzuje wiedzę, pokazuje otoczkę towarzyszącą powstawaniu wielu składów, ale też zawiera szereg mniej znanych ciekawostek.

Na kartkach książki, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Czarne, przewijają się nie tylko najważniejsi artyści, kładący fundamenty pod późniejszy rozwój gatunku. Spotykamy też zajawkowiczów, dilerów, policjantów czy biznesmenów, których zachowania miały realny wpływ na rozwój wydarzeń. […] Ciekawa lektura nie tylko dla fanów i fanek gatunku.

Filip Kalinowski zabiera nas w podróż do lat 90, czyli początku hip-hopu w Polsce. Dla fanów tej wyjątkowej kultury pozycja obowiązkowa.

[Niechciani, nielubiani] to reportaż o tym, jak w bólach transformacji i wkraczania we wredny kapitalizm rodził się polski hip-hop, który walczył o zostawione samym sobie dzieciaki.

Dla fanów rapu i jego historii to pozycja obowiązkowa. Ale polecam ją z czystym sumieniem także każdemu, kogo interesuje historia stolicy z przełomu wieków.

„Niechciani, nielubiani” to list miłosny, ale cierpki, uczciwy i błyskotliwie napisany. Migawka czasów słusznie minionych, cenna literacko i wartościowa poznawczo.

Wnikliwy reportaż Filipa Kalinowskiego […] obowiązkowa pozycja na półce każdego fana i fanki polskiego rapu. Książka „Niechciani, nielubiani. Warszawski rap lat 90” to sentymentalna podróż do ostatniej dekady XX wieku, epoki ogromnych kontrastów i rozwarstwień społecznych w Polsce.

Robi wrażenie skrupulatność Kalinowskiego, która rzutuje na przekrojowość jego wywodów. Niechciani to tekst gęsty i kipiący młodzieńczym entuzjazmem […].

Książka Filipa Kalinowskiego pozwala spojrzeć szerzej na fenomen hip-hopu w Polsce, a ponadto przypomnieć sobie lub poznać Warszawę lat 90., z jej pierwszymi klubami, osiedlowymi akcjami, wachlarzem subkultur, rozwijającym się kapitalizmem.

[…] kronika Kalinowskiego może zainteresować nawet tych, którzy do tej pory z hip-hopem mieli niewiele wspólnego. […]„Niechcianych, nielubianych” można traktować jako swoisty portret pokolenia warszawiaków dorastających w ostatniej dekadzie minionego stulecia. Literackie (i muzyczne!) powroty do lat 90. XX wieku wciąż okazują się naprawdę ekscytujące.

Po lekturze „Niechcianych, nielubianych”, - swoistej rekonstrukcji początków warszawskiego rapu – w moim umyśle pozostały wyraźne obrazy przypominające filmowe kadry […]. Momentami książka sprawnie naśladuje logikę hip-hopowej kultury, rytm i brzmienie muzyki, by po chwili przekształcić się w dość chłodne sprawozdanie.

„Niechciani, nielubiani” to dużo więcej niż historia konkretnego gatunku muzyki. To jedna z nielicznych książek, w której udało się opisać miasto przez pryzmat doświadczeń konkretnej grupy ludzi, która rzadko dostaje możliwość zabrania głosu.

Kalinowski nadaje z centrum wydarzeń. Opowiada o mieście i ludziach, rozmawia z kluczowymi osobami, unika parentyzmu. Książka jest świetnie ułożona: poruszając kolejne wielkie hiphopowe tematy, autor pcha zarazem narrację dotyczącą rozwoju sceny.