Jesienią 2016 roku opinia publiczna przez kilka dni żyła sprawą nastoletniej pary z Pskowa, Denisa i Katii, nazwanych „pskowskimi Bonnie i Clyde”. Dwoje piętnastolatków z tej samej szkoły uciekło z domów i włamało się do willi na peryferiach miasta, w której się zabarykadowali. Para założyła sobie videobloga na VK, gdzie prowadziła transmisję na żywo – ich streaming śledziły setki widzów. Katia była przybraną córką specnazowca, który bił ją i jej matkę – dlatego zdecydowała się na ucieczkę z Denisem. Willa, do której się włamali, należała do kogoś z rodziny, też pracującego w strukturach siłowych – w środku było pełno broni i służbowe uniformy. Prowadząc dialogi z widzami, Denis strzelał przez okno z broni pneumatycznej do policyjnych samochodów, które zagrodziły boczne uliczki. Psycholog, razem z mamą Katii, próbował prowadzić z nastolatkami pertraktacje, lecz Denis wystrzelił do nich, raniąc kobietę w biodro. „Kochaliśmy was, ale pokaleczyliście nam psychikę. Relaksujemy się tu z moją ukochaną. Ostatnie minuty życia trzeba spędzać, kurwa, na bogato” – mówi Denis, strzelając przez okno do radiowozu. „A masz, psie!” – słychać śmiech dziewczyny. Według relacji tabloidów negocjatorzy dążyli do ugodowego finału, lecz dzieciaki nie chciały rozmawiać. „Dostaniemy po dwadzieścia pięć, będziemy wychodzić z pierdla jako czterdziestolatki? Niee, to bez sensu” – słychać głos Katii. Na ostatnim nagraniu słychać wybuchy granatów hukowych – specnaz rozpoczął szturm na budynek. „To ostatnie chwile naszego życia. Przynajmniej odejdziemy w pięknym stylu. Nie bójcie się żyć tak, jak wam się zachce, korzystajcie z życia do oporu, na przekór wszystkim i wszystkiemu” – mówili, żegnając się z widzami. Po tych słowach transmisja się urwała. Według oficjalnej wersji, po wyważeniu drzwi na piętrze domku szturmujący funkcjonariusze ujrzeli zwłoki nastolatków z ranami postrzałowymi. Denis miał strzelić Katii w potylicę, po czym zastrzelić się sam. Część internautów jest jednak innego zdania – analizując zdjęcia nastolatków zrobione po fakcie, używają terminu „likwidacja”.

Gazety nie drążyły tematu przemocy domowej i ucieczki Katii od sadystycznego ojczyma, sugerując za to wątek „Niebieskiego wieloryba”. „Katia udostępniała w Kontakcie obrazki z wielorybami” – napomknął tabloid „Komsomolska Prawda”, pisząc o grze Blue Whale (Sinij kit), o której zrobiło się głośno w rosyjskich mediach po samobójstwach kilku nastolatków. Pod hasztagami #błękitnywieloryb, #cichydom, #obudźmnieo4:20, #morzewielorybów i #czerwonasowa nastolatki grające w „grę śmierci” miały znajdować w necie kuratora, który przeprowadzał ich przez kolejne etapy gry. Jej finałem było odejście z tego świata. Zaczęło się od selfie pewnej dziewczynki, która zrobiła je sobie na moment przed rzuceniem się pod koła pociągu. Nazwa gry miała pochodzić od tekstu piosenki zespołu LUMEN, popularnego w kręgach nastolatków spod znaku subkultury emo, o samotnych wielorybach wysyłających sobie sygnały wołania o pomoc. Do płetwali wypływających na mieliznę, by zakończyć tam życie, dołączały następne, przywabione sygnałem. „Wirtualna samobójcza sekta!” – trąbiły media, robiąc hasztagowi z wielorybem wielką reklamę. Gdy zabiło się kilku kolejnych nastolatków, znów pisano o „Niebieskim wielorybie”. Kampania dotycząca fali popularności „gier śmierci” idealnie koresponduje z przygotowaniami konserwatywnych deputowanych Dumy do naniesienia poprawek do ustawy o korzystaniu z internetu, które miałyby zaostrzyć kontrolę i wprowadzić cenzurę dla wszystkich „demoralizujących treści”.

            Przemoc wśród dzieci – kiedyś w radzieckim dyskursie ten temat istniał tylko w kontekście bezprizornych. Tabuny bezdomnych dzieciaków pojawiały się zawsze w czasie historycznych kataklizmów i bezpośrednio po nich – było ich pełno na początku XX wieku, w czasie dwóch rewolucji i zaraz po wojnie domowej, potem w latach czterdziestych, po drugiej wojnie światowej. Resocjalizowani bezprizorni najczęściej zasilali szeregi armii i batalionów budowniczych. Folklor dziecięcego marginesu został uchwycony w kultowym filmie Republika SZKID (1966), którego akcja dzieje się w Piotrogrodzie lat dwudziestych. Pierwszym poważnym radzieckim filmem poświęconym tematyce konfliktów wśród „normalnej” młodzieży szkolnej był dramat Straszydło Rołana Bykowa (1983), z bardzo mocną rolą nastoletniej Krystyny Orbakaite, córki Ałły Pugaczowej. Straszydło wywołało ostrą dyskusję w mediach, ponieważ po raz pierwszy pokazano na ekranie okrucieństwo dzieci w radzieckich szkolnych mundurkach, które prześladują nową uczennicę na tle klasowym (jej dziadek – malarz i kolekcjoner staroci – był ubrany biedniej niż inni i powszechnie postrzegany w miasteczku jako wariat). Gdy cała klasa ogłosiła bojkot dziewczynki, a jej najlepszy przyjaciel dołączył do znęcającego się nad nią tłumu, główna bohaterka ogoliła głowę na zero. Ostrość emocji, wiwisekcja zbiorowych zachowań i napiętnowanie konformizmu uczyniły ze Straszydła pionierski film o przemocy wśród najmłodszych, społeczną metaforę na kształt radzieckiego odpowiednika Władcy much.

W kinie czasów pieriestrojki klasa często pełniła funkcję pokoleniowej i światopoglądowej linii frontu. Awaria – córka gliniarza (1989), historia nastoletniej moskiewskiej punkówy i jej ojca milicjanta, pełna jest scen, w których uczniowie doprowadzają na skraj zawału nauczycielkę historii, starą partyjniaczkę, bombardując ją niewygodnymi pytaniami na temat stalinowskich łagrów. Konserwatywna nauczycielka nie rozumie nowych czasów, boi się ich. Ale wiatr przemian nie niesie ze sobą wyłącznie karnawału wolności, z podziemi wypełzają też pedofilia i stręczycielstwo. Awarię… postrzegano głównie w kategoriach subkulturowych, ale mało kto zwrócił uwagę, że to pierwszy film otwarcie mówiący o przemocy seksualnej i gwałcie, ukazanym do bólu realistycznie. W latach dziewięćdziesiątych na ulice rosyjskich miast wrócili bezprizorni – mieszkające w ciepłowniczych rurach, wąchające klej dzieciaki stały się bohaterami kilku reportaży i dokumentów. Lecz nawałnica komercyjnych filmów, z przewagą bojewików[1] – strzelanek, zepchnęła na dalszy plan tematy społeczne. Nikt nie miał głowy do zwykłych dzieci i ich „mało znaczących” problemów – na topie byli „nowi Ruscy” z ich niekończącymi się intrygami, bandyci i milicjanci. Tendencje te u progu XXI wieku nasiliły się, zmieniając odcień na lżejszy i bardziej rozrywkowy – społeczeństwo miało dosyć czernuchy, a nowy realizm jeszcze nie zdążył się narodzić.