Ben Gurion

Żywot polityczny

Wiele państw ma ojców założycieli, ale niewiele miało ojców wymyślicieli – przywódców, dzięki którym w ogóle powstały, którzy nadali im nazwę i ustrój, zgromadzili ludność i wytyczyli granice. Dzięki urodzonemu w Płońsku Ben Gurionowi Izrael jest jednym z takich państw, a właściwie można powiedzieć – w ogóle jest. Najwierniejszy uczeń pierwszego premiera — Szimon Peres, który sam uosabia historię Izraela, w fascynującej rozmowie z wybitnym dziennikarzem Davidem Landauem opowiada o Ben Gurionie wizjonerskim i nieznośnym, apodyktycznym i wrażliwym. O człowieku, który wymyślił państwo, i o państwie – triumfie jego wyobraźni.

Każdy przywódca powinien mieć kilka umiejętności: skupiać wokół siebie oddanych ludzi, jasno przedstawiać swoje cele i przekonać do nich opinię publiczną. Dawid Ben Gurion, wieloletni premier Izraela, umiał jeszcze dwie rzeczy: inicjował zdarzenia i błyskawicznie wykorzystywał sprzyjające mu sytuacje. Swoje ukochane państwo budował konsekwentnie, z pasją realizując własne pomysły, będące zadziwiającym połączeniem prorockich wizji i ciasnego doktrynerstwa. Z niespożytą energią dowodził obroną podczas wojny o niepodległość, kierował napływem emigrantów, zmieniał geografię i reklamował Izrael za granicą. Kiedy umierał w grudniu 1973 roku, nikt nie miał wątpliwości, że Izrael stracił ojca założyciela, a naród żydowski – jednego z największych liderów. Poza tym jednak zwolennicy i przeciwnicy Ben Guriona różnią się diametralnie w ocenie jego postaci. Jedni widzą w nim skromnego pioniera, któremu praca na roli była tak samo bliska jak obradowanie w parlamencie i lektura Biblii. Inni – rozkapryszonego ascetę, nietolerancyjnego dla ludzkich potrzeb i nierozumiejącego ducha czasu. Dla Chaima Weizmanna, delikatnego intelektualisty, pierwszego prezydenta Izraela, Ben Gurion był nieokrzesanym prowincjuszem ze sztetlu. Dla Włodzimierza Żabotyńskiego, przywódcy izraelskiej prawicy – bolszewikiem. Ci, którzy Ben Guriona nie lubią, utrzymują, że rządził państwem jak mały dyktator, był niechętny kompromisom i miał zaściankowe gusta. Zwolennicy Ben Guriona – należy do nich narrator tej książki, jego uczeń i współpracownik Szimon Peres, obecny prezydent Izraela – przedstawiają listę dokonań: dosyć sprawny system polityczny, kompromis między świeckimi a religijnymi, wszechstronny rozwój kraju, mimo utrzymania socjalizmu przyłączenie Izraela do bloku państw zachodnich, wyciągnięta ręka do pokoju z Arabami...

Szimon Peres przedstawia niezwykle ludzki portret Dawida Ben Guriona – genialnego stratega z szerokim spojrzeniem na historię i dalekosiężną wizją izraelskiej przyszłości. Mówi o nim z zaangażowaniem, bezstronnością i mądrością, które cechowały sześć dekad jego służby publicznej.

Pełen podziwu dla Ben Guriona, Peres ani na chwilę nie popada w bohaterski kult wodza ani nie traci z oczu realiów historycznych. To osobiste wspomnienie o Ben Gurionie i jego otoczeniu jest zachwycające.

Szimon Peres, prezydent i były premier Izraela, przedstawia intrygującą i bardzo osobistą biografię Dawida Ben Guriona, pierwszego premiera Izraela i swego mentora. Czytelnikom spodoba się analiza relacji autora z Ben Gurionem, jak również skromność tego pierwszego. Ładunek emocji i głębia osobistej refleksji czynią z tej książki coś więcej niż biografię.