Zmieszam z węglem twoją krew

Zrozumieć ukraiński wschód

Ołeksandr Myched

Zmieszam z węglem twoją krew

Zrozumieć ukraiński wschód

fragment

Lisiczańsk 2

 

Gdy opowiada się o tym mieście, za każdym razem należy zaznaczyć: „Mówi się”.

„Nikt dokładnie nie wie, ale…”

„Sam nie widziałem, ale…”

„Co pan opowiada, to…”

Miasto, gdzie wszystko się wydaje. Gdzie rozsypuje się rzeczywistość.

Rzeczywistość jest tak straszliwa, że każdemu przywiduje się jego własna wersja. Zależnie od przekonań politycznych, światopoglądu, zdobytych doświadczeń, wydarzenie każdy zobaczy po swojemu.

I jeszcze inaczej o nim opowie.

I jeszcze inaczej je zapamięta.

Budynek centrum zatrudnienia nosi ślady ostrzału czołgowego. Jak pokrojony tort, z którego wyrwano dwa kawałki. Wybito stąd w czasie walk gniazdo snajperów. Na ścianie czerwone litery: „Zagrożenie życia”. Nieskoszona łąka wokół. Krople rosy.

Przypominam sobie oficjalne obwieszczenia o minach, które porozkładali w całym mieście separatyści.

Chrzęst szkła i kamienia.

Zwyczajny widok wypatroszonego budynku – wyrwane kable, powybijane okna. Różnica polega tylko na tym, że czas potrzebuje więcej czasu niż człowiek, żeby wszystko zniszczyć.

Mój przewodnik pokazuje nowiutkie dachy na niektórych domach. To ślady po walkach. Na budynkach widać wojenne szramy.

W Lisiczańsku są dwa zakłady o nazwie Proletar. Separatyści, z Mozhowym na czele, zajęli Proletar-1.

2 lipca 2014 roku samoloty ukraińskich sił zbrojnych zaatakowały zakład Proletar-2. Tam, zgodnie z oficjalną informacją, znajdował się warsztat remontowy, który obsługiwał pojazdy bojowe separatystów.

Jak mówią miejscowi, kierownictwo sił zbrojnych pomyliło „proletariuszy”.

Mówi się, że ostrzelali zakład, który działał.

– Ludzie biegli do domu, porzuciwszy wszystko.

– Nie wiesz, ile było ofiar?

– Zdaje się, że jednej kobiecie nogę urwało.

Mówi się, zdaje się, informują.

Tu w ogóle często porównuje się telewizyjny obrazek i to, co zobaczy się na własne oczy. W tych porównaniach odczuwa się sarkazm i rozpaczliwe rozdrażnienie.

„Walki trwały dziesięć dni. Bez wody, bez gazu, bez światła siedzieliśmy przez miesiąc”.

Zrobiwszy koło, wracamy do budynku centrum zatrudnienia. Wchodzimy od innej strony, w podwórka.

Budynek 173.

Mieszkanie 11.

20 lipca, już po wybuchu walki, przyleciała rakieta Smiercz.

Ale nie wybuchła.

Przebiła dach dwupiętrowego budynku i ugrzęzła w podłodze na parterze.

Fala uderzeniowa zrzuciła babcię z piętra. Jak mówią, jej mężowi urwało dłoń.

Pocisk, około czterometrowej długości, jak zawalona krokiew łączył kondygnacje.

Jak pisze jeden z komentujących wideo o tej historii, które późnej udało się wygrzebać w internecie: „To napęd rakietowy głowicy Smiercz. Jako taki nie wybucha (jak łuska naboju), ale głowica poleciała tam, gdzie trzeba”.

Internet jako źródło wiedzy o świecie. Puszka Pandory, która rodzi wątpliwości i beznadzieję. Jabłko niezgody – każdy po kawałeczku.

Z rakietą wojskowi nic nie zrobili.

Przyjeżdżała telewizja, wypytywała, z której strony przyleciała. Czy to separatyści? Miejscowi pokazują przerywaną trajektorię, po której miała lecieć rakieta. Trajektorię przypominającą dziwaczne salto akrobaty nieudacznika. Dziennikarze nie powstrzymywali się i pytali: może na piętrze mieszkali separatyści i chciano ich celnym uderzeniem zniszczyć? Na co miejscowi ze smutkiem żartowali:

– Kto, babcia i dziadek bez dłoni? Jeśli tych dwoje było separatystami, to jeszcze w czasie poprzedniej wojny.

W końcu rakietę powoli rozpiłował spawacz z administracji miasta.

Ale jeszcze przez jakiś czas dom z nią żył.

Czy można znaleźć lepszą metaforę na opisanie tego, czym jest wojna?

Życie z rakietą.

Kiedy twoje życie nie należy do ciebie. I patrzysz w niebo, i rozkładasz ręce: „Przyleciało”.

 

 

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: julita@czarne.com.pl.