Las nie uprzedza

Krzysztof Środa

Las nie uprzedza

fragment

Jesteśmy już na Grójeckiej. Na zewnątrz samochodu miasto jest szare i zmarznięte.

– Jadłeś kiedyś psa? – pyta. – Chińczycy jedzą.

– Nie, nie jadłem. Chybabym nie chciał.

– Tak. Psy są mądre. Ale wiesz, koty są mądrzejsze.

Znamy się niedługo, więc dziwię się trochę i patrzę na niego pytająco.

– Byliśmy kiedyś w mieście. Ludzie uciekli. Więc wszystkie psy i koty przychodziły do nas. I wiesz, kiedy miały spaść bomby, psy znikały godzinę wcześniej. Ale koty znikały już poprzedniego dnia.

Śmieje się. Z uznaniem.

– Był z nami jeden starik – opowiada dalej. – W takim domu.

Nie wiem, jak to jest, kiedy tego słowa używają Rosjanie. Pewnie w wielu przypadkach podobnie. Ale kiedy po rosyjsku mówią Czeczeni, starik z pewnością nie jest zwykłym starcem ani tym bardziej staruszkiem. Oni wciąż wierzą, że starość nie jest żałosnym schyłkiem ani niczym w tym rodzaju, więc w słowie tym jest szacunek i domniemanie mądrości.

– Kiedy któregoś razu uciekły wszystkie koty, starki powiedział, że musimy się przenieść gdzieś indziej. Przenieśliśmy się. A następnego dnia z tego poprzedniego domu nic nie zostało.

Nie pytam, jakie to było miasto i która wojna – pierwsza czy druga. Czekam.

– Psy są mądre, kiedy są stare. Ale wtedy miałem młodego psa. Przyszedł do mnie i został. Wszędzie chodziliśmy razem. Wszystko rozumiał. A miał tylko rok. Może mniej. Nigdy nie spotkałem tak mądrego psa. Zabili go.

– Kto go zabił? – nie wytrzymuję i pytam.

– No, dużo się wtedy strzelało. Ktoś go zabił. Ale wtedy w ogóle zabijało się dużo psów.

Patrzę na niego raz jeszcze. Między jezdnią a chodnikami leżą brudne płaty śniegu, samochody jadą wolno i mogę spokojnie oderwać wzrok od drogi.

– Wiesz, jak pies pozna smak ludzkiego mięsa, to potem są już z nim tylko problemy. Więc trzeba było je zabijać. Był taki nauczyciel. Został w mieście. Kiedy zginął, jego własny pies zjadł mu pół twarzy.

Dojeżdżamy do centrum. On wysiada, ma tu swoje sprawy. Ja mam swoje gdzie indziej, więc jadę dalej.

Ale zanim wysiądzie, powie:

– Kiedyś, jak byłem młody, dużo polowałem. W górach. Tam, skąd pochodził mój ojciec. Ale potem już nie chciałem.

Nie pytam, czy oglądał Łowcę jeleni – jeden z moich ulubionych filmów. Nawet jeśli, zapamiętał z niego to, co uznał za warte zapamiętania.