Gdy zniknęły gołębie

Sofi Oksanen

Gdy zniknęły gołębie

fragment

(1948)
Zachodnia Estonia
Estońska Socjalistyczna Republika Radziecka, ZSRR

Poszliśmy jeszcze do Rozalii i złożyliśmy bukiecik polnych kwiatów na jej trawiastej mogile, chwilę staliśmy w milczeniu w świetle księżyca, rozdzieleni kwiatami. Nie chciałem, by Juudit odeszła, nie chciałem jej puścić, i dlatego musiałem powiedzieć to na głos, choć nie powinienem był tych słów wypowiadać:

− Już nigdy więcej się nie spotkamy.

Usłyszałem w nich zgrzyt piasku, oczy Juudit zaszły szkłem, tym samym, które tak często zamienia rozsądnego mężczyznę w pusty, wydrążony pień, zdany na łaskę żywiołów. I teraz zachybotał na falach, które wezbrały w kącikach jej oczu. Może chciałem też uśmierzyć własny ból i dlatego wybrałem tak szorstkie słowa, może chciałem być okrutny, żeby potem po drodze przeklinała mnie i moją zatwardziałość, a może pragnąłem jeszcze ostatniego świadectwa, że Juudit nie chce odchodzić − wciąż nie byłem pewny jej serca, choć tyle już razem przeszliśmy.

− Żałujesz, że wziąłeś mnie do siebie po tym wszystkim − wyszeptała Juudit.

Wzdrygnąłem się. Zmieszany jej przenikliwością, przeciągnąłem tylko dłonią po karku. Wieczorem zdążyła jeszcze mnie ostrzyc, za kołnierz dostały się włosy, które mnie teraz łaskotały.

− To nic, rozumiem − szepnęła po chwili.

Nie zaprzeczyłem, a mogłem. Nie wierzyłem jednak, że zdziałam w lesie więcej bez niej, choć była dla nas przecież dodatkowym balastem. Moi chłopcy dawali mi to do zrozumienia. Ale gdy usłyszałem, że uciekła z Tallinna na wieś do Armów, musiałem ją wziąć do lasu − tylko tam było bezpiecznie, Ruscy już się zbliżali. Armom do końca nie ufaliśmy. Wziąłem ją wtedy na ręce jak połamanego ptaka, było już z nią krucho, majaczyła przez wiele tygodni. Dopiero gdy nasz felczer zginął w potyczce, chłopcy pozwolili mi sprowadzić do naszego oddziału panią Vaik, żeby nam pomagała, nam i Juudit. I znów ją odratowałem, ale gdy wkroczy na otwierającą się przed nami drogę, nie będę mógł jej dłużej chronić. Chłopcy mieli jednak rację: kobiety i dzieci powinny siedzieć w domu, Juudit musi wrócić do miasta. Czuliśmy zaciskającą się pętlę, w lesie było coraz mniej bezpiecznie. Spojrzałem na nią kątem oka: wpatrywała się w drogę, którą za chwilę odejdzie, usta miała rozchylone i dyszała ciężko, próbując jeszcze zachwiać moją pewnością.

− Tak będzie najlepiej. Dla nas wszystkich. Wrócisz do swojego poprzedniego życia − rzekłem.

− Ono już nigdy nie będzie takie samo. Już nigdy nie będzie.