Dziewczynki

Kilka esejów o stawaniu się

Bardzo polecam „Dziewczynki” – książkę zadziorną i szalenie dowcipną.

Zostałam zaproszona do swobodnego, niezobowiązującego relaksu. W pełnej czułości przestrzeni mogłam zanurzać się w refleksje autorki i mentalnie dopisywać do nich swoje własne przeżycia. Nie ma przecież uniwersalnego doświadczenia bycia dziewczynką – dopiero z polifonii przeżyć może wyłonić się wiarygodny portret tego wyjątkowego procesu stawania się.

To, co w „Dziewczynkach” najlepsze, to jednak nie erudycja i błyskotliwość Murek (ani nawet nie jej ironia), ale perspektywa, którą proponuje. Pisarka nie wpada w powszechną pułapkę binarności, każącej widzieć w dziewczynkach albo niewinność i słabość, albo walczącą siłę; ofiary patriarchatu: bezbronne, strofowane, ustawiane, kontrolowane albo bohaterki emancypacyjnych czytanek: energiczne, śmiałe, rywalizujące z chłopcami na bezczelność i poobijane kolana.

Wyprawa z nią przez rozmaite odsłony „dziewczynkowatości” obfituje w wiele zaskoczeń. Jest kunsztownie uszyta, dygresyjna, ale utrzymuje stałą linię melodyczną, meandruje w nieoczywisty sposób wśród wielu tematów i motywów, porusza się między popkulturą a kulturą wysoką.

Nie pamiętam, kiedy ostatni raz zetknęłam się z tak błyskawicznym wzrostem świadomości, jak podczas czytania książki „Dziewczynki. Kilka esejów o stawaniu się”. Każde przemyślenie Weroniki Murek zostało przez nią poparte przynajmniej jednym przykładem ze świata kultury – i nie tylko. Autorka nie definiuje bycia dziewczynką. Nie sięga także po banalne tezy. Przedstawia wczesny okres dorastania każdej kobiety z wielu perspektyw, przywołując przy tym dzieła sztuki oraz postaci literackie.

„Dziewczynki. Kilka esejów o stawaniu się” Weroniki Murek to dobrze napisana, przemyślana, sprawnie skondensowana książka. Bogactwo treści zostało świetnie uchwycone w barwnym, plastycznym języku, eseje są erudycyjne, ale zarazem lekkie, zabawne, podlegają logice wywodu i logice kaprysu zarazem. Jednym słowem – musują.

[…] Murek porusza wyobraźnię i zaprasza do rozmowy o ożywczej mocy dziewczyńskości.

Z tej malutkiej książki dowiecie się niezwykłych rzeczy na temat dziewczyńskości.

Kiedy ktoś próbuje poruszyć jakiś ważny temat, to zazwyczaj dostajemy wysyp nieznanych słów, łacińskich sentencji, milionów przypisów i ostatecznie wiemy, że nic nie wiemy. W książce Murek język jest prosty, ale nigdy nie schodzi do czegoś głupiego albo prostackiego.

Narracja Murek pomimo tego, że jest rasowym esejem, ma w sobie lekkość świetnie skrojonego felietonu. I to jest siła tej niezwykłej opowieści, która zagadnienia wielkiej wagi podane w sposób w jaki zaprasza się kogoś do rozmowy mówiąc: „Okej, a teraz o tym pogadajmy”. Wyśmienite. Zostanę z tą książką na dłużej. To pewne.

Fantastyczne eseje. Bardzo lubię styl Weroniki Murek, [a dzięki tej książce] odkryłam wiele ciekawych wątków.

Weronika Murek jest nie tylko wielką nadzieją polskiej literatury, ale także jej niespokojnym duchem. Szuka rozmaitych form wypowiedzi, próbuje różnych gatunków literackich i – jak na razie – ten brak powtarzalności bardzo jej służy.

„Dziewczynki..." nie zadowalają się anegdotą. Jest w tej książeczce o wiele więcej i głębiej, bo „dziewczyńskość” interesuje Murek jako marzenie […]. Heroinami Murek są dziewczynki sikające i krwawiące, gimnastyczki i cheerleaderki, króliczki Playboya, wróżki i impostorki, a także te, które nie chcą być grzeczne i SIĘ GAPIĄ – jak Meduza. Murek tka tę opowieść z wielu lektur z wprawą dziewczyny-Arachne – jak już się wpadnie w tę książkę, wyhamowuje się na końcu.

Największym atutem esejów Murek jest właśnie to, że wciąż możemy coś do „Dziewczynek” dodawać, dopisywać, bo możliwości są nieskończone. Jeden trop podsuwa nam kolejny i kolejny… Pisarka proponuje nam zresztą listę lektur, z której korzystała, i podpowiada, gdzie jeszcze możemy szukać, żeby zafascynować się (tak jak ona) możliwościami, jakie daje nam kategoria dziewczyńskości. Osobiście zrobię to z ogromną przyjemnością i Was zachęcam do tego samego.

Powiedzieć, że książka Murek jest erudycyjna, to powiedzieć za mało. Jest porywająco napisana. „To ja jestem kuratorką tej wystawy”, pisze Murek i zabiera na pasjonujący spacer na swoich zasadach. Metafora wystawy jest zręczna. Choć część odnalezionych eksponatów w gablotce się nie mieści, autorka ich do ramki nie przykrawa i przykrawać nie ma zamiaru.

Obok refleksji na tematy popkulturowe Weronika Murek raz po raz dzieli się z czytającymi osobistymi opowieściami. Nie ma ich jednak dużo. Dominują nawiązania i komentarze do anglojęzycznych interpretacji o dziewczynkach. I dobrze. „Dziewczynki” stają się w ten sposób ciekawym, a momentami nawet inspirującym wprowadzeniem do poważnego namysłu nad umniejszaną dotąd specyficzną kwestią płci.

Zmiana i tytułowe „stawanie się” są żywiołem Murek, która sprawnie i z dużym wdziękiem porusza się między gatunkami, formami, tematami, zachowując przy tym swój twórczy ‚core’ – unikatowy styl, język, murkową frazę i vibe, który jest wartością samą w sobie i który będzie miał swoich miłośników bez względu na to jaki temat autorka podejmie i w jakiej formie go zawrze.

„Dziewczynki” Weroniki Murek to niewielkich rozmiarów zbiór esejów, lekkich jak piórko, a zarazem niezwykle przenikliwych i genialnie napisanych. Autorka podąża za różnymi kulturowymi tropami, by przyjrzeć się figurze dziewczynki na przestrzeni wieków XIX, XX i XXI.

Nowość, która weszła już do kanonu. Jedna z najciekawszych pisarek młodego pokolenia powraca do dziecięcych lektur, by obalić stereotypy na temat wychowania małych kobietek. Dziewczynkom wielu rzeczy nie wypada. Z pewnością powinny wystrzegać się niskich uczuć, takich jak zawiść. A ja Weronice Murek zazdroszczę, bo wydała książkę o dziewczynkach, którą sama chciałabym napisać.

Weronika Murek błyskotliwie i z pazurem zajęła się tematem dziewczyńskości w kulturze i popkulturze.

Jako była dziewczynka, a obecna kobieta cieszę się, że coraz więcej piszemy same o sobie i korzystamy z głosu, który zawsze miałyśmy. Nawet wtedy, gdy nie chciano go słyszeć.

Otwarta forma [Dziewczynek] pozwoliła jej twórczo pobłądzić, „rozprostować kości myślenia”, powrócić do dziewczynki w sobie.

„Dziewczynki. Kilka esejów o stawaniu się” to nowa książka Weroniki Murek, jednej z najzdolniejszych polskich pisarek. Błyskotliwe, porywające i doskonałe literacko eseje traktują o dziewczyńskości w każdym jej aspekcie: psychicznym, fizycznym i fizjologicznym. Murek pisze m.in. o menstruacji i sikaniu, a także o zimnej wojnie i dziewczyńskich ikonach sportu, popkultury i literatury. Anne Frank, Lolita, Wonder Woman i wiele, wiele innych. W tej książce odnajdą się dziewczynki w każdym wieku.

Murek zwraca uwagę na rzecz bezprecedensową, otóż pokazuje, że wszystkie motywy, wersje kobiet bardziej znanych nam z książek, malarstwa czy filmów zostały straszliwie okaleczone przez filtr, jaki nakładają na nas popkultura i obezwładniające media.

Zbiór Weroniki Murek jest mocno intertekstualnym głosem w dyskusji na temat kobiecości i dziewczyńskości, które niestety ciągle są traktowane w kontrze do męskości i chłopięcości. […] Murek zaprasza do rozmowy, próbując przekonać, że bycie dziewczynką to praca na pełen etat i że nie chodzi w niej i różowe kokardki, loczki i lizaki.

Po tej lekturze pewnie każdy chciałby zostać dziewczynką, a nawet jeśli nie każdy może, to i tak jest to już porządne zamieszanie.

Gdybym nie znała innych dokonań tej autorki, to może bałabym się, że będzie to przewidywalna pouczanka – o socjalizacji dziewczynek i jak bardzo im to szkodzi. No i dziewczynki także już tak bardzo mnie nie interesują, ale okazało się, że można napisać o nich tak wiele i w tak nieoczywisty sposób!