Bądź dobra dla zwierząt

Przejeżdżamy obok kościoła, parku, zarośniętego stawu, drewnianych ławek. Przychodziłam tu z nią, kiedy byłam na urlopie macierzyńskim, czasami on przychodził się tu ze mną spotkać, gdy tylko temperatura podnosiła się powyżej pięciu stopni, zjadał tu swoje drugie śniadanie. Pamiętam go idącego w moją stronę. Pamiętam, jak mnie całował, potem jak nachylał się nad wózkiem, nad naszą córką. Pamiętam nas na ławce, rozmawialiśmy o czymś, co zajmowało nasze myśli, albo może komentowaliśmy przechodzącą osobę lub przejeżdżający samochód, czasami się śmialiśmy, chyba mogę powiedzieć, że było nam dobrze. Czy to wspomnienia dobrych chwil? Gdy się na nie spojrzy przez filtr rozstania, to czy nie było czegoś sztucznego i wymuszonego w rozmowach, które tam toczyliśmy, na tych ławkach, to znaczy również tam, tak jak we wszystkich innych miejscach, u przyjaciół, na kanapie, w łóżku, czy cały czas coś nie zgrzytało, czy nie narastało we mnie często uczucie, że się dostosowuję, dostrajam, dopasowuję, czy też może to on się dopasowywał, to on pozwalał się dostrajać aż do momentu, gdy frustracja narosła i wybuchła w nas obojgu, aż zaczęło się trzaskanie drzwiami i walenie szufladami, skąd myśmy to wzięli, dlaczego tego nie powstrzymaliśmy, a jeśli związek można porównać do budowli, do czegoś, czego wznoszenie trwa przez jakiś czas: dlaczego ściany, o które moglibyśmy się oprzeć, nie wytrzymały, dlaczego okna się otwierały i zatrzaskiwały, dlaczego drzwi się nie zamykały, dlaczego nic nas nie przytrzymało, czyżbyśmy nie zachowali dostatecznej uważności w fazie planowania? czyżbyśmy nie skupili się dostatecznie na konstrukcji? czy naprawdę nie zauważyliśmy, że to, co uznaliśmy za solidny dom, jest jedynie pustym pudełkiem po butach, z wyciętymi otworami, ze ścianami z kartonu, które rozpadają się pod najmniejszym obciążeniem codzienności?

Cieszysz się, że zobaczysz tatę? – pytam. Ona nie odpowiada. Nuci dalej, chociaż Cicha noc dawno już się skończyła i spiker czyta wiadomości. Anno? – mówię nieco głośniej. Odwraca się. Tak? Ma czerwoną buzię, wygląda na to, że jej gorąco, żałuję, że ubrałam ją w kurtkę, zanim wsadziłam ją do samochodu. Ale teraz to już wszystko jedno, i tak zaraz wysiada. Cieszysz się, że idą święta? – pytam. Tak! – odkrzykuje. Tata ma dla mnie wielki prezent! Zaciskam palce na kierownicy. To wspaniale, Anno. Będzie fajnie. Używanie imion małych dzieci jest ważne, przyczynia się do tworzenia tożsamości. Do dziecka trzeba się zwracać po imieniu jak najczęściej, częściej nawet, niż wydawałoby się to naturalne. Przeczytałam tuzin książek o wychowaniu dziecka, psychologii, opiece i rozwoju kognitywnym, niektóre zdania i porady zostają, tkwią w pamięci niczym błyskające lampki. To się na przykład nie nazywa wiek buntu, tylko rozwój samodzielności. Na gniew należy reagować spokojem i troską. Trzeba mieć duże uszy i małe usta. Ale również stosować pewne stałe i wyraźne reguły (chociaż to się nie nazywa reguły, tylko wytyczne), wówczas wzmacnia się kompetencje społeczne dziecka. Podobnie jak chciałabym, żeby nauczyła się dziękować za jedzenie, prosić, kiedy czegoś chce, i mówić przepraszam, gdy sytuacja tego wymaga, tak samo próbuję nauczyć się używać jej imienia jako wyznania miłości. Czytałam też, że nie wolno nigdy wpaść w tę pułapkę, jaką jest używanie imienia dziecka, gdy chce się je skarcić, a więc wtedy, kiedy człowiek jest zły. ANNO! NIE! Na całe gardło z mocnym naciskiem na każdą sylabę. Ile razy trzeba wypowiedzieć imię jedwabiście miękkim głosem, aby wyrównać te przypadki, kiedy odegrało rolę wyzwiska? Któregoś dnia nauczę ją, czym jest palindrom, i powiem, że Anna pochodzi od hebrajskiego Hannah, co oznacza wdzięk albo łaskę. Dodam też jednak: ale na miłość boską, za bardzo się tym nie przejmuj.

W zeszłym roku obchodziliśmy święta u jego rodziców. Byliśmy parą, która załadowała do samochodu prezenty, dwulatkę, rozgrzane ciała okryte wełną, poliestrem, puchem i wiskozą, pamiętam, że położyłam mu rękę na karku w chwili, gdy skręcał na szosę, i pomyślałam, że doprawdy jestem pobłogosławiona, że mogę tak zrobić, dotykać go, kiedy on prowadzi samochód, przytulać się do niego wieczorem, widzieć własną twarz obok jego twarzy w lustrze rano, tak myślałam, gładząc palcami jego ciemne włosy na karku, te dwa wicherki obok siebie, nie pojmuję, że to moje palce, moje ciało, moje serce stało za tymi ruchami, potrafiło kochać go w jednym miesiącu, a w następnym stracić wszystko, nie rozumiem, jak to możliwe, że nie potrafię przywołać wrażenia jego skóry pod moimi dłońmi.

Tak czy owak, nasze dzieci są nam tylko wypożyczane, powiedział jeden z moich kolegów z pracy. Prawdopodobnie próbował mnie pocieszyć, a ja chciałam odwrzasnąć, że on, do cholery, gówno wie o tym, jakie to uczucie wypożyczać. Chciałam mu to wykrzyczeć prosto w twarz, TOBIE NIE WOLNO MÓWIĆ O WYPOŻYCZANIU DZIECI, BO ZE SWOIMI JESTEŚ PRZEZ CAŁY CZAS!

Język się zmienia. Zasób słów się poszerza albo zawęża w zależności od tego, jak się na to patrzy. Odległość nad stołem nakrytym do lunchu rośnie, wkrótce staje się niemożliwa do pokonania dla obu stron. Akcja „owoce” w szkole, mówią moi koledzy. Praca społeczna na oddziale małych dzieci i nadgodziny i godne pożałowania przeklinanie w dobranocce i mało czasu. Presja urodzin, zdrowe drugie śniadanie, które zdecydowanie trzeba przygotować wieczorem, bo dzięki temu oszczędza się czas, tylko pomidorki koktajlowe należy dołożyć tuż przed wyprawieniem dziecka z domu, bo dzięki temu dalej będą krispi. Właśnie tak mówią. Krispi.

Przywiązanie, mówię. Radość na mój widok albo szklane spojrzenie, kiedy odbieram ją z przedszkola. Lęk separacyjny, kiedy ma iść do swojego ojca, a może i do mnie, nie wiem. Współpraca, mówię także, wspólne zasady postępowania, ciągłość i dostosowana do wieku płaszczyzna kontaktu, i obiecuję sobie, że będę pamiętać, aby to wszystko posprawdzać w książkach, co właściwie znaczą te słowa i pojęcia, kiedy to wszystko już się skończy, jeśli kiedykolwiek się skończy.

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: julita@czarne.com.pl.