Śmiertelnie ciche miasto

Historie z Wuhanu

To było 21 stycznia 2020 roku. Dwa dni później miasto zostaje zamknięte i rozpoczyna się siedemdziesięciosześciodniowy okres ucisku i cierpienia. Jednak z powodu blokady informacji i dezinformacyjnej polityki rządu jedenaście milionów mieszkańców miasta właściwie nic nie wie o groźnym wirusie. Zbliża się Chiński Nowy Rok, rodziny gorączkowo robią zakupy na święta. Lin Qingchuan i jego koledzy są pełni najgorszych obaw. Zdają sobie sprawę, że wirus się rozprzestrzenia, choć bardzo niewielu ludzi ośmiela się mówić o tym publicznie. „Uważaj na siebie i nikomu nic nie mów” – ostrzegają Lina najbliżsi.

Lin pracuje w niewielkim szpitalu okręgowym w Wuhanie. Mówi, że zwykle placówka przyjmuje dziennie dwóch, trzech pacjentów z przeziębieniem albo gorączką, ale w połowie listopada 2019 roku ich liczba zaczęła gwałtownie rosnąć.

– Przez osiem godzin dyżuru lekarz przyjmował dwadzieścioro pięcioro do trzydzieściorga pacjentów, z których połowa miała wysoką gorączkę. W tym wiele dzieci.

Chiński rząd jest o tym poinformowany. Wydaje ostrzeżenie grypowe typu A i nakazuje zamknięcie wielu szkół, ale nie wyjaśnia sytuacji. Lekarze zaczynają ostrożnie rozmawiać w mediach społecznościowych z przyjaciółmi i kolegami, komentując wzrost liczby przypadków gorączki oraz omawiając objawy. 8 grudnia ktoś informuje Lina, że w laboratorium Szpitala Tongji udało się zidentyfikować wirus nietypowego zapalenia płuc.

Tamtego dnia Lin Qingchuan zaczyna nosić maseczkę. W okolicach Bożego Narodzenia wkłada rękawiczki i okulary ochronne. Krążą coraz bardziej zatrważające plotki, kolejne szpitale zgłaszają przypadki zakażeń. Lin mówi swoim przyjaciołom, że lada dzień dojdzie do wybuchu epidemii, lecz tylko nieliczni dają wiarę jego słowom. Robi zapasy artykułów żywnościowych i warzyw. Maseczki jeszcze nie podrożały, kosztują zaledwie 13 fenów (około 6 groszy) za sztukę i Lin kupuje trzysta sztuk dla swoich starych rodziców. Ta liczba wydaje mu się wystarczająca.

– Wszyscy myśleliśmy, że to wirus atypowego zapalenia płuc. Nikt nie przypuszczał, że zaczyna się koszmar – wspomina.

31 grudnia Miejski Komitet Zdrowia ogłasza, że odnotowano dwadzieścia siedem przypadków „wirusowego zapalenia płuc”, ale nic nie wskazuje na to, by „wirus przenosił się z człowieka na człowieka”. Stwierdza też: „chorobie można przeciwdziałać i da się ją kontrolować”.

Tego samego dnia ta sama instytucja wydaje wewnętrzne „powiadomienie o sytuacji kryzysowej”, w której „wirusowe zapalenie płuc” jest już „zapaleniem płuc o nieznanej przyczynie”. Komitet nakłada na szpitale obowiązek powiadamiania władz o każdym nowym przypadku. Lin publikuje ten dokument na swoim profilu w mediach społecznościowych i dodaje w komentarzu: „Proszę was wszystkich, noście maski, szerzy się H-typowe zapalenie płuc”. Specjalnie przekręca słowo „atypowe”, żeby zmylić rządową cenzurę. Cztery godziny później dodaje. „Na waszym miejscu kupiłbym zapas maseczek”. Wieczorem wrzuca zdjęcie maseczki i pisze, by nie wychodzić bez niej z domu.

Lin wie, że publikowanie takich rzeczach w mediach społecznościowych jest ryzykowne. Widział w wiadomościach materiał o ośmiu lekarzach zatrzymanych za „rozpowszechnianie niesprawdzonych pogłosek”, mimo to uważa mówienie prawdy za swój obowiązek.

– Nawet gdyby usłyszała mnie tylko jedna osoba, nadal warto to robić.

Kiedy 3 stycznia pierwszy przypadek tajemniczej choroby zostaje wykryty w Hongkongu, Lin wyraża w mediach społecznościowych nadzieję, że tamtejszym służbom medycznym uda się wykryć przyczynę jej występowania. Nie liczy już na „załganych ekspertów rządowych”, których nazywa eksplujtami, bo „są gotowi wypluć z siebie każde kłamstwo, jakie każą im wypluć ich zwierzchnicy”. Pyta ich: „Nie macie wyrzutów sumienia?”.

Na początku stycznia, kiedy Wuhan w harmonijnym, radosnym nastroju przygotowuje się do świętowania Chińskiego Nowego Roku, niepokój Lina rośnie. W grupie lekarskiej na komunikatorze WeChat publikowane są procedury leczenia, opracowywane przez poszczególne szpitale. Nie mają one jednak zatwierdzenia z góry. Pojawiają się informacje o kolejnych zgonach. Pewnego dnia w połowie stycznia cała rodzina przyjaciela Lina trafia do przepełnionego Szpitala Centralnego w Wuhanie (Wuhan Central Hospital). Kolega mówi mu, że pacjenci leżą po dwunastu w sali i że w tej, w której on jest, ostatniej nocy zmarły dwie osoby.

Teraz niemal każdy lekarz wie o śmiertelnych przypadkach: widział je sam albo słyszał o nich od kolegów. Krewni, przyjaciele, sąsiedzi… umiera tylu ludzi, że służby nie nadążają z wywożeniem zwłok. Lecz w oficjalnych serwisach informacyjnych ani w komunikatach władz nie ma wzmianek o zgonach, nawołuje się w nich jedynie, by nie panikować: „nic nie wskazuje na to, że wirus przenosił się z człowieka na człowieka”, a „chorobie można przeciwdziałać i da się ją kontrolować”.

Dopiero 11 stycznia władze niechętnie potwierdzają pierwszy przypadek śmierci. Lin pisze rozzłoszczony na swoim profilu: „Podnieście wzrok trzy stopy w górę, bóg tam jest”, co oznacza: „Niebiosa na was patrzą, strzeżcie się ich gniewu”. Tydzień później ostro krytykuje lekkomyślne decyzje władz: „Wysyłacie lekarzy, żeby w miejscach publicznych mierzyli ludziom temperaturę, ale nie zapewniacie im środków ochrony osobistej i nie pozwalacie im ich używać. Chcecie, żebyśmy byli ostrożni, ale żebyśmy tego po sobie nie pokazywali. Za kogo wy nas macie?”. Także w rozmowach nie kryje wściekłości.

– Wiedzieliśmy, że codziennie umierają ludzie – mówi – a oni powtarzali w kółko, że nie ma śmiertelnych przypadków. Już wtedy lekarze stracili zaufanie do władz.

Kiedy kilka miesięcy później wspomina tamten czas, targają nim złożone uczucia. Niepokojowi i złości towarzyszy też nieokreślony strach. Jeden z jego bliskich przyjaciół, lekarz z oddziału chorób układu oddechowego w Szpitalu Tongji, zmuszał swoją rodzinę do przyjmowania leków antywirusowych, nie wyjaśniając powodu. Dopiero później Lin się dowiedział, że budząca postrach Centralna Komisja Kontroli Dyscyplinarnej Komunistycznej Partii Chin oraz administracja placówki zakazały lekarzom wynoszenia prawdy poza mury szpitala.

– Tak się bał, że nie powiedział nawet swojej żonie – opowiada Lin. – Nikt by się nie dowiedział, o czym między sobą szepczą, mimo to się nie odważył, bo gdyby ich mimo wszystko przyłapano, straciłby pracę i źródło utrzymania… To byłby koniec. Tak wielkie rozmiary przyjmował strach.

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: julita@czarne.com.pl.