Osioł Mesjasza

Włodek Goldkorn

Osioł Mesjasza

fragment

Rozległo się pukanie do drzwi. Dwa szybkie, nerwowe uderzenia. Matka po kolei spojrzała nam w oczy: ojcu, mojej siostrze, a na końcu mnie, jakby prosiła o pomoc. Nie wiedziała, w jakim języku odpowiedzieć. Ojciec się uśmiechnął, myślę, że szukał właściwego słowa; zakładam, że chciał powiedzieć coś w jidysz, ale wstrzymał się, jakby wyczuł, że ten język nie pasuje do miejsca, w którym się znajdowaliśmy. Moja siostra otworzyła usta, a następnie zacisnęła wargi, jakby oniemiała. Ja już miałem powiedzieć po angielsku: „Come in”, proszę wejść, ale milczałem.

Wtedy moja matka powiedziała po polsku: „Proszę”.

Klamka z taniego jasnoszarego metalu drgnęła. Pomalowane na biało drzwi zaczęły się uchylać niczym wolno odsłaniająca się kurtyna, tak jakby osoba, która naciskała klamkę i mocą napiętej ręki jednocześnie pchała ją i przytrzymywała, chciała wywołać efekt zaskoczenia, ale też nie mogła się doczekać, żeby wejść do tego, co przed dziesięcioma minutami stało się naszym domem.

Może powinienem był zacząć tę swoją opowieść o Izraelu i Jerozolimie – o Jerozolimie prawdziwej i Jerozolimach wyobrażonych, wyśnionych – od historii, która wydarzyła się kilka godzin wcześniej. Oto ona.

 

Tego ranka przed budynek, w którym mieszkała ciocia Itka, siostra mojej matki, dwa kroki od dworca autobusowego w  Tel Awiwie, podjechała furgonetka. Matka i siostra, żeńska część naszej rodziny, usadowiły się obok kierowcy. Ja z tatą i czterema walizkami, całym naszym dobytkiem, wsiedliśmy do tyłu. Rozpierała mnie ciekawość, może wręcz euforia. Czułem, że zaczyna się nowe życie – w miejscu, w którym zawsze będę u siebie, w ojczyźnie. Siedzenia z tyłu furgonetki były drewniane. Ruszyliśmy.

Po paru minutach wyjechaliśmy z miasta. Patrzyłem na ojca siedzącego naprzeciwko mnie i mocno trzymającego się oparcia. Ja  także siedziałem w  taki sposób, żeby nie stracić równowagi i nie spaść – cała powierzchnia pośladków przylegała do ławki, ręce zaciskały się na burcie samochodu, wzrok kierował się na zewnątrz, a oczy były pełne chęci, by nauczyć się na pamięć nowego krajobrazu, krajobrazu ojczyzny. Tata patrzył na mnie i się uśmiechał. W jego spojrzeniu była czułość, jakiej nie widziałem od lat, jakby tym spojrzeniem chciał mi powiedzieć, że mój entuzjazm przywraca mu młodość, jego niegdysiejsze nadzieje. Albo po prostu jakby chciał dodać mi odwagi. Kto wie, może był ze mnie dumny? Ojcowie odkrywają zalety swoich dzieci niespodziewanie i są nimi zaskoczeni. Tak, prawdopodobnie 9 mój ojciec odkrył, że stałem się już dojrzały i silny. Byłem zadowolony z  jego wyrazu twarzy, ale też z  całej sytuacji, więc się uśmiechałem. I tak obaj, ojciec i syn, uśmiechaliśmy się do siebie nawzajem i patrzyliśmy na krajobraz naszej nowej ojczyzny. Czy nie tym właśnie jest szczęście?

– Patrz, jakie wszystko tu jest piękne! – zawołałem do niego, spoglądając na czerwone wzgórza na trasie z Tel Awiwu do Jerozolimy.

Tak intensywnej czerwieni nie widziałem nigdy w życiu. Wzgórza były nagie. Wrześniowe słońce paliło, wiał ciepły wiatr.

– Naprawdę ci się podoba? – zapytał.

– Tak  – odpowiedziałem  – nie tylko dlatego, że to ojczyzna. Podoba mi się, bo jest piękne.

Tata dziwnie na mnie spojrzał. Jego oczy wyrażały zdumienie, podziw i decyzję, świadomą i nieświadomą, żeby mnie nie zawieść; tak jakby chciał, żeby moja siła i moja wiara w przyszłość świata, który mnie otaczał i którego byłem już częścią, trwały na zawsze – mój ojciec bał się ulotnej natury uczuć.

Zaśmiał się więc i powiedział:

– Naprawdę ci się podoba? Brakuje lasu, zieleni. Wszystko jest tu nagie i suche, a kolor jest zbyt mocny, zbyt czerwony. Ale – poprawił się – tak, masz rację, jest przepięknie. Będziemy tu szczęśliwi, twoja matka, twoja siostra.

Wychwyciłem jakieś drgnienie w jego głosie, coś nieszczerego, nie kłamstwo, ale fałszywy ton, ledwie zauważalny w melodii słów. Zrozumiałem, że moim zadaniem było go pocieszyć. Miałem szesnaście lat.

Wiem, to stereotyp: emigracja polega także na tym, że dzieci stają się dorosłe i opiekują się rodzicami, role się odwracają. Ale co mogę na to poradzić, że moja historia powiela niektóre stereotypy? Nic, mogę ją tylko opowiedzieć, ponieważ to w opowieści stwarza się wspomnienie i świat.

 

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: zofia@czarne.com.pl.