Obca

Włoska pisarka buduje opartą na faktach, pełną odniesień kulturowych opowieść obejmującą pół dekady swojego życia rozpiętego między Brooklynem, Basilicatą a Londynem. „Obca” to historia o dorastaniu w rodzinie głuchych włoskich imigrantów – buntowników i dekadentów, z nieustannym poczuciem niedopasowania i syndromem oszustki. Autorka nie ukrywa, że pisanie autobiografii polega na wymyślaniu tego, co się przeżyło, skrupulatnym dobieraniu słów, by ostatecznie uświadomić sobie, że język nie pomoże zasypać doświadczonych pęknięć.

Jej [autorki] historia to niesamowita mieszanka emocji. Podróżujemy przez różne miejsca zawieszeni między tym, co racjonalne i szalone. […] Proza Durastanti jest okazją do zetknięcia się współczesną włoską literaturą.

Najbardziej w tym tygodniu podobała mi się książka „Obca” Claudii Durastanti. Może dlatego, że tak niewiele jest w literaturze opowieści o tym, jak świat pojmują osoby głuche. Może dlatego, że Durastanti pokazuje zadziorność amerykańsko-włoskiej tożsamości. A może dlatego, że ten traktat o obcości ma w sobie trochę z eseju o kulturze, trochę z autofikcji, a najwięcej – z dobrej literatury.

Durastanti poprzez literaturę spróbowała zdystansować się do historii rodzinnej. Odnalazła język i styl, który urzeka i fascynuje czytelnika.

Język „Obcej” – pełen różnych rejestrów i nieoczywistych metafor, rys i załamań – urzeka, ponieważ narratorka walczy o swoje miejsce w tej historii właśnie za jego pomocą: wysławiająca się niepoprawnie zarówno po angielsku, jak i włosku, nauczona mowy przez starszego brata, a nie rodziców, postrzega język jako oręż w walce o stabilność. Doskonali go więc tak długo, aż efekt więcej niż zadowala: jest nim naprawdę dobra książka o budowaniu osobistej mitologii ze skorup pokruszonych przez wcześniejsze pokolenia.

W tej słodko-gorzkiej historii mieszka się włoskie dolce vita i nowojorski american dream, czarne słońce Południa i bezwzględność kapitalistycznej arki, mamy toksyczne relacje i trud wykluczenia, życie rozpisane na wiele smaków i nut. […] Durastanti kreśli swoją litanię szczęść i nieszczęść, szlachetności i łajdactwa, Wielkiego Piękna od święta i wielkiej brzydoty na co dzień, wszystkiego, co składa się na życie.

Autorka o swoich doświadczeniach opowiada jednak z humorem, zręcznie lawirując pomiędzy tym, co racjonalne a tym, co szalone. Ogromny podziw budzi w czytelnikach jej determinacja, aby realizować własne marzenia i plany. Aby zmierzyć się z życiem na swoich, zupełnie innych niż rodziców zasadach. Wymyślając, nadając literacką formę temu, co przeżyła, Durastanti odkrywa wolność, jaką daje pisanie i opowiadanie historii. Przepisując swoją biografię na prozę, łata pęknięcia w swoim życiu, nadając mu formę.

To autobiograficzna proza o dorastaniu poza językiem – Claudia Durastanti urodziła się w rodzinie głuchych. Jej rodzice swoje życie budowali w ciszy, ona sama wychowała się w głośnym Nowym Jorku, a po rozwodzie przeniosła się z mamą do kraju swoich dziadków, do Włoch. Czy uda jej się znaleźć własny język i dokładnie określić tożsamość w świecie, w którym czuje, że istnieje pomiędzy kulturami, językami, obyczajami? Intymna, erudycyjna opowieść.

Od początku więc równie dobrze można przyjąć, że ta biografia jest fikcją, jak i to, że budowanie tożsamości na podstawie chaotycznej, rozpisanej na dwa kraje i kilka języków rodzinnej historii będzie dla Durastanti procesem trudnym – dla czytelnika odwrotnie; chaos i nieprzewidywalność tej lektury i losów jej bohaterów przyswaja się wartko i z ogromną przyjemnością.

Claudia Durastanti jest wspaniałą opowiadaczką […]. „Obca” to bardzo udana książka i pod względem literackim, i poruszająca bardzo ważne sprawy.

Książka została napisana niezwykle plastycznym, mocnym, poetyckim językiem. […] mocno osiada w myślach. Po lekturze nosiłam ją w sobie przez dłuższy czas.

Każdy znajdzie w niej składowe własnych doświadczeń czy rodzinnych mitologii, które składają się na życie.

Marzenia o innym życiu to temat „Obcej” Claudii Durastanti. To rzecz o niej i jej osamotnieniu oraz o niesłyszących rodzicach. A także o podróży w głąb siebie.

Ta dramatyczna historia rodzinna nie byłaby jednak aż tak godna uwagi, gdyby nie fakt, że umiejętność posługiwania się owymi jakże newralgicznymi narzędziami „ironią i metaforą”, autorka opanowała w stopniu wręcz wirtuozerskim.

Claudia Durastanti w fascynującej opowieści autobiograficznej zabiera czytelników w podróż do wnętrza siebie, poprzez świat, w którym dorastała. Historia córki dwojga niesłyszących rodziców, których portrety osobowościowe i historie są równie intensywne i fascynujące, co opowieść narratorki. Książka przenosi nas do nowojorskiego Brooklynu, Bazylikaty, Rzymu i Londynu, gdzie śledzimy gęsto utkany portret rodzinnych relacji. [...] Warto wyruszyć w tę podróż w poszukiwaniu siebie i sensu w życiu z lekturą „Obcej”, możliwe, że uda nam się przebyć ocean.

Mimo osobistej natury książki, wiele czytelniczek może odnaleźć analogie z własnymi doświadczeniami w przeżyciach autorki - w poczuciu wyobcowania, w syndromie oszusta, w ambiwalentności rodzinnych relacji, w niemocy zapuszczenia korzeni.