Był wyczerpany. Nie wiadomo, kiedy ostatni raz miał coś w pysku. Ledwo szedł, tak bardzo bolały go stawy. Kiedy zobaczył wodę, mógł poczuć ulgę na myśl o schłodzeniu się. Po drugiej stronie widać było ludzkie zabudowania. Raz kozie śmierć. Ześlizgnął się powoli i zaczął machać łapami. Resztkami sił wdrapał się na wzniesienie i padł. Urwał mu się film. Kiedy przyszli po niego ludzie w zielonych mundurach, był tak słaby, że nawet nie reagował.

– Napromek miał potężną wolę życia. W tym sensie wilk to wyjątkowe zwierzę. Przeprawił się przez Kanał Elbląski na prywatną posesję niedaleko Miłomłyna, tam go znaleźliśmy. – Mężczyzna o okrągłej twarzy zaplata dłonie na brzuchu odzianym w koszulę w kolorze khaki. Lech Serwotka jest właścicielem Ośrodka Rehabilitacji Zwierząt w Napromku położonego w zachodniej części Mazur.

– Przyjechał do nas w stanie ciężkim, nie dawano mu dużych szans.

Dwuletni samiec nazwany Napromkiem był pierwszym wilkiem, który trafił do leśnego azylu. Dotąd przyjmowano w nim dziki, sarny, ptaki drapieżne, kuny. Brakowało więc odpowiedniej zagrody dla większego drapieżnika.

– Dopóki był słaby, siedział w betonowej wolierze. Jakiś czas później dostaliśmy dofinansowanie i zbudowaliśmy dwie profesjonalne zagrody dla wilków – relacjonuje leśnik, kiedy siedzimy w jego ciasnym biurze.

Na ścianie przed oczami mojego rozmówcy zawieszone są monitory, na których widać, co robią zwierzęta, kiedy myślą, że nikt nie patrzy. Szary kształt przemyka przed kamerą jak duch. Za plecami Serwotki wisi tabliczka ze słowami świętego Augustyna: „Dusza żywi się tym, z czego się cieszy”. Klaustrofobiczny klimat potęgują piętrzące się tu wypchane zwierzęta, ich skóry i poroża. Jest listopad, a za oknem prószy pierwszy w tym roku śnieg.

Kiedy trafił do miejsca, w którym się obudził, ważył nieco ponad dwadzieścia kilogramów. Skóra i kości. Kręcący się obok niego ludzie wypowiadali słowa „anaplazmoza” i „nosówka”.

Ciężko było ustalić, co mu dolega. Sabina Pierużek-Nowak tłumaczyła mi wtedy, że robienie jakichkolwiek badań dzikiemu zwierzęciu wymaga uśpienia go. Kiedy wreszcie się na to zdecydowali, pobrali dużo krwi i wysłali do specjalistycznego laboratorium.

Po podaniu właściwych leków Napromkowi stopniowo się polepszało. W końcu wydobrzał na tyle, że ani myślał tolerować trzymania go w jakiejś prowizorycznej klatce. Rzucił się na migające na czerwono metalowe pudło kamery i rozgniótł je w drobny mak, prezentując w ten sposób siłę ścisku swych szczęk. Następnie dopadł słupów konstrukcyjnych, były duże, ale z nimi też sobie poradził. Potwierdził tym samym, że pierwotnie nadane mu imię – Miłek – nijak się ma do jego charakteru. Przyjął się za to nowy przydomek: Napromek Demolka. To był znak dla opiekunów, że po trzymiesięcznej rekonwalescencji czas go wypuścić z powrotem na wolność.

– Trzy tygodnie wcześniej założyliśmy mu obrożę z nadajnikiem GPS. Chcieliśmy najpierw sprawdzić, czy nie będzie za ciasna albo czy mu nie spadnie – tę historię prezeska SdN „Wilk” opowiadała mi pięć lat wcześniej.

Przypadek Napromka był wyjątkowy. Wtedy, w 2015 roku, był to pierwszy zaobrożowany wilk w północnej Polsce. A co najważniejsze – do tego momentu nikt w Polsce nie wypuszczał wilka po tak długiej rehabilitacji.

– Nie wiedzieliśmy na przykład, czy nosówka nie uszkodziła mu wzroku, bo w ośrodku rehabilitacji nie ma jak przebadać dna oka wilka. Chcieliśmy mu jednak dać szansę. W razie czego, dzięki obroży, mogliśmy go znaleźć i mu pomóc.

Kilka lat temu obroże zakładało się najczęściej wilkom złapanym we wnyki. Takie zwierzęta dość szybko wracały na wolność. Dziś coraz częściej „drugie życie” dostają nawet mocno poturbowane drapieżniki. Pod warunkiem, że nie są zbyt młode, bo wówczas ich szanse na samodzielne poradzenie sobie w dziczy maleją. Rośnie też ryzyko oswojenia się z człowiekiem, nawet jeśli ten zbliża się tylko, żeby podać jedzenie. Dla starszego wilka kontakt z ludźmi jest traumą. Decyzje, czy i kiedy odratowywać ranne dzikie zwierzę, są trudne i budzą sporo kontrowersji.

W marcu dni były już dość ciepłe, nie mogli już dłużej zwlekać, tym bardziej, że szarego podopiecznego rozpierała energia. W poniedziałek 9 marca wilk obserwował skupienie ludzi przygotowujących transport. Panowała zupełna cisza, nikt ze sobą nie rozmawiał. Po złapaniu go na poskrom, czyli zaciskową linkę na kiju, został uśpiony. Drobny mężczyzna w jeansach nachylił się nad skórzaną torbą á la doktor Quinn, wygrzebał z niej stetoskop i strzykawkę. Osłuchał nieprzytomnego już wilka, sprawdził tętno, zmierzył temperaturę i raz jeszcze pobrał krew. Podróż do lasów w okolicy Miłomłyna z ośrodka w Napromku zajęła maksymalnie godzinę. I chociaż, zgodnie z wynikami badań genetycznych, wypuszczono wilka w miejscu, z którego pochodził, kiedy podniósł głowę, żeby sprawdzić, gdzie się znajduje, wydawało się, że nie od razu poznał rodzinne strony. Skołowany leżał chwilę w drewnianej skrzyni z uchylonym wiekiem. Obejrzał się i zobaczył wpatrujących się w niego ludzi. Wstał i chybotliwym krokiem ruszył przed siebie. Schylił pociągły pysk, niuchnął suche liście. I tak, z nosem przy ziemi, powoli się oddalił. Jego czarno-ruda sierść na grzbiecie mieniła się w słońcu późnozimowego poranka.

– Dzięki obroży mogliśmy też w pierwszych dniach monitorować pacjenta, podrzucić mu jedzenie, gdyby jeszcze nie radził sobie z polowaniem – Sabina wymienia korzyści telemetrii. W końcu nawet sedacja nie jest obojętna dla organizmu. – Bardzo ciekawe jest obserwowanie, jak on sobie radzi ze stworzonymi przez człowieka barierami, jak choćby ogrodzone drogi. Krajową siódemkę przeszedł na przykład w miejscu, w którym drogę ekspresową dopiero budowano i gdzie jeszcze nie było ogrodzenia. Ale kiedy później próbował zawrócić na zachód, ciągle odbijał się od płotu. W końcu udało mu się znaleźć duże przejście pod drogą biegnącą wzdłuż Kanału Elbląskiego.

Już trzeci tydzień chodził po znajomych lasach. Przeszedł w tym czasie ponad sto kilometrów. Wędrował mniej niż przed chorobą, wciąż jeszcze był słaby. Półprzeźroczysta bariera, za którą słyszał huk, nie pozwoliła pójść przed siebie. Skierował więc łapy na północ aż do jeziora niedaleko Małdyt, eksplorował okolice Elbląga. Przyszedł maj. Był coraz silniejszy, każdego dnia robił co najmniej kilka kilometrów. W pobliżu innego jeziora dorwał dzika. Nie dał rady zjeść całego na raz. Kiedy wrócił do zdobyczy, spotkał przy niej kilka bielików. Odpędził je w porę. Wędrował jeszcze kilka miesięcy, aż we wrześniu wrócił w rodzinne strony. Spędził tam trochę czasu, ale może nie czuł się już jak u siebie? Ruszył więc dalej i przez wiele dni szedł na południowy zachód, mijając po drodze duże skupiska ludzkie – były jasne, głośne i pełne przeróżnych, obcych zapachów.

Co jakiś czas naukowcy tracą Napromka z radaru, dzieje się tak, kiedy wchodzi na teren pozbawiony zasięgu satelitarnego. Kiedy zwierzę z powrotem znajdzie się w zasięgu sieci, wszystkie zebrane w tym czasie lokalizacje przychodzą z opóźnieniem. Raz spędził w takim miejscu kilka dni. Już chcieli tam jechać, żeby go szukać, kiedy nagle pojawił się w okolicy nadleśnictwa Iława.

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: zofia@czarne.com.pl.