W marcu 1996 roku magazyn „Outside” wysłał mnie do Nepalu, żebym wziął udział w komercyjnej wyprawie na Everest w charakterze uczestnika i zarazem reportera. Pojechałem tam jako jeden z ośmiu klientów w zespole kierowanym przez słynnego przewodnika z Nowej Zelandii – Roba Halla. 10 maja stanąłem na szczycie, ale cena sukcesu była straszna.

Spośród pięciu uczestników tej wyprawy, którzy zdobyli wierzchołek, czterech, łącznie z Hallem, straciło życie we wściekłej burzy, jaka nadciągnęła bez ostrzeżenia, gdy byliśmy jeszcze wysoko w górze. Zanim dotarłem do bazy, lista ofiar zawierała już dziewięć nazwisk z czterech różnych zespołów, a do końca miesiąca bilans ten miał wzrosnąć o następne trzy osoby.

Wyprawa wstrząsnęła mną do głębi i pisanie artykułu przychodziło mi z trudem. Niemniej po pięciu tygodniach od powrotu z Nepalu dostarczyłem do wydawnictwa maszynopis tekstu, który został opublikowany we wrześniowym numerze „Outside”. Po wypełnieniu zobowiązania próbowałem usunąć Everest ze swoich myśli i zająć się innymi sprawami, ale okazało się to niemożliwe. Miotany sprzecznymi uczuciami, wciąż starałem się odnaleźć jakiś sens w tym, co się wydarzyło tam wysoko w górze, i obsesyjnie roztrząsałem okoliczności śmierci moich współtowarzyszy.

Artykuł napisałem z taką rzetelnością, na jaką mnie było stać w tamtych okolicznościach, jako że termin ukończenia tekstu był nieprzekraczalny, całokształt opisywanych wydarzeń nieprawdopodobnie złożony, a pamięć tych, którzy przeżyli, mocno zniekształcona przez wyczerpanie, niedotlenienie i szok. W pewnym momencie pracy nad tym materiałem poprosiłem trzy osoby, żeby zrelacjonowały wydarzenie, którego wszyscy czworo byliśmy świadkami wysoko w górze. Okazało się, że nie mogliśmy się zgodzić w tak kluczowych kwestiach jak: kiedy to było, kto co powiedział, a nawet kto tam faktycznie był.

Niedługo po oddaniu tekstu do druku odkryłem, że kilka szczegółów zostało podanych błędnie. W większości były to drobne nieścisłości, które są nieuniknione w artykułach pisanych na określony termin. Jednej z moich pomyłek nie można jednak było absolutnie określić jako drugorzędnej. Co więcej, wywarła ona niszczący wpływ na przyjaciół i rodzinę jednej z ofiar.

Niemal tak samo jak błędy faktograficzne dręczyła mnie jeszcze inna sprawa, a dotyczyła ona materiału, który nie mógł się znaleźć w magazynie ze względu na brak miejsca. Redaktor „Outside” Mark Bryant oraz wydawca Larry Burke zaoferowali mi wyjątkową objętość tekstu: siedemnaście tysięcy słów, czyli cztery lub pięć razy więcej niż w przypadku przeciętnego tematu. Pomimo to czułem, że został on zdecydowanie zbyt skrócony, aby oddać całą prawdę o tragedii. Wyprawa na Everest zachwiała całym moim życiem, więc stało się dla mnie niesłychanie ważne, żeby zarejestrować wydarzenia z wszystkimi szczegółami, nie będąc skrępowanym określoną długością kolumn. Ta książka jest owocem tego wewnętrznego przymusu.

W odtworzeniu przebiegu zdarzeń napotykałem istotną trudność wynikającą z ewidentnej zawodności umysłu na dużej wysokości. Aby nie polegać w zbytniej mierze tylko na własnych spostrzeżeniach, przy licznych okazjach przeprowadziłem obszerne wywiady z większością głównych bohaterów tej historii. W miarę możliwości szukałem potwierdzenia szczegółów w rozmowach radiowych, zarejestrowanych przez niektóre osoby w bazie, gdzie trzeźwe myślenie nie było tak deficytowym towarem. Czytelnicy znający artykuł z „Outside” mogą zauważyć rozbieżność pewnych informacji podanych w magazynie i w książce, dotyczących głównie czasu wydarzeń. Poprawki odzwierciedlają nowe dane, które zdobyłem już po opublikowaniu artykułu.

Kilku szanowanych przeze mnie pisarzy i redaktorów doradzało mi, żebym nie pisał tej książki tak szybko, jak to zrobiłem. Przekonywali mnie, żebym zaczekał dwa lub trzy lata i nabrał dystansu do wyprawy po to, by zyskać cenną perspektywę. Ich rada była rozsądna, ale ostatecznie zignorowałem ją, ponieważ to, co się wtedy wydarzyło, nie dawało mi żyć. Myślałem, że napisanie tej książki pomoże usunąć Everest z mojego życia, oczyścić mnie z niego.

Oczywiście tak się nie stało. Co więcej, zgadzam się z twierdzeniem, że gdy autor pisze coś w akcie katharsis – jak w moim przypadku – często dzieje się to ze szkodą dla czytelnika. Miałem jednak nadzieję, że książka zyska na tym, iż przeleję swą duszę na papier bezpośrednio po tragedii, w męce i wzburzeniu tamtych chwil. Chciałem, by moja relacja miała surowy, bezlitosny rys szczerości, który zapewne spłowiałby z upływem czasu i stępieniem uczucia udręki.

Niejeden z tych, którzy ostrzegali mnie przed pospiesznym pisaniem, odradzał mi wcześniej wyprawę na Everest. Było wiele, bardzo wiele słusznych powodów, żeby nie jechać, ale atakowanie Everestu jest aktem głęboko irracjonalnym, zwycięstwem pożądania nad rozsądkiem. Ktokolwiek by się nad tym poważnie zastanawiał, ustawia się niemal z definicji poza kręgiem racjonalnych argumentów.

Prawda jest prosta: pojechałem na Everest, chociaż dobrze wiedziałem, w co się pakuję. Wskutek tego miałem swój udział w śmierci zacnych ludzi, a jest to coś, co będzie ciążyć na moim sumieniu przez długi, długi czas.

Jon Krakauer Seattle, listopad 1996