Sennik ciem i motyli

Wróciłem.

Na dużym płaskim kamieniu leżącym przed progiem chatki krzątały się mrówki, „żwawe niemowlątka ziemi”, jak powiada Apulejusz. Osobiście wojowniczek Formica rufa nie nazwałbym tak słodko. Niemniej ucieszyłem się na takie powitanie i usiadłem na progu. Zaniepokojone owady otoczyły natychmiast moje stopy, a niektóre zadarły nawet główki i próbowały postraszyć. W odróżnieniu od wścieklic nie mają one żądeł i ból, który zadają, pochodzi stąd, że żuwaczkami nacinają skórę, po czym podwinąwszy pod siebie odwłok, strzykają w rankę kwasem. Zapaliłem papierosa i przyglądałem się im z czułością. Po chwili uspokoiły się i powróciły do swojej krzątaniny. Jest między nami taka niepisana umowa, że ja się nie wtrącam i przechodzę po płaskim kamieniu ostrożnie, żeby ich nie zdeptać, one zaś w zamian nie wchodzą do chatki. Ahimsā, prawo, na które, znalazłszy się w opałach, powołała się pewna sławna jaszczurka, najwyraźniej aspirująca chrześcijanka w ciele zminiaturyzowanego smoka. I tak jest dobrze, albowiem obecność mrówek powstrzymuje niszczycielski wpływ saprofitycznych grzybów, zwanych potocznie pleśnią.

Rozpakowawszy się, zadzwoniłem do Smadar, od której dzieliły mnie już wówczas setki kilometrów i która w pewnej chwili zapytała mnie, dlaczego, kiedy coś opowiadam, mówię „pajęczyce”, a nie „pająki”. Wyjaśniłem, że większość moich Ósemek to samice, zwłaszcza zimą, bo samce pająków, podobnie jak samce innych zwierząt niższych, żyją zdecydowanie krócej, a często tylko jakby przemykają przez ten podświat, gdzie niemal jedynym ich obowiązkiem jest kopulacja. Wyraźnie widać to u hodowanych przez nas błonkówek społecznych – mam na myśli pszczoły miodne – gdzie trutnie pojawiają się tylko na czas rozpłodu. Według hrabiego Maeterlincka robotnice „patrzą na nie z pogardą”, aż pewnego dnia, gdy nadchodzi wyznaczony czas, okrutnie je mordują: „starają się odgryźć im skrzydła, przeciąć więź tułowia łączącą go z klatką piersiową, oderwać rożki i odłamać nogi, a co najważniejsze odnaleźć szparę w płytkach chitynowych pancerza i utopić żądło w jego brzuchu”. Inaczej rzecz się ma pośród zwierząt wyższych, gdzie samce nie giną wkrótce po zapłodnieniu samic, ale stają się równouprawnionymi aktorami teatru przyrody i raczej – jak gdyby zgodnie z nakazem Pana – czynią sobie ziemię poddaną. Dość powiedzieć, że u jeleni bądź lwów, niczym u niepodziwianych u nas Arabczyków, jeden samiec przypada na wiele samic.

Pośród ludzi samce już zdecydowanie przeważają, choć z różnych powodów wciąż żyją nieco krócej niż samice. Ponieważ owa przewaga samców w ludzkim świecie budzi wiele niepokojów i nieporozumień, z perspektywy dobrostanu ludzkości wydaje się pożądane, aby płcie zbliżały się do siebie w sensie kulturowym, choć pewnie lepiej byłoby, gdyby nie odbywało się to, jak dzisiaj, nadmiernie i histerycznie pospiesznie, albowiem wtedy owo wyjście sobie naprzeciw nieuchronnie przeradza się w swą karykaturę. Wskazane wydaje się tu się raczej żmudne i pełne wzajemnej życzliwości poszukiwanie Izajaszowego raju.

Jeszcze rozumniej wygląda to w światach nadprzyrodzonych. W drugim bodajże tomie duchowego dziennika Emanuela Swedenborga (Diarum, Ubi Memorantur Experientiae Spirituales) czytamy, że autor miał wizję duchowego Amsterdamu, gdzie mężczyźni żyją w innej części miasta niż ich małżonki i posyłają po te ostatnie, kiedy odczuwają taką potrzebę. Czasami kobiety oburzają się na takie traktowanie, wtedy jednak są wyganiane z miasta i błąkają się po okolicy, pragnąc uciec, ale gdziekolwiek się udają, na ich drodze pojawiają się rozmaite przeszkody, na przykład mokradła. W końcu zmęczone nawracają się w duszach swoich i powracają do domów. Tak na marginesie, jeśli wolno mi wtrącić uwagę natury osobistej, to Amsterdamy moich snów i wizji Swedenborga są dość podobne. Różnią się tylko psy, żony i kochanki.

Wizji Swedenborga, ma się rozumieć, nie opowiedziałem Smadar.

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: zofia@czarne.com.pl.