Polska według Ryszarda Kai

Beata Szady

Polska według Ryszarda Kai

fragment

„A może by tak bałwan?”

            Ryszard Kaja siedzi na swoim chińskim krześle-tronie, w ręku trzyma papierosa i rozmyśla. Jest noc, Leszek śpi, telefon milczy. Idealne warunki do pracy.

            Z głośników sączy się muzyka, ale już dziś nie wiadomo, czy była to opera, klasyka, czy Ewa Demarczyk. A może kreskówka Pingwiny z Madagaskaru, której bardziej słuchał, niż ją oglądał – czy dlatego, że najważniejsze były dialogi? Bawiły go one namiętnie.

            Nie, Pingwiny były później.

            Okno na pewno jest zamknięte, choć Leszek prosił, żeby palił przy uchylonym. Niestety, w sprawie papierosów Kaja nie jest w stanie iść na żaden kompromis. Pali dużo i gdzie popadnie. Śmierdzi więc w całym mieszkaniu. Nie tylko w zielonym pokoju, w którym pracuje.

            Odpala papierosa od papierosa i rozmyśla o kolejnym plakacie w autorskiej serii „Polska”. Z reguły ilustrują one konkretne miasta, ale tym razem ma być ogólny, o kraju.

            „Bałwan, i na dodatek z szabelką?”

            Ryszard Kaja – ze swoim poczuciem humoru oraz dystansem do siebie i świata – zastanawia się, czy dla odbiorcy ten obrazek będzie zabawny. Czy spojrzy na niego z przymrużeniem oka?

            W głowie wojna rozterek.

            Przybliża się do biurka, też chińskiego. Odkłada papierosa na krawędź blatu. Zawsze tak robi, mimo że na biurku prócz dwóch monitorów, klawiatury i kilku filiżanek kawy stoją popielniczki. Kaja łapie za myszkę, grzebie w komputerze, a żar nadpala blat. Taki standard. Wszystkie stoły i biurka w domu zostały nadpalone przez Ryszarda.

            Popija kawę z filiżanki. Uwielbia. Zarówno kawę, jak i filiżanki. To dla niego połączenie idealne.

            Kawa jest jeszcze słabo zabrudzona farbą. Gdyby była mocno, wymieniłby na nową. Ma zwyczaj maczać pędzel w tym trunku, kiedy maluje. Więc raz kawę popija, innym razem zanurza w niej pędzel. Czasami petuje w filiżance. To dlatego mówi się, że Ryszard Kaja maluje kawą.

            (Jego ojciec Zbigniew miał inną przypadłość. Lubił malować w białej koszuli. Pędzel trzeba czyścić, wypłukać w wodzie – Zbigniew robił to w wielkim słoju z czystą wodą – osuszyć. To on pędzel do słoika, a suszenie pod pachę! Oczywiście, że na koszuli zostawały plamy. Żona Stefania nie mogła tego znieść, bo plamy się nie spierały, więc co zrobiła? Poobcinała wszystkie rękawy!)

            Ryszard Kaja odkłada myszkę, bierze kartkę papieru i szkicuje. Pierwszy krok – musi wiedzieć, jak będzie wyglądał cały plakat. Dopiero później dzieli go na kawałki. Bo on plakaty maluje fragmentami. Tworzy je zarówno ręcznie, jak i komputerowo. Ale najpierw musi naszkicować całość.

            „No dobra, niech będzie bałwan!”

            Na samym środku umieszcza główną grafikę – trzy białe kulki (kompozycja centralna to cecha jego plakatów). Dodaje czarną szabelkę, jeden rumieniec na najmniejszej kulce, dwoje oczu i nos przypominający długą ranę szytą. Ust brak. Na samej górze zamiast garnka czapka z gazetowego papieru – dzieci uczą się robić takie czapki w przedszkolu.

            „Przesadziłem?”

            Jak zwykle u dołu umiejscawia duży napis. „Polska” w języku polskim. Poniżej ciągiem dodaje jeszcze kilka wariantów w innych językach. Tło jest beżowe, standardowo przybrudzone, no i ramka wokół (tak, ramki Kaja uwielbia). I tym razem układ typograficzny się powtarza, choć pomysły artystyczne ma różne. Jednak niektórzy krytykują tę kompozycję – bo wszystko powtarzalne, proste i banalne.

            Podoba mu się ten bałwan. Niezły pomysł na Polskę.

            „Skoro jest łoś, to może być i bałwan!”

            Bo w serii „Polska” jest kilka plakatów obrazujących Polskę. Najstarszymi, bo z 2012 roku, są właśnie łoś w brzozach i Święto Zmarłych/Zaduszki (tytuł używany wymiennie). Rok później pojawiają się: makatka z dwoma łabędziami i napisem „Nikt cię tak nie kocha jak ja”; nakryty ceratą stół ze śledziem na talerzu, ogórkami w słoiku i wódką w butelce; no i bałwan. Później jeszcze dołączą: truskawka w koronie, babie lato i kolędnicy.

            Łącznie osiem Polsk na sto sześćdziesiąt trzy plakaty, bo tyle liczy seria „Polska”.

 

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: julita@czarne.com.pl.