Partytura śmierci

Monsieur Hofmann chciał tego ranka zanieść mademoiselle
Blanche trochę suszonej na powietrzu szynki,
ale kiedy próbował odkroić kawałek, ostrze noża zsunęło
się i rozcięło mu rękę. W bezruchu patrzył, jak krew zbiera
się we wnętrzu dłoni i kapie na blat stołu. Sięgnął po
czystą ściereczkę do naczyń, owinął rękę. Poszedł do
łazienki, przysiadł na brzegu wanny, czekał. W końcu
wyjął z lustrzanej szafki duży plaster i przykleił między
kciukiem a palcem wskazującym. Drobna niezręczność,
nic więcej. Prawie o niej zapomniał, usunąwszy ślady.
Najbardziej lubił przełom maja i czerwca. Wreszcie
mógł mieć pewność, że chłodne dni się skończyły i pogoda
nie zrobi nieoczekiwanej wolty. Niebo nad Paryżem było
błękitne, zieleń drzew jeszcze świeża, rześki wiatr znad
kanału pozwalał swobodnie oddychać. Jednym słowem:
umiarkowana pogoda dobrze robiła mężczyźnie w jego
wieku.
Była niedziela, dwudziesty dziewiąty maja dwa tysiące
piątego roku. Monsieur Hofmann, podekscytowany i w dobrym
humorze, myślał o tym, że tego wieczoru pierwszy
raz usiądzie w studiu telewizyjnym i opowie o sobie.
Jeszcze nie wiedział, jakie skutki będzie miał ten dzień.
Ogarnął go lekki niepokój, który lubił, a równocześnie
próbował go powściągnąć.

Wstał pół godziny wcześniej niż zwykle, podniósł zielone
rolety i popatrzył na dachy miasta i na Pere Lachaise –
jasne kamienie nagrobków błyszczały w słońcu. Poszedł
do kuchni, nastawił wodę. Goląc się i myjąc zęby, nasłuchiwał.
Przez chwilę obawiał się, że zapomniał włączyć
kuchenkę, ale gwizd czajnika zasygnalizował, że jest jeszcze
panem swoich zmysłów, a woda będzie jak zwykle
gorąca w stosownym momencie.
Pierwszą filiżankę kawy wypił na stojąco, wrócił do
łazienki, wszedł pod prysznic. Odkąd pamiętał, mówiono
o nim, że jest schludny, był z tego dumny i chciał zachować
tę reputację również w starszym wieku. Zawsze nosił
świeżo wyprane spodnie, wyprasowaną koszulę i czyste
buty. Tym bardziej zezłościło go, gdy odkrył na spodniach
kilka kropelek krwi. Musiał się przebrać.
W końcu włożył słomkowy kapelusz, zatrzasnął drzwi,
zszedł cztery piętra i minutę później znalazł się na place
Nadaud, przy którym mieszkał od ponad trzydziestu
lat.
Jak niemal każdego ranka zaczął obchód dzielnicy od
wizyty w barze „Journal”, naprzeciwko stacji metra. Poranną
zmianę miała Sandrine, uśmiechnął się do niej,
skinął na powitanie. Jak zawsze wziął najnowsze wydanie
„Le Monde”, zamówił tartinkę oraz latte i zatopił
się w lekturze, jeszcze zanim kelnerka podała śniadanie.
W telewizorze umieszczonym pod sufitem szła powtórka
meczu z poprzedniego wieczoru, ale żaden z kilku gości
nie patrzył na ekran. Skończywszy jeść, położył należność
i odliczony napiwek na plastikowym talerzyku, pożegnał
się i ruszył dalej.
Na końcu cienistej avenue Gambetta skręcił w szeroki
boulevard de Ménilmontant. Przed nim szła młoda,

ciemnoskóra
kobieta w niebieskim kostiumie w białe
kropki. Trzymała za rękę małą czarną dziewczynkę, która
co jakiś czas odwracała się do niego. Uśmiechnął się, ale jej
buzia wyrażała jedynie niewzruszoną ciekawość. Rzucił
okiem na nogi matki, a potem pomyślał o śmierci.
Pomyślał o swoim pogrzebie, o przyjaciołach i znajomych,
którzy będą stać nad jego grobem. Miał nadzieję,
że tego dnia nie spadnie deszcz i nikt nie będzie się spieszyć
do domu. Ma być słońce, ale też drzewo, w którego
cieniu można by się zebrać. Po ceremonii żałobnicy spokojnym
krokiem opuszczą cmentarz i wpadną jeszcze
gdzieś na drinka, żeby powspominać zmarłego. Dzień
jego pogrzebu ludzie powinni zapamiętać jako ładny. Tak
by sobie życzył.
Ktoś pewnie po nim zapłacze, ale po dzielnicy nie będzie
znać, że właśnie umarł człowiek, który żył tu od kilku
dziesiątków lat. Następnego ranka handlarze znów rozstawią
stoiska, dostarczyciele pizzy będą przemykać ulicami
na czerwonych skuterach, Afrykańczycy z zakładu
oczyszczania miasta zamiotą chodniki, a restauratorzy
wystawią krzesła na ulicę. Wszystko będzie się toczyć
ustalonym torem.
Czy ta myśl go niepokoiła? I tak, i nie. Był przekonany,
że tylko ten, kto jest świadom swojej śmiertelności, umie
docenić życie. Kiedy człowiek jest młody, musi od czasu
do czasu myśleć o śmierci, żeby nie zgłupieć z zarozumiałości.
Gdy jest stary, musi o niej myśleć, żeby cieszyć się
dniem i nie stać się ponurakiem. Mimo to czasem żałował,
że nie wierzy w życie wieczne. Choć w jego dzielnicy
było pewnie więcej świątyń, kościołów, synagog i meczetów
niż gdziekolwiek indziej w mieście, nie należał do
żadnej wspólnoty religijnej i nie wierzył w zmartwychwstanie
ciała ani duszy. Twierdził, że człowiek zostawia

niewiele śladów, a te szybko się zacierają. Miał siedemdziesiąt
pięć lat, cieszył się dobrym zdrowiem i ufał, że
jeszcze długo pożyje. A jego największym marzeniem było
umrzeć przed mademoiselle Blanche.
Rzadko opuszczał swoją dzielnicę, ale co roku około
Wielkanocy objeżdżał miejskie cmentarze, żeby odwiedzić
groby kobiet i mężczyzn, którzy niegdyś byli mu
bliscy. Większość pracowała kiedyś jako kelnerzy i tancerki.
Hofmann jeszcze kilka lat temu prowadził małą
rewię u stóp Montmartre, więc w naturalny sposób krąg
jego znajomych składał się z ludzi pracujących w tej
samej branży.
Mademoiselle Blanche, czyli właściwie Madeleine, była
jedną z pierwszych dziewcząt, które u niego zaczynały.
Przyjeżdżały do Paryża ze wszystkich możliwych zakątków
kraju, niektóre z Belgii czy z Niemiec albo z francuskich
kolonii, i marzyły o karierze w jednym ze znanych
baletów. Zazwyczaj w końcu pojmowały, że nie są wystarczająco
uzdolnione, zatrudniały się więc w niezliczonych
teatrach rewiowych, gdzie co wieczór tańczyły i rozbierały
się dla przeważnie męskiej publiczności. Madeleine nie
pracowała u niego nawet dwóch tygodni, kiedy pierwszy
raz wślizgnęła się do jego łóżka. Miała błyszczące,
ciemne oczy i skórę jasną jak miąższ kasztanów. Przede
wszystkim jednak nie była tak chuda jak inne tancerki,
i właśnie to mu się podobało. Sypiam z tobą, bo cię lubię
– mawiała – a jak przestanę cię lubić, to się z tobą
rozstanę. Będziesz miewał inne kobiety i nie chcę o tym
wiedzieć. Ale jeśli zechcesz odejść, to mam być pierwszą,
która się o tym dowie.
Miała rację. Sypiał z innymi kobietami, ona z innymi
mężczyznami. Nigdy się nie rozeszli, chociaż każde z nich
zatrzymało swoje mieszkanie. Chyba się nawet pokochali.

Ale przeoczyli właściwy moment, żeby to sobie powiedzieć.
Przeszli na ty pierwszego dnia, mimo to obstawała, by
jak wszyscy zwracał się do niej mademoiselle Blanche.
I po jakimś czasie nazywał ją tak nawet w myślach. Ona
natomiast mówiła do niego Georges.
Tuż przed skrzyżowaniem, przy stacji metra Belleville,
zatrzymał się w cieniu kasztana. Jego przyjaciółka
siedziała przed café „La Veilleuse”, gdzie spotykali
się każdego przedpołudnia od wielu lat. Przed nią na
okrągłym stoliku stała filiżanka espresso i szklanka
wody. Wiedział, że już dawno go zauważyła, ale zgodnie
z codziennym rytuałem udawała, że go nie dostrzega.
Dopiero kiedy się zbliżył, zamknęła oczy, czekając, aż
ucałuje ją w policzki. Potem spojrzała na niego z uśmiechem
i powiedziała:
– To najpiękniejsze, co mam, mój drogi Georges. Ach,
gdybym cię nie miała…
Na te słowa cieszył się od chwili, kiedy się budził.
– Co ci się stało w rękę?
– Nic. Niezręczność. Skaleczyłem się.
– Jak się dziś miewasz?
– Dobrze – odpowiedział. I po chwili wahania dodał: –
Szczerze mówiąc, jestem trochę zdenerwowany.
– Z powodu tej małej?
– To znaczy?
– To znaczy, to znaczy. Dobrze wiesz, co to znaczy.
Mam na myśli tę twoją dziennikarkę.
Wiedział, że mademoiselle Blanche odgrywa rozdrażnienie.
Ale podobało mu się, że udaje zazdrość.
– Będziesz mówić?
– Nie wiem. Może tak, może nie.
– Moje zdanie znasz.
– Tak, znam.
– A co jest w tej torbie?
– Kawałek szynki. Dla ciebie.
– Ach, mój drogi Georges, jesteś dla mnie taki dobry.
Gdybym cię nie miała…
– To co wtedy?
– Pewnie miałabym innego.
(...)