Skucha

Matka Michała mieszka sama w bloku na ulicy Niekłańskiej, którą znają wszyscy rodzice z tej gorszej, prawobrzeżnej części Warszawy, bo jest tam wielki szpital dziecięcy z bardzo zasłużonym dla chłopackiej społeczności oddziałem urazowym. Michał wraz z drugą żoną Barbarą i dwiema córkami mieszka po drugiej, lepszej stronie Wisły, na Puławskiej, a obie ich córki na urazówkę, chirurgię i pediatrię bliżej mają do szpitala dziecięcego przy ulicy Litewskiej. Michał i Barbara od dawna namawiają matkę, żeby sprzedać oba mieszkania, kupić za to coś większego i zamieszkać razem, ale starsza pani woli na swoich śmieciach, aż niespodziewanie 19 lipca, podczas wspólnego niedzielnego obiadu, wyraża zgodę.

Michał dzwoni do niej codziennie, ale we wtorek 21 lipca posiedzenie Rady Ministrów wlecze się w nieskończoność, więc pierwszy telefon wykonuje po południu. Mama nie odbiera. Po godzinie także, i jeszcze po następnej, więc Michał dzwoni do sąsiadki, ona wali w drzwi, ale nikt nie otwiera, to wieczorem Michał wsiada w samochód i jedzie, ale boi się sam, czuje coś złego, prosi więc kolegę z pracy, żeby mu towarzyszył. Obaj są wiceministrami w resorcie pracy i polityki socjalnej, jest rok 1993.

Michał opiera łokieć o lewe kolano i zawiesza głowę na dłoni.

– Mama siedziała na łóżku w takiej pozycji – mówi.

– Na Chrystusa Frasobliwego.

– Tak umarła.

– W pozycji siedzącej?! – dziwię się.

– Tak.

– Umarli wiotczeją.

– Ona od szóstej rano tak była. O szóstej rano umarła.

– Skąd wiesz?

– Lekarz tak stwierdził. Mniej więcej. Mówił, że skoro była w takiej pozycji, to musiało to być spokojne. Na serce umarła. Nagle, jak wstawała z łóżka. Ciach, i serce stanęło. Była w nocnej koszuli, miała siedemdziesiąt trzy lata, rocznik dziewiętnasty. Jej brat zginął 2 sierpnia w powstaniu warszawskim.

– To tak jak stryjek Maćka Zalewskiego, Jerzyk – mówię. – Tego samego nawet dnia.

– Jego oddział przebijał się lasami do stolicy, ale ich dopadli, wytłukli albo wyłapali, potem pogipsowali im usta, przez Milanówek przewieźli do Podkowy Leśnej i rozstrzelali. Siedemdziesiąt trzy lata to średni wiek u mnie w rodzinie, nie jesteśmy długowieczni, ale nie boję się śmierci i nawet otwieram nowy rozdział w życiu. Żenię się. Czuję się młody, energiczny, spełniony życiowo. Udało mi się wiele rzeczy.

I znowu muszę sprowadzić myśli Michała na ziemię, bo się zapada w sobie. Wraca więc, wyciąga rękę z kieszeni, a w garści różaniec. I nie żaden watykański, pyszny souvenir z drogocennych kamuszków, tylko zwykła pierwszokomunijna pamiątka z drewnianych paciorków.

– Zawsze go mam przy sobie – mówi. – Nie muszę nawet odmawiać, bo sam dotyk sprawia, że na chwilę odlatuję, a potem mam wrażenie, że inaczej patrzę na świat, sprawy, wszystko jest bardziej wyraźne, zaczynam dostrzegać barwy, urodę, niuanse, piękno ludzi. Taki metafizyczny, medytacyjny element w środku trudnego dnia.

– A jak zmieniasz marynarkę?

– Muszę pamiętać i przekładać.

– Nie lepiej mieć kilka? – kombinuję.

– Nie. Ja bardzo przywiązuję się do rzeczy, przedmiotów. A ten różaniec jest bardzo szczególny, jest jeden i jedyny. Służy mi, kiedy potrzebuję wzmocnienia, przypływu energii, muszę szybko się skoncentrować przed nowym zadaniem, ale jeszcze bardziej przydaje się w trudnych sytuacjach, podczas kryzysów, negocjacji ze związkowcami, w sporach, na posiedzeniach Rady Ministrów. Wtedy ręka do kieszeni i biorę się w garść.