Ponad siedemdziesiąt tysięcy polskich dzieci objętych jest pieczą zastępczą. Mieszkają w domach dziecka i rodzinach zastępczych. Większość nie ma szans na znalezienie prawdziwego domu – są za duże, mają zbyt wiele problemów zdrowotnych, ich biologiczni rodzice nie zostali pozbawieni praw rodzicielskich. A nawet jeśli dojdzie do adopcji, nie zawsze jest to historia z happy endem. Rodzina adopcyjna mierzy się z wyzwaniami, które osobom z zewnątrz trudno sobie wyobrazić. Nie wszystkim udaje się ten ciężar udźwignąć.
Marta Wroniszewska słucha historii adoptowanych dzieci – dziś już dorosłych – oraz rodziców adopcyjnych, rodzin zastępczych i dawnych wychowanków domów dziecka, zmagających się z codziennością, do której nikt ich nie przygotował. Rozmawia z osobami poszukującymi swoich biologicznych rodziców, matkami, które utraciły prawa rodzicielskie, wreszcie pracownikami instytucji i działaczami społecznymi. Osobiste dramaty przeplatają się z problemami niewydolnego systemu. I choć w tej historii jest wiele głosów, najdonośniej wybrzmiewa ten, którego zwykle nie słychać – głos dzieci.
Marta Wroniszewska cierpliwie obiera adopcję i pieczę zastępczą z warstw potocznych wyobrażeń o „sierotach” oraz ich „wybawicielach”. Ze społecznych fantazji o nieważności tego, co minęło, o nowych początkach i podziale na matki prawdziwe i nieprawdziwe. Tym, co znajdujemy po dotarciu do środka, nie jest jednak pustka, tylko gorzko-słodkie jądro. Twarde i zarazem doskonale niejednoznaczne. Nie jest to książka dla tych, którzy oczekują kojącej opowieści o tym, że miłość uleczy każdą ranę, a wszystko skończy się happy endem. Jest to książka dla tych, którzy – otwarci na wątpliwości i trudne pytania – będą również gotowi przyjąć zawartą w niej nadzieję.
Brakowało na polskim rynku wydawniczym książki, która w takim zakresie dotykałaby materii związanej z adopcją; ale też z rodzicielstwem w szerszym kontekście. Książki mogącej stanowić punkt odniesienia dla panoramicznej dyskusji nad obowiązującymi standardami społeczno-proceduralno-normatywnymi.
Choć Wroniszewska wyczerpująco opisuje temat i pozostawia nas z wieloma przemyśleniami, to wciąż możemy się zastanawiać: kto bardziej zawodzi w kontekście dbania o dobro dzieci – system czy ludzie? A może wszyscy jesteśmy w jakimś stopniu winni, że wciąż nie potrafimy właściwie chronić tych, którzy najbardziej tego potrzebują?
Autorka ujawnia to, co inni woleliby zataić, mówi w imieniu tych, którzy milczą, walcząc z traumami z przeszłości.
„Tu jest teraz twój dom” to pozycja obowiązkowa nie tylko dla każdego zastanawiającego się nad zostaniem rodzicem zastępczym. Powinni po nią sięgnąć także wszyscy pedagodzy, nauczyciele, psychologowie [...].
Bardzo dobrze napisana książka, dużo wiedzy o procedurach, ale przede wszystkim - emocjonalne historie dzieci.
Autorce udało się [...] uniknąć wszelkich uproszczeń w traktowaniu kwestii adopcji. Drąży sprawy głęboko, pokazuje niepewność sukcesów i smak porażek, efekty i defekty związków adoptowanych dzieci z nowymi opiekunami.
Reportaż jest niedocenianym gatunkiem, a w wielu środowiskach adopcja do dziś stanowi temat tabu. Z takiego połączenia nie mogło wyjść nic innego, jak świetna pozycja, którą każdy powinien przeczytać, by mieć jakiekolwiek pojęcie o obecnym stanie rzeczy w Polsce.
Siłą książki jest unikanie schematycznego myślenia, które czasem łatwo się uruchamia. Np. o matkach decydującym się oddać dziecko jako wyrodnych i bez instynktu macierzyńskiego. Albo o rodzicach adopcyjnych, którzy od razu zakochują się w przysposobionym dziecku i dzięki miłości i przytulaniu pokonują trudności. Rzeczywistość nierzadko okazuje się inna.
