Plan

Halszka wyłania się z toalety na stacji Orlen i zmierza powoli
w stronę samochodu, stawiając w sandałkach na niebezpiecznie
wysokich szpilkach długie kroki przez kałuże. Spódnicę
zakasała pod kolanami, wtula się w futrzane bolerko, które
jest jej jedynym okryciem wierzchnim, mimo że mamy ziąb,
wiatr, nieprzyjemną mżawkę, a wszyscy dookoła noszą kurtki
i naciągnięte na głowę kaptury. Ta mżawka to przygrywka do
serii intensywnych opadów, po których Śląsk już po raz drugi
tej wiosny znajdzie się pod wodą, w domu Halszki znowu
zostanie zalana piwnica, a jej trawnik przed tarasem ponownie
zamieni się w basen.
Ale ani Halszce, ani mnie nie w głowie teraz prognozy
pogody.
Wskakuje do auta.
– Brr, ale dzisiaj zimno!
– Jesteś pewna, że dobrze się ubrałaś?
– Dobrze, dobrze, w samochodzie jest cieplutko. Nie przejmuj
się mną. Jedź. Wiesz, w kiblu mnie oświeciło. Już wiem, co
jej powiem. Bo muszę ci się do czegoś przyznać. W nocy miałam
taki moment, żeby w ogóle do niej nie jechać. Nie żartuję.
Obudziłam się o trzeciej i zaraz mi się chciało płakać. Nawet
już się zabierałam, żeby ci pisać esemesa, że wszystko odwołane.
– Trzecia w nocy to szczególna godzina – odpowiadam
spokojnie. Najważniejsze przecież, że w końcu jedziemy.
– Prawda… Zauważyłaś, że o trzeciej w nocy wszystko jest
bez porównania gorsze niż w rzeczywistości? Wtedy dochodzi
do ciebie, że to, co najgorsze, jest nieuchronne. Potem budzisz
się o ósmej i już masz więcej siły. Wszystko jest do ogarnięcia.
A o trzeciej w nocy jesteś nikim. Ty wiesz, jakie ja miałam wyrzuty
sumienia? Myślałam sobie: „No i co, kobito, pojedziesz
do niej i co? Co ty jej powiesz?”.
– Więc co jej zamierzasz powiedzieć?
– Już ci mówię. Postanowiłam, że zachowam się najnormalniej
w świecie. Kiedy już będziemy blisko, to zadzwonię
z komórki i zapytam: „Mamuś, wyobraź sobie, jestem niedaleko,
czy mogę wpaść?”. A jak pozwoli, to wejdziemy, i wtedy
wyjaśnię, że jesteś moją koleżanką, która przyjechała do mnie
w odwiedziny, i tak sobie pomyślałam, że wpadniemy do niej
razem. Powiem: „Nie gniewasz się? Zrobisz nam kawy? Wiesz,
jest mi tak przykro”. Myślisz, że da się ubłagać?
– Spójrz na ten drogowskaz. Jak mam teraz jechać, prosto
czy skręcić?
– Prosto, cały czas prosto. Tylko proszę, nie wyprzedzaj,
bo tu jest bardzo niebezpiecznie. Adam tu o mało kiedyś nie
władował się pod tira… Albo nie! Jeśli nas wpuści, to powiem,
że tak się świetnie składa, że i ty masz w tych okolicach rodzinę,
którą odwiedzasz, i skorzystałam z tego, że mnie możesz do
niej podwieźć.
– Musisz się tłumaczyć? Nie wystarczy, że po prostu staniesz
w drzwiach?
Pomysł, że można nic nie mówić, tylko stać, jest dla Halszki
nowy. Zastanawia się przez chwilę.
– Ale mogę chyba powiedzieć: „Mamuś, bardzo cię kocham”?
– pyta niepewnie.
Stosunek Halszki do mamy jest precyzyjnie zależny od stosunku
mamy do niej. Kiedy mama wykrzykuje, dajmy na to:
„Idź na cmentarz i nasraj na grób własnego ojca, skoro nas tak
nienawidzisz!”, na Halszkę działa to jak sole trzeźwiące. Udziela
wywiadów, występuje w telewizji i opowiada otwarcie o tym,
co robił z nią ojciec. Wystarczy jednak maleńki komunikat
w innym tonie i z Halszki uchodzi powietrze. Nie, nie wycofuje
się, na to jest już za późno, ale zatrzymuje się, zaczyna
rozważać argumenty za i przeciw, filozofować, wzdychać, robi
kroczek do tyłu i musi czekać na kolejny impuls, żeby ruszyć
z impetem do przodu. Dlatego swoją książkę zaczęła pisać
dopiero po piętnastu latach chodzenia do psychoterapeuty.
Wczoraj z zagranicy zadzwoniła córka Halszki, Tamara, i powiedziała,
że rozmawiała przez telefon z babcią. Z babcią, która
po wydaniu książki oświadczyła Halszce, że nie uważa jej
już za swoje dziecko, i jeszcze bardziej zamknęła się w sobie.
Tym razem jednak Tamara doniosła, że w rozmowie z nią babcia
miała łagodniejszy głos, że ten głos kilka razy zadrżał, że
babcia w pewnym momencie go zawiesiła, jakby chciała coś
powiedzieć, a nie mogła, i na koniec wyznała, że szkoda, że
się tak między nią a Halszką porobiło, bo chciałaby na starość
siedzieć u niej na tarasie i bawić się z jej psem.
Halszka powtarza teraz te słowa, jakby cytowała wiersz.
– „Chciałabym siedzieć na jej tarasie, bawić się z jej psem…”
Rozumiesz to? Rozumiesz?
– Tak powiedziała?
– Tak powiedziała. Czy myślisz, że ona ma prawo sądzić,
że ja się na niej mszczę?
Mnie jednak frapuje co innego. Jak przy takim wstępie
Halszki ma się spełnić moja misja. Trzeba ustalić plan działania.
– Słuchaj, jeśli mam rzeczywiście zrobić to, o czym mówiłyśmy,
to w pewnym momencie musimy podjąć ten temat.
– Ale błagam, nie od razu.
Przychodzi mi coś do głowy.
– Mówiłaś, że twoja mama ma działkę. Lubi kwiaty?
– O, mama jest ekspertem od kwiatów. Ma wspaniałą działkę.
Możemy tam z nią pojechać. Oboje z tatą wygrywali kiedyś
nagrody za najpiękniejszy ogródek.
– To może najpierw porozmawiamy o kwiatach?
– Doskonały pomysł! O kwiatach mama może długo rozmawiać.
– Widzisz, ja też ostatnio trochę bawię się w ogrodnictwo.
Chętnie zasięgnę porady.
– Naprawdę? Ty? Ale jaja! To wspaniale! Mama wie o kwiatach
wszystko. Będzie jej bardzo miło. O, już się cieszę. Dobra,
już mi jest lepiej. Możesz włączyć trochę ogrzewanie?
– Nie ma sprawy, ale może jednak założysz skarpetki?
– Nie, nie. Mama lubi, jak jestem ładnie ubrana. No, to tu
możemy wyprzedzić. Tak, tu pozwalam ci wyprzedzić.
– Dzięki.
Wyprzedzam. Mżawka staje się coraz bardziej złośliwa. To
ten rodzaj opadu, do którego nie da się dostosować prędkości
wycieraczek. Gdy włączę szybki tryb, zgrzytają, gdy wolny,
szyba szybciutko pokrywa się kropelkami. Prowadzę samochód
pochylona do przodu. Może to i dobrze, że pogoda się
popsuła. Jest większa szansa na to, że mama Halszki będzie
w domu.
– Adam mówił, że byliście wczoraj u teściowej – Halszka
rzuca niby od niechcenia.
– Byliśmy.
Wie, że więcej ode mnie nie wyciągnie, bo taka jest umowa.
Ale z drugiej strony, przed nami jeszcze kawał drogi, a o czymś
mówić trzeba.
– Wpuściła cię?
– Myślę, że wpuściłaby do domu i diabła, pod warunkiem
że przyszedłby z Adamem.
– Oj, moja teściowa, moja teściowa, to jest dopiero temat.
Czy powiedziała ci, że mężczyzna w dom to Bóg w dom?
– Powiedziała.
– U nich tak było. Jej ojciec taki właśnie był.
– Ale z tego, co mówi Adam, wynika, że twoja teściowa
swojego męża nie traktowała jak Boga.
– Ja ci powiem, na czym to polega. U nas, na Śląsku, jest tak,
że panuje albo patriarchat, albo matriarchat. To dlatego, że ludzie,
którzy się wychowali w domu, gdzie była przemoc, często
sami stają się katami. U teściowej w dzieciństwie był patriarchat,
to ona zaprowadziła u siebie potem matriarchat. Adam
wyrósł w matriarchacie, więc zaprowadził u nas patriarchat…
– I dlatego rzuciłaś go dla Bronka, który patriarchat miał
zaprowadzony już wcześniej, i to w dużo ostrzejszej wersji…
– To był błąd… – Halszka z wdziękiem przyjmuje prztyczek,
i to właśnie w niej lubię, że stać ją na autoironię. – Ale jak się
zorientowałam, jaki Bronek jest, to sześć dni po ślubie od niego
uciekłam. A potem daliśmy sobie z Adamem drugą szansę.
– Okej.
– Wiesz, Adam dopingował mnie przy pisaniu. To dobry
facet w gruncie rzeczy. Ja tylko nienawidzę, kiedy ma te swoje
ataki furii. Poza tym on potrafi, szczególnie przy kimś, lubi mi
tak… rozumiesz, wbić szpilę. To boli, oj, boli. Ja wiem, dlaczego
tak jest. Myślałam o tym wczoraj, zanim poszłam spać. To
dlatego, że ja za dużo mówię. Ciągle mówię, mówię głośno,
mówię wszystko, co myślę, i nic nie potrafię zachować dla
siebie. A on jest wychowany w rodzinie, w której się w ogóle
nie mówi.
– Im ty mówisz więcej, tym on mniej. Prawda?
– Ty wiesz, że masz rację? A z kolei jak ja zamilknę, to on
się ożywia, i wtedy jest między nami lepiej. Po prostu muszę
próbować się zmienić, muszę się zmienić. No, ale co zrobić,
jak człowiek pochodzi z takiego środowiska, gdzie wszyscy
zawsze darli japę. Z tego samego powodu nigdy nie mogłam się
zgodzić z moją teściową. Teściowa to moje przeciwieństwo. Jak
ona komuś sprawia ból, to robi to zawsze z premedytacją. Nie
tak jak ja, że coś palnę, a potem się opamiętam i przepraszam.
Ona rani ludzi na zimno. Jest powściągliwa i zrównoważona.
Bardziej przypomina damę, co tu dużo gadać.
– A twoja mama jaka jest?
– Ona też nie mówi tyle co ja.
– Też jest zrównoważona?
– Nie, ona jest po prostu cicha. Ja się wdałam w ojca, w jego
rodzinę bardziej.
– Żal ci jej?
– Proszę?
– Żal ci mamy?
– Żal. Nie chcę jej skrzywdzić. Nie chcę, żeby myślała, że
zrobiłam to z zemsty.
– Myślisz, że ona może nas po prostu nie wpuścić?
– Może. Niestety może. Kilka razy mnie nie wpuściła – przyznaje
Halszka z powagą.
Jest już jednak za późno, żeby się zastanawiać nad taką
ewentualnością, bo nagle się orientuję, że pejzaż za szybą zmienił
się z leśnego na hurtowniano-warsztatowy.
– Czekaj, czekaj, czy my czasem nie dojeżdżamy?
Halszka uderza się dłonią w klatkę piersiową.
– Zupełnie się zagapiłam. Tak! Spokojnie, spokojnie, jesteśmy
na dobrej drodze… Teraz cały czas prosto. O! W tamtym
kościele miałam Komunię i byłam chrzczona. W tamtym
kościele, wiesz? Zjedź teraz na prawy pas, bo zaraz będziemy
skręcać. O, patrz. Tam, gdzie stoi Lidl, była moja pierwsza
szkoła. O, kurczę, przejechaliśmy na tym świetle, a trzeba było
skręcić.
– To co teraz?
– Tu, tu, tu, teraz stój i tu, kotku, zakręcaj.
– Tu można?
– Tutaj można. Tak, i można wjechać. I teraz jedziemy tędy…
Jest mi strasznie ciężko. Cholernie się denerwuję. Teraz myślę,
że ona faktycznie może nas nie wpuścić. Po co ja cię ciągnęłam
taki kawał? Błagam, wybacz w razie czego. Tutaj na lodowisko
chodziłam. Popatrz, co z tego lodowiska zostało…
– Prosto?
– Prosto, prosto jedź, jesteśmy na głównej. Tu moja nauczycielka
od ZPT mieszkała z pierwszym mężem i on tu ją zdradził,
w tym samym bloku, z sąsiadką dosłownie zza ściany. Ona
potem sobie poszukała chłopaka, młodszego o dziesięć lat,
z którym miała dziecko, mąż nie wiedział nawet, że to nie jego,
a później uciekła z tym dzieckiem i z tym chłopakiem od tego
męża do Anglii. Możemy zjechać na ten pas…
– Tutaj, tak?
– To te wieżowce. Tutaj zjedziemy w lewo. Boże, jak się boję.
To będzie straszna bomba emocjonalna. Dla niej i dla mnie.
Zobaczysz sama. Tu wjedziesz, pod ten zielony blok.
– Ten zielony po lewej?
– Tak, tak, tak. Co to za święto? Flagę czerwono-żółtą
wywiesili,
co to za święto?
– Ten blok, tak?
– Nie, nie. Tamten. Teraz nic nie jedzie, wjeżdżaj, szybko,
tamta żółta klatka. Cholera jasna, jak mi ciężko.
(...)