Opisuję dokładnie, jak wyglądała praca tych agencji ONZ widziana od środka, by wyraźnie ukazać repertuar zagrań taktycznych wykorzystywanych przez administratorów badań naukowych do ukrywania raportów o szerokiej gamie problemów zdrowotnych na terenach skażonych po Czarnobylu. González, Bennett, Mettler i inni sięgali po dobrze znane chwyty wykorzystywane  już podczas kontrowersji naukowych dotyczących ołowiu, tytoniu i trujących chemikaliów. To bogaty arsenał zróżnicowanych patentów: utajnianie danych, ograniczanie pytań, blokowanie pogłębionych kwerend, odcinanie funduszy na badania, sponsorowanie konkurencyjnych projektów, składanie niebezpieczeństw na karb „naturalnych” zagrożeń, tworzenie procedur badawczych tak, by tylko zjawiska na skalę katastrofalną kwalifikowały się jako ewentualne wyniki, ukrywanie niepewności i danych wziętych z sufitu za ekstrapolacjami i oszacowaniami wyników liczbowych, zakulisowe oczernianie naukowców, którzy nie chcieli dostosować się do obowiązującej linii, grożenie im, podważanie znanych faktów, by naukowcy musieli prowadzić kosztowne, powielające się badania dla dowiedzenia rzeczy oczywistych. Eksperci pracujący w Stanach Zjednoczonych od dawna już uciekali się do tego typu posunięć, by umniejszać wartość dowodów naukowych szkodliwości niewysokich dawek promieniowania i relacji tych, którzy sami przez nie ucierpieli.

Wszystkie te posunięcia taktyczne służyły ogólnej strategii zaprzeczania wszelkim niewygodnym faktom, akceptowania tylko tego, co w obliczu skomasowanych dowodów było niepodważalne. Z tych właśnie powodów – po każdym wypadku jądrowym, po odkryciu cieknących, płonących odpadów radioaktywnych w Saint Louis w roku 2010, po stopieniu rdzeni trzech reaktorów w Fukushimie w roku 2011 – administratorzy badań naukowych oświadczali, że niewiele wiemy o wpływie niskich dawek promieniowania na zdrowie ludzkie, że problem ten wymaga badań. Polityczne rozgrywanie nauki wokół Czarnobyla ukazuje nam, że ludzie sowicie opłacani za to, żeby dostarczali nam wiedzy, zamiast tego produkowali długotrwałą ignorancję.

Podczas gdy organizacje międzynarodowe użerały się między sobą, liczba nowotworów w sprawozdaniach z Ukrainy i Białorusi podwoiła się raz, a potem drugi, w ciągu ośmiu lat osiągając ten sam rząd wielkości, co wszystkie nowotwory przypisywane skutkom eksplozji jądrowych nad Japonią w ciągu czterdziestu lat. Intrygujący fakt, biorąc pod uwagę, że międzynarodowi eksperci szacowali, iż dawki po Czarnobylu były znacznie niższe od tych pochłoniętych przez ocalałych z bombardowań atomowych, więc zapewne i liczba nowotworów powinna być mniejsza. Nikt nie pochylił się nad tą łamigłówką. Gdy spoglądam wstecz, widzę, że jednak badacze z Ukrainy i Białorusi mieli rację, że dawki pochłonięte przez tamtejszych mieszkańców były większe, niż pierwotnie oszacowała IAEA.

Nie wszystkie nowotwory tarczycy, wbrew zapewnieniom ekspertów z IAEA, okazały się też „łatwo wyleczalne”. Matka Niny Kaczan z Białorusi pisała rozpaczliwe listy do władz w Mińsku, ponieważ jej córce usunięto guza tarczycy, ale doszło już do przerzutów na węzły chłonne dziewczynki. Kaczanowie nie mieli środków na przeprowadzkę ze skażonej wsi w południowej Białorusi, nie znalazł się też nikt we władzach republiki, kto dysponowałby funduszami na taki cel. Badania medyczne w sprawie Czarnobyla zawłaszczone zostały przez politykę międzynarodową, pełną złości, rywalizacji, zazdrośnie strzeżonych sekretów, a w całym tym zamieszaniu nikt nie myślał o dzieciach w zatłoczonych, kiepsko oświetlonych przychodniach.

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: zofia@czarne.com.pl.