Henryk Grynberg

Henryk Grynberg urodził się w 1936 roku w Warszawie, lecz wychowywał się na wsi, na wschodnim Mazowszu. Lata 1942–44 przeżył w kryjówkach i na tzw. aryjskich papierach. Szkołę średnią ukończył w Łodzi. W latach 1954–58 studiował na Wydziale Dziennikarskim Uniwersytetu Warszawskiego, po czym został aktorem w Państwowym Teatrze Żydowskim w Warszawie. Pod koniec 1967 roku odmówił powrotu z występów w USA. Odbył studia magisterskie z literatury rosyjskiej na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles, po czym przez dwadzieścia lat pracował w U.S. Information Agency i Głosie Ameryki w Waszyngtonie.

Jest autorem powieści: Żydowska wojna (1965, 1989, 2001), Zwycięstwo (1969, 1990, 2001), Życie ideologiczne (1975, 1992), Życie osobiste (1979, 1992), Życie codzienne i artystyczne (1980, 1991), Kadisz (1987, 1992), Dziedzictwo (1993); zbiorów opowiadań: Ekipa Antygona (1963), Szkice rodzinne (1990); Drohobycz, Drohobycz (1997); zbioru esejów Prawda nieartystyczna (1984, 1990, 1994, 2002); tomików poezji: Święto kamieni (1964), Antynostalgia (1971), Wiersze z Ameryki (1980), Wśród nieobecnych (1983), Pomnik nad Potomakiem (1989, 1993), Rysuję w pamięci (1995) oraz Z Księgi Rodzaju (2000); dramatów: Kronika (1987, 1994), Pamiętnik pisany w stodole (1992), Kabaret po tamtej stronie (1997); oraz opowieści dokumentalnych Pamiętnik Marii Koper (1993), Dzieci Syjonu (1994), Memorbuch (2000, finalistka Nagrody Nike). Jego proza jest tłumaczona na angielski, francuski, niemiecki, włoski, hebrajski, holenderski i czeski.

Otrzymał nagrody literackie: stypendium im. Tadeusza Borowskiego (1966), Koœcielskich (1966), paryskiej „Kultury” (1969), londyńskich Wiadomości (1976), Alfreda Jurzykowskiego (1990), im. Stanisława Vincenza (1991) oraz Jana Karskiego i Poli Nireńskiej (1996). Należy do Amerykańskiego PEN Clubu i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

W 2003 r. Henryk Grynberg został wyróżniony Nagrodą Koreta za książkę Drohobycz, Drohobycz, która ukazała się w jęz. angielskim nakładem wydawnictwa Penguin. Książka Drohobycz, Drohobycz, wydana w Polsce w 1997 r. przez W.A.B., była nominowana do Nagrody Nike 1998.

We wrześniu 2003 roku nakładem Czarnego ukazał się nowy zbiór eseistyki Grynberga pt. Monolog polsko-żydowski, a we wrześniu 2017 kolejna, trzecia część jego Pamiętników.

Fotografia Grynberga pochodzi ze strony „Tygodnika Powszechnego”

HENRYK GRYNBERG – BIBLIOGRAFIA

zestawiła Agnieszka Piesowicz

PROZA

1. Grynberg Henryk, Kostański Jan, Szmuglerzy, Warszawa 2001.
2. Grynberg Henryk, Żydowska wojna i Zwycięstwo, Wrocław 1997, Wołowiec 2001.
3. Grynberg Henryk, Drohobycz, Drohobycz, Warszawa 1997, 2000.
4. Grynberg Henryk, Memorbuch, Warszawa 2000.
5. Grynberg Henryk, Ojczyzna, Warszawa 1999.
6. Grynberg Henryk, Życie ideologiczne, osobiste i artystyczne, Warszawa, 1998.
7. Grynberg Henryk, Pamiętnik Marii Koper, Kraków 1993.
8. Grynberg Henryk, Dziedzictwo, Londyn 1993.
9. Grynberg Henryk, Życie codzienne i artystyczne, Paryż 1980, Warszawa 1991.
10. Grynberg Henryk, Zwycięstwo, Paryż 1969, Kraków 1981, Warszawa 1981, Kraków 1986, Łódź 1986, Poznań 1990.
11. Grynberg Henryk, Życie osobiste, Londyn 1979, Łódź 1989, Warszawa 1989.
12. Grynberg Henryk, Żydowska wojna, Warszawa 1965; wyd. 2, Warszawa 1989.
13. Grynberg Henryk, Kadisz, Kraków, 1987.
14. Grynberg Henryk, Życie ideologiczne, Londyn 1975.
15. Grynberg Henryk, Ekipa „Antygona”, Warszawa 1965.

POEZJA

16. Grynberg Henryk, Rysuje w pamięci, Poznań 1995.
17. Grynberg Henryk, Wróciłem. Wiersze wybrane z lat 1964–1989, wybór i oprac. R. Stiller, Warszawa 1991.
18. Grynberg Henryk, Pomnik nad Potomakiem, Londyn 1989.
19. Grynberg Henryk, Wiersze wybrane z lat 1964–1983, wybór J. Salmonowicz, Warszawa 1985.
20. Grynberg Henryk, Wśród nieobecnych, Londyn 1983.
21. Grynberg Henryk, Po zmartwychwstaniu, Londyn 1982.
22. Grynberg Henryk, Wiersze z Ameryki, Londyn 1980.
23. Grynberg Henryk, Antynostalgia, Londyn 1971.
24. Grynberg Henryk, Święto kamieni, Warszawa 1964.

DRAMATY

25. Grynberg Henryk, Kronika, Berlin 1984, Łódź 1994.

ESEISTYKA, PRACE W CZASOPISMACH

26. Grynberg Henryk, Monolog polsko-żydowski, Wołowiec 2003. [w przygotowaniu]
27. Grynberg Henryk, My, Żydzi z Dobrego. W sześćdziesiątą rocznicę, „Res Publika Nowa” 2002, nr 12, s. 68–72.
28. Grynberg Henryk, Nad pięknym, modrym Wannsee, „Res Publika Nowa” 2002, nr 4, s. 4–9.
29. Grynberg Henryk, Palestyna, Palestyna, „Res Publika Nowa” 2002, nr 9, s. 77–83.
30. Grynberg Henryk, Pokolenie Szoa, „Odra” 2002, nr 4, s. 37–49.
31. Grynberg Henryk, Prawda nieartystyczna, Berlin 1984, Czeladź 1990, Warszawa 1994, Wołowiec 2002.
32. Grynberg Henryk, Przekleństwo przekładu albo jak się grzebie literaturę, ”Kwartalnik Artystyczny” 2002, nr 2, s. 87–102.
33. Grynberg Henryk, W obliczu nowego Holokaustu. Korespondencja z Waszyngtonu, „Res Publika Nowa” 2002, nr 1, s. 77–78.
34. Grynberg Henryk, Winię Europę, „Res Publika Nowa” 2002, nr 8, s. 4–9.
35. Grynberg Henryk, Bohaterstwo dzieci Holokaustu, „Res Publika Nowa” 2001, nr 8, s. 45–49.
36. Grynberg Henryk, Imperatyw oporu i przetrwania, „Res Publika Nowa” 2001, nr 5, s. 64–66.
37. Grynberg Henryk, Kostański Jan, Jak szmuglowało się życie?, „Gazeta Wyborcza” 2001, nr 244, s. 34–35.
38. Grynberg Henryk, Niebieskooka Maria, „Odra” 2001, nr 4, s. 73–87.
39. Grynberg Henryk, Kostański Jan, Szmuglerzy (fragment powieści), „Rzeczpospolita” 2001, nr 240, s. D1–D3.
40. Grynberg Henryk, Komuna, „Rzeczpospolita” 2000, nr 84, s. D6.
41. Grynberg Henryk, Podróż poślubna (fragm.), „Odra” 2000, nr 4, s. 68–78.
42. Grynberg Henryk, Wygnanie, ”Rzeczpospolita” 2000, nr 205, s. D1–D3.
43. Grynberg Henryk, Lubelski dom, „Kresy” 1999, nr 1, s. 14–26.
44. Grynberg Henryk, Msza za wszystkich, „Odra” 1999, nr 4, s. 76–88.
45. Grynberg Henryk, Portret zwycięzcy (fragm. powieści), „Kwartalnik Artystyczny” 1999, nr 1, s. 41–46.
46. Grynberg Henryk, Rachunek za marzec, „Wprost” 1998, nr 11, s. 30–31.
47. Grynberg Henryk, Skandal katyński w Waszyngtonie, „Gazeta Wyborcza” 1998, nr 79, s. 18–20.
48. Grynberg Henryk, Topola, „Polis” 1998, nr 4, s. 34.
49. Grynberg Henryk, Wszystko, „Odra” 1998, nr 4, s. 42–45.
50. Grynberg Henryk, Szkoła opowiadania (fragm.), „Gazeta Wyborcza” 1997, nr 240, s. 10.
51. Grynberg Henryk, Isaakowna, „Tygodnik Powszechny” 1997, nr 15, s. 15.
52. Grynberg Henryk, Pomnik (fragm.), „Kwartalnik Artystyczny” 1997, nr 1, s. 13–18.
53. Grynberg Henryk, Rodowód, „Odra” 1997, nr 4, s. 66–74.
54. Grynberg Henryk, Kabaret po tamtej stronie, „Dialog” 1997, nr 8, s. 5–33.
55. Grynberg Henryk, Ja jestem z Oświęcimia, „Odra” 1996, nr 4, s. 36–44.
56. Grynberg Henryk, Kwestia godności, „Wprost” 1996, nr 34, s. 72–73.
57. Grynberg Henryk, Miejsce w historii, „Wprost” 1996, nr 36, s. 70–71.
58. Grynberg Henryk, Życie żydowskie i artystyczne, „Teatr” 1996, nr 7/8, s. 35–37.
59. Grynberg Henryk, Drohobycz, Drohobycz, „Kresy” 1995, nr 4, s. 7–32.

TWÓRCZOŚĆ W WAŻNIEJSZYCH ANTOLOGIACH I ZBIORACH

60. Grynberg Henryk, Szkoła opowiadania, [w:] Lekcja pisania, Czarne 1998, s. 52–77.
61. Polskie opowiadania 1960–1963, oprac. R. Katuszewski, Warszawa 1965.
62. 31 współczesnych opowiadań, oprac. A. Bukowska, Warszawa 1965.
63. Polish Writing Today, oprac. C. Wieniewska, Middlesex 1967.
64. 33 współczesne opowiadania, oprac. A. Bukowska, Warszawa 1967.
65. Polnische Lyrik der Gegenwart, oprac. K. Dedecius, Stuttgart 1973.
66. La litterature polonaise en exil 1945–1979, Paryż 1979.
67. Introduction to Modern Polish Literature. An Anthology of Fiction and Poetry, oprac. A. Gillon, K. Olszer, wyd. 2 poszerzone, Nowy Jork 1992.

WAŻNIEJSZE PRACE REDAKCYJNE I EDYTORSKIE

68. Frajlich A., Aby wiatr namalować, Londyn 1976.

ROZMOWY Z HENRYKIEM GRYNBERGIEM

69. Grynberg Henryk, Jeśli nie ja, to kto?, rozm. przepr. S. Beres, ”Gazeta Wyborcza” 2001, nr 220, s. 17, 20–21.
70. Grynberg Henryk, Opowiadanie historii, rozm. przepr. J. Sobolewska, „Gazeta Wyborcza” 2001, nr 205.
71. Grynberg Henryk, Żydowska historia, rozm. przepr. K. Masłoń, „Rzeczpospolita” 2000, nr 241, s. D3.
70. Grynberg Henryk, Najważniejszy temat, rozm. przepr. M. Cichy, „Gazeta Wyborcza” 1998, nr 225, s. 18–19.
71. Grynberg Henryk, Życie zdeprawowane, rozm. przepr. K. Masłoń, ”Rzeczpospolita” 1998, nr 267, s. 16–17.
72. Grynberg Henryk, Ciąg dalszy, rozm. przepr. W. Kot, „Wprost” 1997, nr 19, s. 98.
73. Grynberg Henryk, Definicja Żyda, rozm. przepr. K. Masłoń, „Rzeczpospolita” 1997, nr 108, s. 13, 15.
74. Grynberg Henryk, Milczenie mocniejsze niż słowa, rozm. przepr. M. Piasecki, „Gazeta Wyborcza” 1997, nr 100.

O HENRYKU GRYNBERGU

75. Bratkowski Piotr, Człowiek, który został Żydem, „Gazeta Wyborcza” 2001, nr 261.
76. Rydlewska Ewa, Grynberg Henryk, [w:] Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, t.1: A–O, Warszawa 2000, s. 211.
77. Kuncewicz Piotr, Henryk Grynberg, [w:] tegoż, Leksykon polskich pisarzy współczesnych, t. 1: A–M, Warszawa 19995, s. 304–305.
78. Wróbel J., Henryk Grynberg. Rozrachunki z Polską, [w:] tegoż, Tematy żydowskie w prozie polskiej 1939–1987, Kraków 1991.
79. Zaleski Marek, Pomiędzy żywymi i umarłymi. O prozie Henryka Grynberga, [w:] tegoż, Mądremu biada, Paryż 1990.
80. Cybulska M.E, Grynberg albo „sam na sam z życiorysem”, [w:] tejże, Tematy i pisarze, Londyn 1982.

POSŁOWIA, RECENZJE

81. Redlich Simon, Together and apart in Brzezany. Poles, Jews and Ukrainians 1919–1945, Bloomington 2002, [recenzja:] H. Grynberg, „Res Publika Nowa” 2002, nr 11, s. 103–105.
82. Szpilman Władysław, Pianista, Kraków 2000, [recenzja:] H. Grynberg, „Res Publika Nowa” 2001, nr 9, s. 84–87.
83. Doblin Alfred, Podróż po Polsce, przeł. A. Wołkowicz, posłowiem opatrzył H. Grynberg, Kraków 2000.