Marian Turski

Marian Turski urodził się w 1926 roku w Druskiennikach jako Mosze Turbowicz. Miał czternaście lat, kiedy trafił do łódzkiego getta, gdzie działał w podziemnej organizacji Lewica Związkowa. Jednym z ostatnich transportów w 1944 roku został wywieziony do obozu Auschwitz-Birkenau. Tam Niemcy zamordowali jego ojca i brata.

W 1945 roku przeżył dwa marsze śmierci: w styczniu – z Auschwitz do Buchenwaldu, w kwietniu – z Buchenwaldu do Theresienstadt, gdzie 8 maja w stanie bliskim agonii doczekał wyzwolenia przez Armię Czerwoną.

Po zakończeniu II wojny światowej zamieszkał na Dolnym Śląsku, w 1949 roku przeniósł się do Warszawy. Jest historykiem i dziennikarzem. Od 1958 roku kieruje działem historycznym tygodnika „Polityka”. Napisał, opracował i zredagował kilkanaście książek, między innymi Lumumba i jego kraj (Warszawa 1962), Operacja „Terminal” (Warszawa 1965), Byli wówczas dziećmi (Warszawa 1975), Ruch pokoju. Ludzie, fakty. Z historii polskiego ruchu obrońców pokoju (wraz z Henrykiem Zdanowskim, Warszawa 1975), Losy żydowskie. Świadectwo żywych (tom I – Warszawa 1996, tom II – Warszawa 1999, tom III – Warszawa 2006), Polish Witnesses to the Shoah (Londyn 2010), Co ofiary wiedziały o swoim losie (Kraków 2020). Współpracował też z Haliną Taborską przy powstawaniu książki Sztuka w miejscach śmierci. Europejskie pomniki ofiar hitleryzmu (Kraków–Budapeszt–Syrakuzy 2019).

Otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta stołecznego Warszawy, między innymi za wieloletni wysiłek prowadzący do powstania na Muranowie Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Od początku pełni także funkcję przewodniczącego Rady Muzeum. Zasiada we władzach: Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, Stowarzyszenia Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej, Rady Domu Konferencji w Wannsee – Miejsca Pamięci i Edukacji Historycznej w Berlinie. Jest również wiceprezydentem Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego.

Otrzymał wysokie odznaczenia Polski, Francji, Niemiec, Finlandii, Luksemburga, Austrii.