KONIEC

Sierżant z Kościejnym przeszli przez rynek ramię w ramię i pierwszy miał uczucie, że jest pod konwojem, a drugi czuł się jak konwojent. Policjant w drzwiach kościoła puścił ducha przodem. Pod mundurem miał białą koszulę i wyglądał nieco bardziej okazale niż na co dzień. Kościejny za to był nieco mniej widzialny — zupełnie tak, jakby rozcieńczyło go zmęczenie albo jakby się postarzał. Stanęli w małym przedsionku i spojrzeli w głąb świątyni. Babka klęczała w ławce blisko ołtarza. Trzy inne kobiety tkwiły daleko od siebie, nieruchome i osamotnione jak porzucone figury. Drzwi od zakrystii były uchylone, ksiądz pewnie przebierał się, cztery świece już płonęły, chociaż ich płomyki gasiła fala blasku lejąca się z zachodnich okien.

— A muzyka? — zapytał Kościejny.

— Skąd ja ci wezmę muzykę — szepnął Sierżant. — Tu nie ma organów. Może baby zaśpiewają.

— I ludzie. Chcę, żeby byli ludzie.

— Kościejny, przecież nie niedziela, zwykły dzień, a tobie się odpustu zachciewa... — policjant szeptał półgębkiem, sztywny jak pień, wpatrzony dla niepoznaki prosto przed siebie i spocony.

— Chcę porządnej mszy, bo jak nie...

Malutka postać Gawlickiego wynurzyła się z zakrystii. Biała komża nadawała mu wygląd dzieciaka w koszulinie. Z trudem przyklęknął i z jeszcze większym trudem wstał i umieścił wielką księgę na ołtarzu.

— Rany boskie, Kościejny, bądĄże człowiekiem...

Sierżant rozejrzał się niepewnie na boki, spojrzał bezradnie w górę, chciał jeszcze coś powiedzieć, ale Kościejny poszedł w głąb kościoła. — Znikąd pomocy — pomyślał — znikąd. — I wtedy przyszła mu do głowy myśl. Zakręcił się na pięcie, wybiegł na zewnątrz i pognał prosto do knajpy.

A tam była sobota po południu i od dymu nie domykały się drzwi. Rozgarniał rękami gorące firanki, a pod nogi zataczały się mu podchmielone stoliki. Poczuł, jak w oczach kręcą mu się łzy, lecz nim oślepł, zdążył wypatrzyć Lewandowskiego. Podszedł. Lewandowskiemu śmiech spełzł z twarzy tak szybko i gładko jak rękawiczka zsuwa się z dłoni.

— Ty grasz, Lewandowski, nie?

— Władzo, ja nic, ja nie biorę kart do rąk.

— Chodzi mi, że na harmonii...

— Dawno...

— No to wstawaj, idź i zaczekaj przy drzwiach i nie próbuj wiać.

Sala patrzyła i nic nie rozumiała. Sierżant trzymał czapkę w ręku. Przeciskał się przez znieruchomiałą ciżbę i wybierał co przytomniejszych.

— Wstawaj, wstawaj i się nie pytaj za co, bo dobrze wiesz, a ja pamiętam. I ty, i raz, i ty też, ruszać się, wychodzić i zaczekać przy wyjściu. Wszyscy jesteście aresztowani.

Gdy ksiądz ich zobaczył, jego szeroko rozpostarte nad ołtarzem ręce zaczęły powoli opadać. Wciskali się przez uchylone drzwi bokiem i zaraz nieruchomieli. Jeden, drugi, trzeci i następni, a światłość wiekuista zachodzącego słońca zaraz ich onieśmielała. Rudy Sierżant wszedł ostatni, zamknął za sobą drzwi i zaczął ich popychać w głąb kościoła, w blask i wirujący kurz. Szurali nogami po podłodze, jak ślepcy macający drogę. Byli szarzy, spoceni i cisi. Knajpiany zgiełk, którym przesiąknęły ich ciała, wyparował. Ci, co mieli czapki, zasłaniali nimi swoje przyrodzenia. Biało-czerwona coca-cola z daszkiem w rękach Janka, zielona polowa z demobilu w rękach Zalatywója. Policjant ujął Lewandowskiego za ramię i poprowadził do kąta z prawej strony przedsionka, gdzie stała stara fisharmonia. Kobiety odwróciły twarze od ołtarza. Ich oczy okrąglały, usta układały się w nieme „o”. Płynąca od ołtarza modlitwa utraciła dĄwięczność i rytm, ksiądz brnął niepewnie od słowa do słowa, a sylaby skapywały jak coraz rzadsze i coraz cięższe krople.

A słońce wisiało już na wysokości okien. Poziome cięcie złotego ostrza odłupało dach i dzwonnicę. Stali pod nagim niebem w zapachu żywicznego drewna, próchna, ptasich piór i gniazd poprzylepianych między belkami więźby. Lewandowski grał jak umiał. Powietrze wyciekało z fisharmonii setką szpar. Obłoki pękały i światło o barwie miodu i krwi wypełniło zręby kościoła jak woda, jak fala potopu, i Janek, i Babka, i Zalatywój, i skulonynad pożółkłą klawiaturą Lewandowski, i Sierżant, i wszyscy na mgnienie stali się przejrzyści jak aniołowie albo jak własne najskrytsze sny, których nigdy nie pamiętali, budząc się o wszystkich tych świtach, jakie im były pisane, na moment blask skruszył, spopielił ich kości, rozpylił ciała, by zapomniały o swoich imionach i kształtach, o swoim bólu i ciężarze i o czasie, który gnieĄdzi się w żyłach i podobny jest do gorącego piasku albo ołowiu, i nigdy, ale to nigdy, nie pozwala zaznać odpoczynku.

Lecz żaden zegar nie zmierzył tej chwili.

Krążek słońca wpadł w czarną skarbonkę Cergowej i Rudy Sierżant zobaczył, że stojący przed samym ołtarzem Kościejny uśmiecha się do niego i kiwa, by podszedł i nastawił ucha, póki nie jest jeszcze za późno.

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: zofia@czarne.com.pl.