Latem 2001 roku Peter Hessler, wieloletni korespondent "New Yorkera", nie bez trudu zdobył chińskie prawo jazdy, a następnie ruszył w podróż przez Kraj Środka, by obserwować zmiany, jakie zaszły w Chinach dzięki rozwijającemu się przemysłowi motoryzacyjnemu i szeroko zakrojonej akcji budowy dróg. Na jego oczach niemal zupełnie wyludniona wioska niedaleko Pekinu przekształciła się w ciągu kilku lat w prosperujące centrum turystyczne. Był też świadkiem zakładania specjalnych stref ekonomicznych, w których bez przeszkód rozwija się prywatny przemysł. Wszędzie, gdzie dotrą państwowe autostrady, jak grzyby po deszczu wyrastają fabryki guzików, butów czy usztywniaczy do biustonoszy.
Jednak podróże Hesslera to nie tylko opis zmieniającego się krajobrazu Chin, ale także opowieść o ludziach poznanych w drodze: o autostopowiczkach jadących do rodziców, którzy zostali na wsi, o starcach, którzy jako jedyni nie wyjechali z opuszczonych osad, o początkujących biznesmenach marzących o rozkręceniu własnego interesu i robotnikach migrujących w poszukiwaniu lepszych warunków życia.
Peter Hessler z niezwykłą zręcznością opisuje zmieniający się krajobraz rolniczego państwa, które niegdyś skryło się przed obcymi za Wielkim Murem, a teraz buduje fabryki i drogi, by ściągnąć ich do siebie.
Książka otrzymała nominację do BBC Samuel Johnson Prize for Non-Fiction 2011.
Książkę Petera Hesslera zacząłem czytać z dużą rezerwą. Pomysł, żeby wyrobić sobie chińskie prawo jazdy i ruszyć na wyprawę do granic Państwa Środka, wygląda interesująco, lecz dość banalnie: coś w sam raz dla amerykańskiego dziennikarza dysponującego zbyt dużymi zasobami gotówki. Szybko jednak zapomniałem o uprzedzeniu, porwany przez nurt opowieści napisanej w sposób zupełnie niezwykły. „Przez drogi i bezdroża” to książka o najbardziej dynamicznej dekadzie rozwoju Chin, pisana jednak z perspektywy historii konkretnych ludzi. Muszą codziennie mierzyć się z chaosem zmian, brutalnością systemu i złożonością ludzkiej natury wystawianej nieustannie na pokusy i wyzwania. Hessler pisze z niezwykłą empatią i szacunkiem dla swoich bohaterów, zbliża się do nich niemal do granicy intymności, jednocześnie jednak nie tracąc dystansu potrzebnego, by opowieść o pojedynczych ludzkich losach odsłaniała uniwersalną prawdę o życiu.
Peter Hessler, współczesny Marco Polo przemierzający Chiny wynajętym jeepem, ujrzał cuda godne filmu braci Coen (…). Rzadko zdarza mi się czytać książki, które wywracają do góry nogami wszystko, co dotąd wiedziałem o jakimś kraju. To jest jedna z nich.
Hessler jest przenikliwym obserwatorem i doskonałym pisarzem (…). Łączy rzetelny reportaż z literackim opisem szczegółów i szczyptą ironii, by odmalować czytelnikowi portret drugiego co do wielkości supermocarstwa świata pędzącego ku wielkim zmianom.
„Przez drogi i bezdroża” imponuje rozmachem (…). Hessler błyskotliwie i ze swadą opowiada zarówno o historii podboju mongolskiego, jak i o tym, gdzie kupić w Chinach używany samochód.
Z książki Hesslera wyłania się obraz wielkich nadziei, zabarwiony jednak żalem i tęsknotą za tym, co w toku zmian zostaje bezrefleksyjnie porzucone.
Fantastyczna książka – autentycznie zabawna i jednocześnie bardzo wnikliwa. „Przez drogi i bezdroża” jest znakomitą opowieścią nie tylko o Chinach, ale o ludzkości w ogóle.
„Przez drogi i bezdroża. Podróż po nowych Chinach” Petera Hesslera to świetna książka. Dobrze napisany reportaż, potężna lekcja o kulturze społeczeństwa i historii państwa, ciekawy poradnik dla turystów i biznesmenów, świetna lektura dla fanów motoryzacji. Lektura tej książki to podstawa, bez której zrozumienie Chin będzie nie możliwe. A wiemy już, że od relacji z Państwem Środka zależeć będzie nasza przyszłość.
Tylko pierwsza część może budzić lekki uśmiech i pewną obawę o to, że autor trochę koloryzuje; reszta jest już najwyższej próby społecznym reportażem dojrzałego, wrażliwego, empatycznego obserwatora.
Od ocen Hessler woli opis i rozmowy. Daje głos dziesiątkom Chińczyków, bezimiennym bohaterom transformacji, która zapiera dech. Jednych podwiózł, z innymi przysiadł na dłużej, ale wszystkich uważnie wysłuchał. Każdy ma swoją niezwykłą opowieść.
Amerykański pisarz i dziennikarz Peter Hessler opisuje rozciągającą się na wiele lat podróż po nowych Chinach – państwie w ciągłej przebudowie. Szuka śladów z przeszłości, bada sytuację obecną i zastanawia nad możliwymi konsekwencjami gwałtownych przemian. Czyni to w sposób fascynujący, udowadniając jak wiele jeszcze tajemnic kryje się w tym zadziwiającym kraju.
