Ludzie za ścianą

1
– Nazywam się Tabor Süden i nie jestem Japończykiem –
powiedział nagle.
Od dziesięciu minut stał przy drzwiach i słuchał. Przerwał
kobiecie za biurkiem jedynie dlatego, że zapaliła papierosa
i zaciągnęła się kilka razy, nie patrząc na niego.
To zdanie rozbawiło ją, wydmuchała dym. Süden spojrzał
w okno, za którym zmierzchało. Kiedy odwrócił głowę,
Edith Liebergesell spoważniała.
– Przepraszam. Nie chciałam opowiadać panu głupot.
Pomyślał o karnawale na Eigelstein w Kolonii, gdzie
spędził ostatnie siedem lat.
– Wystarczająco długo pracowałem w Sekcji do spraw
Poszukiwań, żeby wiedzieć, jak czują się ludzie, którzy
znikają.
– Ciekawe, że Japończycy mają na to osobne słowo.
– Znowu zapomniałem.
– Hikikomori. Ludzie za ścianą.
Skrzyżował ręce na brzuchu. Kobieta strzepnęła popiół
do białej popielniczki. Z Sendlinger-Tor-Platz dolatywał
szum samochodów.
– To jak, zgadzamy się? – zapytała.
Nie wiedział. Przyszedł tu, bo pamiętał jej nazwisko.
Zadzwoniła tuż po tym, jak wystąpił z policji, i zapytała,
czy nie zechciałby zatrudnić się u niej, szukać zaginionych
dla jej biura detektywistycznego. Ale on pragnął wyjechać
z miasta, nic więcej. Miał dosyć poszukiwań, chciał być
sam, z dala od przeszłości.
Pięć dni temu wrócił do Monachium. Nie po to,
żeby wejść na stare ścieżki, ale by dokończyć rozmowę
telefoniczną urwaną równie nagle, jak niespodziewanie
się zaczęła. Wstrząsnęła nim jak żadna inna.
Przyszedł na Sendlinger-Tor-Platz mimo woli. Jakby
chciał zagrać z samym sobą, jakby poddał się bezradności
i zagubieniu, rozbieganym myślom.
– To praca w terenie. Żadnego siedzenia za biurkiem.
Odpowiada panu?
Nie wiedział.
– Mam inną pracę – odparł po chwili. – W innym mieście.
Mieszkanie, lubię to, co robię.
– To dlaczego jest pan tutaj? – A ponieważ milczał, dodała:
– Okrągłe dwa tysiące netto miesięcznie. O ubezpieczenie
zatroszczę się ja, na emeryturę musi pan sam
zapracować. W przypadkach szczególnych premie. Nasi
klienci płacą sześćdziesiąt pięć euro za godzinę plus euro
ryczałtu samochodowego za kilometr. Nie jesteśmy najdroższymi
detektywami w mieście. O współpracownikach
już opowiadałam, biuro, jak widać. Wystarczy, że powie
pan tak.
Stał przy drzwiach od godziny, lekko pochylony, z rękami
skrzyżowanymi na brzuchu albo z tyłu, w czarnych dżinsach,
białej koszuli, czarnej skórzanej kurtce i czarnych
angielskich półbutach. Miał niecały metr osiemdziesiąt
wzrostu i ważył, jak szacowała, co najmniej dziewięćdziesiąt
pięć kilo, przy czym ciężar kumulował się w okolicach
brzucha i ud. Włosy miał krótsze, niż zapamiętała. Policzki
tak samo nieogolone, na szyi łańcuszek z niebieskim
kamieniem, znała go ze starych zdjęć. Milczał, osobny,
a jednak absolutnie obecny, najchętniej podeszłaby i stanęła
obok w zanikającym świetle powielkanocnego dnia.
– Kiedyś nosił pan spodnie sznurowane po bokach.
– Nie sprostały mojemu ciału.
Zadzwonił telefon, podniosła słuchawkę.
– Biuro Detektywistyczne Liebergesell.
Słuchała przez chwilę, Süden podszedł bliżej.
– Oczywiście, że pamiętam. – Zapaliła kolejnego papierosa,
przechyliła głowę, zamknęła oczy, skinęła. – W każdej
chwili, jeśli pani chce… Nie, cena nie wzrosła…
Odstawił butelkę po piwie na skraj biurka z jasnego
drewna zawalonego notesami, książkami, spinaczami,
znaczkami pocztowymi, muszlami, kasztanami, teczkami,
całym tym biurowym kramem. I jakby tego było mało,
z boku stał na nim drewniany globus, który wraz z antyczną
zieloną lampą miał nadawać pomieszczeniu charakter
dystyngowanego gabinetu. Tak przynajmniej Süden,
który nigdy nie studiował, wyobrażał sobie gabinety.
Miał za sobą kilka dni brutalnej bezdomności, więc
błogie ciepło biura cieszyło go. Wdychał zapach perfum
i dymu. Własne kroki, tłumione przez niebieskoszary dywan,
wydały mu się niemal nonszalanckie. Spojrzał przez
okno na rondo zajezdni, tramwaje okrążały je, żeby zawrócić,
jak zawsze. Podobała mu się myśl, że kiedy stąd
wyjdzie, może zajrzeć do knajpy na parterze, do tureckiej
kawiarni w tym samym budynku co Sekcja ds. Poszukiwań.
Także stamtąd przyglądał się tramwajom i tłumom ludzi.
– Porozmawiam ze współpracownikami – powiedziała
Edith Liebergesell. – Ale powinniśmy być powściągliwi
w nadziejach, pani Zacherl… Do widzenia.
Odłożyła słuchawkę, zgasiła papierosa, oblizała wargi
i zapisała coś w notatniku w linie.
– Dziwna historia – zwróciła się do Südena. – Dwa lata
temu zniknął szef restauracji, z dnia na dzień, pięćdziesiąt
trzy lata. Ta restauracja jest w Sendling, niedaleko autostrady
do Garmisch, nazywa się Lindenhof, facet kilka lat
temu przepisał ją na żonę. Najwidoczniej planował, że
odejdzie. Ale żona twierdzi, że przekazał jej interes, bo nie
miał ochoty się nim zajmować. Zmienił się, wycofał, zaczął
zaniedbywać gości. Próbowała z nim rozmawiać, prosiła
o pomoc jego przyjaciół, bez skutku. Nie pił, nie brał
narkotyków, fizycznie był chyba w dobrej formie, w każdym
razie nie gorszej niż kiedyś. Tylko jego zachowanie
kompletnie się zmieniło. Kiedyś był wesołym gościem.
Grał w karty, oglądał z gośćmi piłkę nożną w telewizji,
namiętnie gotował, jego specjalnością były ogon wołowy
w rosole i golonka, dania raczej nietypowe jak na małą
restaurację. Był doświadczonym, lubianym przez wszystkich
szefem. I nagle: nowy człowiek. Jakby zmutował się
przez noc, tak wyraziła się żona. A potem, w Wielką Sobotę
dwa lata temu, nie wrócił z miasta. W elektrycznym
na Tal miał kupić kabel i żarówki, a później zajrzeć do pobliskiego
sklepu, podobno szukał nowej lampy stojącej
do dużego pokoju. Nie było go w żadnym z tych miejsc.
To pewne. Policja podjęła stosowne kroki, gazety wydrukowały
zdjęcie, ale nigdy nie pojawił się konkretny trop.
Raimund Zacherl zapadł się pod ziemię. Ale, to przecież
wiemy, nikt nie zapada się pod ziemię, chyba że jest ofiarą
jakiegoś trzęsienia.
Edith Liebergesell sięgnęła po paczkę papierosów, odłożyła
ją.
– Po roku policja zawiesiła śledztwo. Założyli mu kartotekę
na wypadek, gdyby odnalazły się zwłoki. Żona wierzy,
że żyje. No bo w co ma wierzyć?
Zamknęła lokal na Wielkanoc, co pod względem ekonomicznym
jest absurdem, przyznała to przed chwilą. Powiedziała,
że nie jest w stanie oglądać ludzi. W Wielką Sobotę
minęły dwa lata od zaginięcia. Pani Zacherl chciałaby, żebyśmy
podjęli poszukiwania. Pół roku po zniknięciu też
prosiła nas o pomoc, przez cały miesiąc zajmowaliśmy się
tylko jej sprawą. Odnaleźliśmy nawet dwóch znajomych
Zacherla, knajpiarzy z dzielnicy dworcowej. Przez jakiś
czas wyglądało na to, że prał dla nich pieniądze, ale ten
trop był zbyt wątły, oczywiście nie ma żadnych dokumentów,
krótko mówiąc, niewiele wskóraliśmy.
Przez dziewięć lat, odkąd otworzyłam biuro, mieliśmy
tylko jeden niewyjaśniony przypadek zaginięcia. Arab
wywiózł córkę do Iraku. Nikt już nigdy o niej nie usłyszał,
nawet jej niemiecka matka. Wszystkie inne zlecenia udało
się wykonać, odnaleźliśmy wielu zaginionych. A Raimunda
Zacherla nie. Jesteśmy znani z efektywności, więc zwraca
się do nas wielu rodziców, ale też inni krewni. Pracowaliśmy
nawet dla policji. Nie wiem, dlaczego polegliśmy przy
sprawie Zacherla.
Spojrzała na zegarek, który nosiła na prawej ręce, i wstała.
Była przynajmniej o głowę wyższa od Südena. Czarne
szerokie spodnium bynajmniej nie czyniło z niej gazeli. Ale
podobało mu się jej pozbawione kantów ciało. Poruszała
się płynnie, ale rytmicznie, jakby marszowym krokiem.
Gdy się prostowała, wypierała więcej powietrza niż były
komisarz. Nie malowała paznokci, nie nosiła pierścionków.
Czarne włosy spinała w węzeł, co jednak nadawało jej
twarzy jakiejś miękkości. Wielkie, ciemne oczy emanowały
przenikliwością, fascynowały. W ogóle złapał się na tym,
że wciąż taksuje ją wzrokiem, i zawstydził się jak sztubak.
– Muszę coś zjeść – oznajmiła. – Pójdzie pan ze mną? –
Podniosła z ziemi zieloną torbę, schowała do niej papierosy
i zapalniczkę. – No co pan tak patrzy?
– Myślę.
– Jeśli tak pan patrzy, myśląc, to powinien pan w obecności
kobiet zakładać ciemne okulary.
– Nie odkryła pani powodu zmiany jego zachowania.
– Słucham? Nie. To było dziwne: nikt nie miał pojęcia,
co mogło się z nim stać.
– Ktoś musiał.
– Kto?
– Ktoś.
– Ma pan jakieś lokum w Monachium? – zapytała, idąc
do drzwi.
Süden wsłuchał się w swoje kroki na dywanie
i uśmiechnął.
– Mam pokój w hotelu Brecherspitze.
– Gdzie to jest?
– W Giesing.
– Stare kąty.
Zamknęła biuro na klucz. Na ścianie wisiała tabliczka
z napisem „Biuro Detektywistyczne” i jej nazwiskiem.
Pachniało papierosami, co drugi stopień trzeszczał. Nie
stąpali zresztą cicho, nie pozwalała na to ich waga.
– Mój współpracownik Kreutzer ma czteropokojowe
mieszkanie w Haidhausen – głos Edith Liebergesell niósł
się po klatce schodowej jak jej kroki. – Pokój gościnny, prawie
dwadzieścia metrów, na początek na pewno mógłby
się pan u niego zatrzymać. Kreutzer lubi gości od czasu
do czasu.
– Mamy założyć wspólnotę mieszkaniową? A w jakim
celu? Wzajemnego wspierania w chrapaniu?
– Większość małżeństw to nic innego jak wspieranie
w chrapaniu.
Kiedy wyszli z budynku, owiał ich zimny podmuch. Samochody
na Sonnenstrasse stały w popołudniowym korku.
Dzwonki tramwajów mieszały się z trąbieniem zdenerwowanych
kierowców. Rowerzyści mknęli przez mętne światło,
mijając przechodniów.
– Pójdziemy do Torbräu, to niedaleko – zdecydowała. –
Mają znośne kotlety. Jeszcze nie zapytałam, dlaczego wrócił
pan do Monachium.
Odchylił głowę, popatrzył w zasnute chmurami niebo.
Potem powolnym ruchem odgarnął włosy z twarzy.
– Miałem nadzieję, że spotkam ojca.
– Ojca? – Zdawało się, że jej oczy zrobiły się jeszcze
większe i ciemniejsze. – Nie zaginął? Pamiętam rozmowy
z pana kolegami.
– Zaginął, jak miałem szesnaście lat. A teraz zadzwonił,
do Kolonii. Nie wiem, skąd miał numer. Byłem tak zaskoczony,
że nie zapytałem. Powiedział, że nie umarł, tylko
że podróżował, od kilku tygodni znów jest w Monachium.
Czy byłbym zainteresowany spotkaniem. Naprawdę powiedział
„zainteresowany”. Zapytałem, jak się miewa. To znaczy,
coś tam wybełkotałem. A potem połączenie zostało
przerwane. I już nie zadzwonił.
– Słucham?
– Dzwonił z budki. Pewnie skończyły mu się pieniądze.
– Co pan bredzi? Ojciec zjawia się po trzydziestu
pięciu latach, a potem spotkanie nie dochodzi do skutku
przez telefon na monety? To przecież nieprawdopodobne.
– Ale prawdziwe.
– Dlaczego nie zadzwonił drugi raz? – Chciała coś dodać,
ale zrezygnowała.
Süden znowu spojrzał w niebo. Kiedy opuścił głowę,
Edith Liebergesell przestraszyła się.
Po jego twarzy spływały łzy.
Jadła kotleta z frytkami i mieszaną sałatą, nie przerywała,
żeby się napić, nie odkładała sztućców i zadawała
Südenowi kolejne pytania. A on był coraz oszczędniejszy
w słowach, w końcu całkiem zamilkł.
Pytała o ojca, o matkę, o dzieciństwo, o czas na kolońskiej
Eigelstein, o plany na przyszłość. Zjadła, odsunęła
talerz na kraj stołu, otarła usta papierową serwetką i potrząsnęła
głową.
– Ma pan wrażenie, że pana przesłuchuję?
– Nie.
– To dlaczego reaguje pan tak wrogo?
– Nie reaguję wrogo, brakuje mi wytłumaczenia.
– Zakaz palenia to idiotyczny wymysł – westchnęła
i spojrzała w stronę drzwi, za którymi stało dwóch gości. –
W Kolonii też się go tak rygorystycznie przestrzega?
– Tak.
Przyjrzała się bliźnie na jego szyi, chciała o nią zapytać,
ale tylko znów potrząsnęła głową.
Ucieszyła się, kiedy zadzwonił, natychmiast pomyślała,
że w końcu mogłaby zatrudnić kogoś wyłącznie do poszukiwań
zaginionych, ich liczba stale rosła. Teraz zastanawiała
się, czy nie irytowałby niektórych klientów, może
wręcz by ich odstraszał.
Z drugiej strony jego zachowanie mogło być spowodowane
tą sprawą z ojcem. Ostatecznie jako śledczy w Wydziale
11 miał imponujące wyniki.
– Wróćmy do mojej oferty. Zgłosił się pan do mnie, więc
przypuszczam, że jest pan zainteresowany pracą.
Süden milczał.
– Czy to takie strasznie trudne, dać od czasu do czasu
jasną odpowiedź?
Pogrzebała w torebce, znalazła papierosy i zapalniczkę.
A potem uniosła kieliszek z winem.
– Miałby pan coś przeciwko temu, żebyśmy mówili sobie
po imieniu?
– Nie. – Stuknęli się. – Za przyszłe korzyści!
Jego szklanka była pusta, wypił trzy piwa.
– Jeszcze jedna runda?
– Odezwę się w tygodniu – rozejrzał się za kelnerem.
– Ja płacę. Zastanów się nad propozycją zamieszkania
u Kreutzera. Chyba że masz tyle kasy, że stać cię na hotel.
– Nie.
Podał jej rękę.
– Do zobaczenia.
Wyszedł chwiejnym krokiem, z rękami głęboko w kieszeniach
skórzanej kurtki. Popatrzyła za nim i pomyślała
o Ilonie Zacherl, która z tęsknoty zamknęła restaurację na
święta i być może nigdy już nie otworzy jej w Wielkanoc –
dopóki historia zaginionego męża nie zostanie opowiedziana
do końca.
(...)