Asy

Czego może nas nauczyć aseksualność

Odkrywanie aseksualności

            Jako czternastolatka zetknęłam się ze słowem „aseksualność” w podobny sposób, jak większość ludzi – w Internecie. Przeczytałam definicję dumnie wyeksponowaną na stronie asexuality.org, należącej do AVEN[1]: „Osoba aseksualna to ktoś, kto nie doświadcza pożądania seksualnego”. Jak się wówczas dowiedziałam, aseksualność to jedna z orientacji seksualnych, tak samo jak homoseksualność czy panseksualność. Osoba homoseksualna odczuwa pożądanie wobec osób tej samej płci, osoba aseksualna nie doświadcza go wcale.
            Miało to sens. Dorastając w Dolinie Krzemowej, wykształciłam w sobie pozytywny stosunek do różnorodności stylów życia i ucieszyłam się, że dzięki kolejnej sesji buszowania w Internecie dowiedziałam się czegoś więcej na temat świata i innych ludzi. Nie było mi trudno uwierzyć, że aseksualność to coś normalnego, zdrowego i równoprawnego względem innych orientacji i że osoby aseksualne (tak zwane asy) mają prawo do życia długo i szczęśliwie, bez bycia celem docinków czy wytykania palcami. Znajomość tego terminu w żaden sposób nie wpłynęła jednak na mój obraz siebie. Mylnie uznałam, że „osoba niedoświadczająca pożądania seksualnego” oznacza „osobę nielubiącą seksu”, w związku z czym nawet przez myśl mi nie przeszło, że sama też mogłabym być aseksualna. Co prawda nie uprawiałam jeszcze wtedy seksu, ale ta perspektywa wydawała mi się ogromnie obiecująca. To jedna z cech szczególnych aseksualności i jedno z błędnych przekonań na jej temat – można być asem i nie zdawać sobie z tego sprawy, natknąć się na to określenie, po czym machnąć ręką i żyć dalej. Sama definicja nie wystarczy – trzeba sięgnąć głębiej.
            Ponieważ uznałam, że aseksualność mnie nie dotyczy, założyłam, że nie ma ona nic wspólnego z moim życiem. To przekonanie również okazało się z gruntu fałszywe. Seksualność przenika wszystkie sfery życia społecznego, a tam, gdzie się przejawia, zawsze mamy do czynienia także z aseksualnością. Każdy, bez względu na orientację, prędzej czy później napotyka problemy, z którymi zwykle zmagają się osoby aseksualne.
            Weźmy na przykład problem, jak silne pożądanie powinien odczuwać człowiek. Ile pożądania to za mało? Kiedy zbyt mała ilość pożądania staje się niezdrowa? W jakim stopniu odpowiedzi na te pytania, bądź domyślne odpowiedzi, zależą od płci, rasy czy (nie)pełnosprawności? Jak poziom odczuwanego pożądania wpływa na nasze poglądy polityczne, osobowość i szanse na związek? I co to powinno oznaczać?
            Pytania te dotyczą szeroko pojętego ludzkiego doświadczenia. Z perspektywy asów odpowiedzi na nie kształtują się nieco inaczej – w niniejszej książce staram się połączyć te różne punkty widzenia. W tym celu przeprowadziłam wywiady z ponad setką osób aseksualnych, zarówno twarzą w twarz, jak i przez telefon. Pytałam o odczuwanie pożądania, tożsamość i miłość. Odpowiedzi, jakich mi udzielano, rzadko były proste – podobnie jak moje własne doświadczenia czy doświadczenia każdego innego człowieka. Sposób myślenia asów odsłaniał przede mną wiele nowych pojęć i niuansów. I nic w tym dziwnego: każde zjawisko – jeśli tylko uczciwie mu się przyjrzymy – okazuje się niezwykle złożone.
            Rozmawiałam na przykład z mężczyzną z bardzo religijnego środowiska, który przez całe życie stosował się do obowiązujących w nim zasad, a po ślubie odkrył, że seks wcale nie jest takim cudem, jaki mu obiecywano, oraz z kobietą, która w liceum poszła zrobić badania krwi, bo uznała, że jej brak zainteresowania seksem musi być objawem poważnej choroby. Asy z niepełnosprawnościami mają problem z wpasowaniem się w oba te środowiska – próbują ustalić, gdzie kończy się ich niepełnosprawność, a zaczyna aseksualność, i czy wyznaczenie takiej granicy w ogóle jest potrzebne. Asy z mniejszości rasowych i nieidentyfikujące się z żadną płcią kulturową zastanawiają się, czy ich aseksualność nie jest reakcją na nietolerancję społeczeństwa. Wszyscy stają przed wyzwaniem, jak odróżnić miłość od przyjaźni, kiedy seks nie stanowi już kryterium oceny. Asy niepragnące związków miłosnych szukają sobie miejsca w świecie całkowicie skoncentrowanym na tej konkretnej formie relacji międzyludzkich. Z kolei asy chcące wchodzić w tego rodzaju związki tłumaczą, że przyjęte sposoby wyrażania zgody na kontakt seksualny nie uwzględniają ich potrzeb.
            Choć nie ma tu prostych rozwiązań, historie moich rozmówców pomagają dostrzec inną perspektywę i zrozumieć, jak każdy z nas – nie tylko osoby aseksualne – może pozostawać w kontakcie ze swoją seksualnością. Większość ludzi podlega określonym normom seksualnym i to samo dotyczy osób aseksualnych, które czasem doświadczają z tego powodu wręcz wykluczenia. W efekcie osoby aseksualne mogą obserwować reguły społeczne niejako z zewnątrz i czynić z tej perspektywy różne spostrzeżenia. Asy zwracają uwagę na założenia i schematy związane z seksualnością, dotyczące definicji, uczuć i działań, które często pozostają dla nas niewidoczne, i widzą, jak te normy nas ograniczają. Asy proponują nową optykę, przedkładającą to, co jest, ponad to, co uznaje się za zgodne z naturą.
            Jako czternastolatka wiedziałam jedynie, że moje doświadczenie seksualności nie pokrywa się z historiami asów drukowanymi w czasopismach. Byłam pewna, że jestem heteroseksualną kobietą – jak niemal wszystkie moje koleżanki i spora część ludzkiej populacji.
            Tymczasem wiele osób aseksualnych, o których czytałam lub z którymi rozmawiałam, twierdzi, że odczuwało swoją inność już w młodym wieku. Ich historie przypominały tę, którą opowiedziału mi artystu Lucid Brown, osoba absolwencka Emerson College w Bostonie.
            – Moja matka trzykrotnie próbowała rozmawiać ze mną o „tych sprawach”, kiedy byłum dzieckiem, i za każdym razem poddawała się w połowie.
            (Lucid, podobnie jak spora część moich rozmówców, jest osobą niebinarną i stosuje neutralne płciowo formy gramatyczne[2]).
            W liceum, do którego chodziłu Lucid, uczniowie chowali się za drzewem, by podglądać całującą się parę z tej samej klasy. Inni wydawali się tym podnieceni, jednak Lucid czułu jedynie zdumienie – nie rozumiału, co takiego wspaniałego jest w całowaniu ani dlaczego wszyscy się tym interesują. Etap dojrzewania wiąże się oczywiście z pewnym mętlikiem w głowie u każdego z nas, bez względu na orientację. U osób aseksualnych uczucie niepewności wynika jednak nie tylko z niewiedzy, jak się zachować w sytuacjach związanych z seksualnością, lecz także z poczucia całkowitego wykluczenia z tej sfery życia, podczas gdy inni zdobywają pierwsze doświadczenia seksualne. W tym czasie plotki dotyczą głównie pocałunków i chodzenia na randki. Seks – kto go uprawia, kto być może zacznie i kto o nim marzy – staje się ważnym tematem dyskusji, nawet jeśli żadne z rozmówców nie zna go jeszcze z autopsji. Asom ta nowa zbiorowa obsesja może się wydawać niewytłumaczalna, jakby wszystkim dookoła nagle zhakowano mózgi.

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: julita@czarne.com.pl.