Wszystko za życie

Detrital Wash ciągnie się jakieś osiemdziesiąt kilometrów od jeziora Mead w kierunku gór na północ od Kingman. Odwadnia znaczną część okolicy. Przez większość roku koryto rzeki jest suche jak pieprz, ale w miesiącach letnich przegrzane powietrze wybija spod wypalonej ziemi niczym bąbelki z dna wrzącego garnka i wznosi się ku niebu wzburzonym prądem konwekcyjnym. Często powstają wtedy masywne kowadła chmurowe, które wznoszą się nawet dziesięć kilometrów ponad powierzchnią Mojave. Dwa dni po tym, jak McCandless rozbił obóz nad jeziorem Mead, na popołudniowym niebie wyrosła wyjątkowo gęsta ściana chmur burzowych i zaczęło lać, bardzo mocno, nad prawie całą doliną Detrital.

McCandless obozował na skraju rzeki, kilka metrów powyżej jej głównego koryta, więc kiedy z wyżyn napłynęła rozpędzona brązowa woda, zdążył zebrać rzeczy i namiot, ratując je przed porwaniem przez prąd. Nie miał jednak dokąd przestawić samochodu, ponieważ jedyna droga odwrotu zamieniła się w spienioną rzekę. Okazało się, że nagła powódź nie miała dość mocy, żeby ponieść samochód albo wyrządzić trwałe szkody. Zamókł jednak silnik – kiedy wkrótce potem McCandless próbował go uruchomić, nie chciał zapalić i zniecierpliwiony chłopak wyładował akumulator.

Nie mógł więc uruchomić datsuna. Jeśli chciał wrócić autem na utwardzoną drogę, to nie miał wyboru: musiał ruszyć pieszo i zawiadomić władze o swoim problemie. Gdyby jednak poinformował o tym strażników, ci zaczęliby zadawać kłopotliwe pytania: Dlaczego w ogóle zlekceważył zakazy i zjechał do koryta rzeki? Czy miał świadomość, że dowód rejestracyjny pojazdu stracił ważność dwa lata wcześniej i nie został przedłużony? Czy wiedział, że nieważne jest również jego prawo jazdy, a samochód nie jest ubezpieczony?

Szczere odpowiedzi na te pytania raczej nie zostałyby dobrze przyjęte przez strażników. McCandless mógłby spróbować wytłumaczyć, że on podlega nakazom wyższego rzędu – że jako współczesny wyznawca Henry’ego Davida Thoreau uznaje jego esej O obywatelskim nieposłuszeństwie za prawdę objawioną, więc lekceważenie praw stanowionych przez państwo uważa za swój moralny obowiązek. Wątpliwe jednak, czy przedstawiciele rządu federalnego podzieliliby jego punkt widzenia. Trzeba by się użerać z mnóstwem biurokracji i opłacić kary. Z pewnością powiadomiono by jego rodziców. Istniał jednak sposób na uniknięcie tych kłopotów: McCandless musiał po prostu porzucić datsuna i kontynuować swą odyseję pieszo. I tak właśnie postanowił zrobić.

Co więcej, zamiast wpaść w rozpacz przez taki obrót wydarzeń, McCandless poczuł euforię: w nagłej powodzi zobaczył szansę na pozbycie się niepotrzebnego bagażu. Ukrył samochód, jak mógł, pod brązowym brezentem, odkręcił tablice rejestracyjne z Wirginii i dobrze je schował. Następnie zakopał swój sztucer Winchester na jelenie oraz kilka innych rzeczy, po które kiedyś mógłby chcieć wrócić. Potem w geście, z którego dumni byliby Thoreau i Tołstoj, ułożył całą swoją papierową gotówkę na piasku – w żałosnym stosiku jednodolarówek, piątek i dwudziestek – a potem je podpalił. Sto dwadzieścia trzy dolary w prawnych środkach płatniczych szybko poszły z dymem, zmieniając się w popiół.

Wiemy o tym wszystkim dlatego, że McCandless udokumentował spalenie pieniędzy oraz większość późniejszych wydarzeń w złożonym ze zdjęć i wpisów albumie, który później dał na przechowanie Wayne’owi Westerbergowi przed wyruszeniem na Alaskę. Chociaż w dzienniku – pisanym w trzeciej osobie, w drętwym, manierycznym stylu – często popada w melodramatyczny ton, dostępne dowody wskazują na to, że McCandless nie przeinaczył faktów. Prawdomówność była zasadą, którą rzeczywiście brał sobie do serca.

Po zapakowaniu do plecaka nielicznego pozostałego dobytku 10 czerwca McCandless wyruszył w marsz wokół jeziora Mead. Jak przyznaje w swoim dzienniku, okazało się to „wielkim błędem. […] W ekstremalnych czerwcowych temperaturach człowiek zaczyna majaczyć”. Dostał udaru, ale udało mu się zatrzymać przepływającą łódkę i poprosić o podrzucenie do Callville Bay, przystani na zachodnim krańcu jeziora. Tam wyciągnął kciuk przy drodze i ruszył dalej.

McCandless podróżował po Zachodzie przez kolejne dwa miesiące, oczarowany skalą i potęgą krajobrazu, podniecony drobnymi kolizjami z prawem, ciesząc się chwilowym towarzystwem innych wagabundów spotykanych po drodze. Pozwalając, by jego życiem rządził przypadek, udał się autostopem nad jezioro Tahoe, poszedł pieszo w Sierra Nevada, przez tydzień maszerował na północ szlakiem Pacific Crest Trail, a potem opuścił góry i wrócił na szosę.

Pod koniec lipca McCandlessa podwiózł mężczyzna nazywający siebie Szalonym Erniem, który zaproponował mu pracę na ranczu na północy Kalifornii. Na zdjęciach stamtąd widać niepomalowany, walący się dom otoczony przez kozy i kury, sprężyny z materaców, zepsute telewizory, wózki z supermarketów, stare sprzęty i całe stosy śmieci. Po jedenastu dniach pracy z sześcioma innymi włóczęgami McCandless zrozumiał, że Ernie nie zamierza mu zapłacić, dlatego spośród rupieci na podwórku ukradł czerwony rower z dziesięcioma przerzutkami i pojechał nim do Chico, gdzie porzucił pojazd na parkingu centrum handlowego. Następnie wrócił do życia w ciągłym ruchu i udał się autostopem na północ i zachód przez Red Bluff, Weaverville i Willow Creek.

W pobliżu Arcaty w Kalifornii, wśród ociekających wodą lasów sekwojowych na wybrzeżu Pacyfiku, McCandless skręcił w prawo w autostradę numer sto jeden i ruszył na północ wzdłuż oceanu. Kiedy sto kilometrów przed granicą z Oregonem, niedaleko miasteczka Orick, para gumowych trampów w starej furgonetce zatrzymała się, żeby zajrzeć do mapy, zauważyli chłopaka kucającego w krzakach przy drodze. „Miał na sobie długie szorty i strasznie głupią czapkę” – opowiada czterdziestojednoletnia Jan Burres, która wraz ze swoim chłopakiem Bobem podróżowała po Zachodzie, handlując bibelotami na pchlich targach i wyprzedażach. „Nosił przy sobie książkę o roślinach. Zaglądał do niej, zbierając leśne owoce do czterolitrowego baniaka po mleku z odciętą górą. Wyglądał dość żałośnie, więc zawołałam: »Hej, nie podwieźć cię gdzieś?«. Pomyślałam, że może damy mu coś do jedzenia. Zaczęliśmy rozmawiać. To był miły chłopak. Powiedział, że ma na imię Alex. I że jest strasznie głodny. Ale tak strasznie, strasznie. Chociaż bardzo szczęśliwy. Mówił, że żywi się jadalnymi roślinami, które rozpoznaje dzięki swojej książce. Był z tego niesłychanie dumny. Powiedział, że włóczy się po kraju i że to jest jego wielka przygoda. Opowiedział nam o tym, jak porzucił samochód i spalił gotówkę. Zapytałam: »Po co to zrobiłeś?«. Odparł, że nie potrzebuje pieniędzy. Mam syna mniej więcej w jego wieku, z którym kilka lat temu straciliśmy kontakt, więc odezwałam się do Boba: »Stary, musimy go wziąć ze sobą. Nauczysz go paru spraw«. Alex pojechał z nami do Orick Beach, gdzie obozowaliśmy, i został z nami przez tydzień. Naprawdę dobry był z niego chłopak. Ogromnie go polubiliśmy. Kiedy odjechał, sądziliśmy, że już o nim więcej nie usłyszymy, ale zadbał o kontakt. Przez następne dwa lata przysyłał nam kartkę co miesiąc albo dwa”.

Z Orick McCandless ruszył dalej na północ wzdłuż wybrzeża. Podróżował przez Pistol River, Coos Bay, Seal Rock, Manzanitę, Astorię, Hoquiam, Humptulips, Queets, Forks, Port Angeles, Port Townsend, Seattle. „Nikt mu nie towarzyszył – jak pisał James Joyce o Stephenie Dedalusie, swoim artyście w wieku młodzieńczym. – Nikt go nie obserwował, przepełniało go szczęście, znalazł się w pobliżu dzikiego serca życia. Był sam, i młody, i chętny, i o dzikim sercu, sam wśród bezmiaru dzikiej przestrzeni i słonawych wód, i żniwa morskich muszli i wodorostów, w szarej słonecznej poświacie”[1].

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: zofia@czarne.com.pl.