Tęczowe San Francisco

Wspomnienia o moim ojcu

Alysia Abbott

Tęczowe San Francisco

Wspomnienia o moim ojcu

fragment

Pokolenie gejów i lesbijek, z których wiele przeprowadziło się do San Francisco, by imprezować lub szukać azylu, po raz pierwszy zmierzyło się z polityką. W 1977 roku w mieście powstało ponad trzydzieści politycznych organizacji gejowskich, poczynając od Black Gay Caucus do Tavern Guild (której udało się „zgejkotować” sok pomarańczowy w barach na Florydzie[1]) i Lesbian Mothers Union (walczącej w sądach o obronę praw do opieki nad dziećmi dla matek lesbijek), kończąc na Coalition to Defend Gays in Military.

Jako że głosy gejowskie stanowiły dwadzieścia procent wszystkich głosów w San Francisco, władze nie mogły lekceważyć wyborców. Wybrany w 1975 roku burmistrz George Moscone został pierwszym amerykańskim burmistrzem mianującym zadeklarowanych gejów i lesbijki na stanowiska we władzach. 2 sierpnia 1977 roku, po kilku nieudanych kampaniach, pierwszego zadeklarowanego geja wybrano na publiczne stanowisko w Kalifornii. Harvey Milk został członkiem Rady Miasta.

Mój ojciec otwarcie popierał Milka i wygłaszał polityczne odezwy na rzecz praw gejów tak, jak potrafił najlepiej: przez sztukę. Napisał wiersz o Anicie Bryant, który przerobił na rysunek, i przeczytał go w maju na żywo w społecznej stacji radiowej KPOO:

 …O Ludzkości! Czy kiedykolwiek będziemy czerpać z lekcji historii?

Jeśli jest ktoś, przed kim trzeba chronić nasze dzieci,

To przed łowcami czarownic, ich różowymi gwiazdkami i gazowymi kuchenkami.

Nigdy więcej! Tym razem się sprzeciwimy.

Na okładkę drugiego zbioru swoich wierszy Wrecked Hearts (1978) tata narysował Jezusa rozstrzeliwanego w gejowskim barze przez zbira, na którego ramieniu widnieje tatuaż „Anita Forever”. Jezus woła „Już dosyć!”, a kula rozdziera mu serce. Na wewnętrznej stronie okładki Jezus ma otwartą klatkę piersiową. Symbolikę błogosławionego serca ojciec znał dobrze, w końcu wychowano go na gorliwego katolika w Lincoln w Nebrasce. Obok Jezus wzywa do działania: „My, dziewczynki, potrzebujemy porządnej rewolucji”.

W owym czasie miałam prawie siedem lat i byłam zbyt mała, by zrozumieć dokładnie, dlaczego rano pijemy sok jabłkowy zamiast pomarańczowego, wyczuwałam natomiast nagonkę: nie chcą nas tu. Chcą się nas pozbyć.

Po wygranej Bryant liczba napaści na gejów gwałtownie się zwiększyła. Homoseksualiści zaczęli więc nosić policyjne gwizdki i organizować uliczne patrole. W pewien późny czerwcowy wieczór pracujący jako miejski ogrodnik Robert Hillsborough (nazywany przez dzieci z placu zabaw, na którym pracował, Panem Zielonedżinsy) został napadnięty przez czterech nastolatków, kiedy ze swoim chłopakiem wysiadał z samochodu. Jeden z napastników dźgał Hillsborougha składanym nożem, wołając „Ciota!”, tak długo, aż ofiara umarła.

Nie zauważyłam kwiatów ku pamięci ogrodnika na dorocznej Paradzie Równości, która odbyła się wkrótce po zabójstwie, a tata mi ich nie pokazywał. Trzymałam ojca za rękę i napawałam się eksponowaną na przekór atmosferą triumfu, głośnym i dumnym marszem. Media szacowały, że w paradzie wzięło wtedy udział od dwustu do trzystu siedemdziesięciu pięciu tysięcy osób. Kolorowe flagi państwowe powiewały w powietrzu, a półnadzy mężczyźni ze sobą tańczyli. Wszyscy wiwatowali, kiedy przechodzili członkowie ruchu Straights for Gay Rights, zrzeszającego heteroseksualistów walczących o prawa gejów. Widziałam jaskrawożółte balony i dyskotekową diwę Sylvester śpiewającą ze lśniącej platformy. Wszędzie dokoła widoczne były pisane ręcznie transparenty: „Jesteśmy waszymi dziećmi”.

Choć na Paradzie Równości czułam, że jestem wśród przyjaciół, w szkole i w domu dziadków było dziwnie. Wiedziałam, jak powinna wyglądać rodzina, i miałam świadomość, że nasza jest inna. Bardzo kochałam tatę, ale naprawdę potrzebowałam matki. Zaczęłam więc pisać opowiadania, w których rozwiązywałam problem jej braku: osierocone zwierzęta odnajdywały swoje matki albo znajdowały nowe, albo tworzyły rodziny z innymi osieroconymi zwierzętami. Tata i nauczyciele chwalili mnie za te historie. Latem 1977 roku ojciec rozważał w dzienniku moją potrzebę posiadania rodziny i własne pragnienia:

26 lipca 1977. W tej chwili jedynym głębokim, prawdziwym i satysfakcjonującym związkiem w moim życiu jest ten z Alysią. Przez jakiś czas marzyłem (szczególnie gdy mieszkaliśmy z Edem), że znajdę mężczyznę, którego pokocham, z którym będę żył, i również Alysii dam dobre życie. Jednak Alysia z wiekiem bardziej protestuje. Nie dostaje tego, czego pragnie, a to wpływa na mnie. Czy to z powodu telewizji, szkoły, czy modelu, jaki poznała u dziadków, ALBO dlatego, że po prostu jest szczerym dzieckiem przyznającym, że król jest nagi, nie chce mieć dwóch tatusiów, a przy dwóch face­tach jeden nie może być mamusią.

Jaki mam wybór?

1. Żyć tak, jak teraz – ze współlokatorami, z którymi nie stworzę trwałego związku. Jakbym dryfował.

2. Bardziej intensywnie szukać mężczyzny (chłopaka) – poety, który będzie dzielił nasze życie. Tak byłoby najlepiej, ale zastanawiam się, czy to nie po prostu moja fantazja, myślenie magiczne – a więc opcja niemożliwa.

3. Próbować przezwyciężyć homoseksualizm i poszukać trwałego związku heteroseksualnego.

4. Poszukać kobiety, która zaakceptuje moją homoseksualną część, ale zwiąże się ze mną bardziej niż tylko jako przyjaciółka (ja z nią też), i która zostanie kimś w rodzaju matki dla Alysii.

W tej chwili najbardziej realna wydaje mi się opcja 4. A teraz pytanie: jak to osiągnąć?

Kilka miesięcy później tata zamieścił ogłoszenie w gazecie „Bay Guardian” wydawanej w SF. „Szukam kobiety kreatywnej, szczególnie zainteresowanej poezją, która pomoże mi w opiece nad moją małą córką Alysią”. W grudniu odpowiedziała na nie Lynda Peel, samotna matka. Rok wcześniej razem z trzynastoletnią córką Kris­tą przyjechała z małego miasta w New Hampshire, by zacząć nowe życie w San Francisco. Jej chłopak pomógł im się zorganizować, ale kiedy nagle odszedł, Lynda musiała znaleźć kogoś do współdzielenia wynajmowanego domu w Noe Valley. Umówiliśmy spotkanie.

Między tatą i Lyndą od razu zaskoczyło. Była feministką, fotografką, wyrozumiałą w kwestiach gejowskich i zaintrygowaną literackim towarzystwem taty. Co ważniejsze, jako rozwódka Lynda rozumiała, co dla samotnego rodzica znaczy prowadzić artystyczne życie. Zadeklarowała, że pomoże w opiece nade mną i domowych kwestiach, z którymi tata sobie nie radził. On miał się dokładać do czynszu, pomagać w zakupach spożywczych i sprawach technicznych w domu, gdy to było konieczne.

Cieszyłam się na myśl, że zamieszkam z innym dzieckiem. Mieliśmy już współlokatorów, ale niewielu się mną interesowało, więc zwykle bawiłam się sama. A Krista była inna – z pozoru dziecko, ale miała w sobie też już coś z dorosłego. Nosiła dżinsy rurki i bardzo, bardzo lubiła cień do powiek. Pachniała perfumami i lakierem do włosów, a później zaczęła przypominać mi eleganckie nastolatki z filmów takich jak Małe liski i rockowych kapel jak Runaways. Miałam nadzieję, że nauczy mnie, jak się malować, albo przynajmniej pobawi się ze mną w przebieranki.

W styczniu 1978 roku spakowaliśmy się i wprowadziliśmy do Lyndy. Miała prawdziwy dom z dwoma piętrami i ogródkiem. Daleko od ulicy było cicho, co uszczęśliwiało tatę. W pierwszym tygodniu pobytu tam miałam nadzieję, że po szkole pobawię się z Kristą, ale nigdy nie było jej w domu. Któregoś popołudnia podjechał za to policyjny radiowóz, z którego wysiadła Krista ze spuszczoną głową i niezadowoloną miną. Okazało się, że uciekła z domu. Potem długo rozmawiała z matką za zamkniętymi drzwiami. Tata próbował zbyć tę sytuację uśmiechem.

 – To rodzinne sprawy – powiedział. – Nie musimy się mieszać.

Następnego wieczoru, kiedy Lynda wyszła na lekcję hiszpańskiego, Krista zapytała tatę, czy może zabrać mnie na spotkanie ze swoim chłopakiem. Obiecała, że wrócimy przed moją porą spania, czyli wpół do dziewiątej. Tata pracował akurat nad nowym wierszem i zadowolony z chwili spokoju, zgodził się. Pomógł mi włożyć kurtkę i tenisówki, a potem pomachał nam na do widzenia. Chłopak Kristy, chudzielec w dżinsach i z wąsami, powiózł nas swoim pordzewiałym autem po 25. Ulicy.

Kilka godzin później siedziałam sama na przednim siedzeniu, a Krista i jej chłopak obściskiwali się z tyłu. Nie wiedziałam, która jest godzina, ale zrobiło się ciemno i powinnam już leżeć w łóżku. Następnego ranka szłam do szkoły. Na początku ekscytowałam się nieobecnością taty. Ulicę oświetlał migający czerwony neon. Z radia dobiegały kolejne historie o tęsknocie i przetrwaniu, opowiadane z towarzyszeniem porywającej, donośnej muzyki.

„Jeśli nie mogę cię mieć…”

Po jakimś czasie zrobiło mi się jednak niewygodnie. Zaczęłam otwierać i zamykać schowek na rękawiczki. Przez dziurę w drzwiach wdzierał się wilgotny wiatr.

 – Chcę jechać do domu, Krista.

Zero odpowiedzi.

Znudzona i zmarznięta zaczęłam się martwić. Co to za ludzie rozmawiają na tylnym siedzeniu? O czym mówią? Kim są ci przechodzący obok samochodu, mówiący w językach, których nie rozumiem? Gdzie jesteśmy i jak długo tu zostaniemy? Inne dzieci na pewno są już w łóżkach, myślałam. Wyobrażałam je sobie pod kocami, trzymające blisko swoje pluszaki.

 – Chcę do domu, Krista, zimno mi!

 – Nie bądź taką beksą.

Wcisnęłam się w popękaną tapicerkę i próbowałam zatracić w radiowych przebojach. Muzyka wydawała się jak ta noc – egzotyczna, dorosła, mroczna i bez końca. Słuchałam, póki nie zasnęłam.

19 stycznia 1978. Krista do północy była gdzieś z Alysią. Gary (były współlokator i kochanek Lyndy) zgarnął je na rogu Dwudziestej drugiej i Mission. Lynda była zła także na mnie. Odwiozłem A-R do szkoły i długo rozmawiałem z Lyndą. Mocno się rozemocjonowałem i zacząłem szlochać (po części z powodu rodzicielskiego odrzucenia). Rozmowa bardzo otwarta i głęboka, ale wyczerpująca… Lynda opowiedziała o kłótniach z Kristą. (Która zeszłego lata próbowała spalić dom, rozdawała alkohol dzieciom sąsiadów itp.). Jestem wykończony i źle się czuję, bo Alysia nie ma tu siostrzanego wzoru. W domu jest jednak cicho i spokojnie.

Tata był zdeterminowany, by ta dziwaczna rodzina działała, próbował więc nas do niej zaadaptować. Wieczorami razem z Lyndą gotowali często skomplikowane wegetariańskie kolacje, a po nich następowały długie dyskusje, w trakcie których wypijali wiele butelek wina. Tata od czasu do czasu wychodził do swojego pokoju na papierosa, bo Lynda zabraniała palenia w kuchni. Wielu rzeczy zabraniała.

Ojciec lubił Lyndę i wciąż miał nadzieję, że to ona będzie wymarzoną partnerką życiową, o której pisał w dzienniku w lipcu poprzedniego roku. Kiedy wychodził na tańce, zostawiał mnie pod jej opieką, razem robili kolacje. Lynda jednak okazała się dość onieśmielającą matką zastępczą. Szeroka, umięśniona, w malarskim kombinezonie i meksykańskiej koszuli szorstko poruszała się po domu, a w trakcie sesji fotograficznych nie życzyła sobie, by jej przeszkadzano. Wystarczyło, żebym bawiła się w kuchni, a Lynda zbiegała po schodach, ciskając wzrokiem błyskawice. Często była zła, a z Kristą kłóciła się nieustannie. Trzaskanie drzwiami. Wrzas­ki w korytarzu. Bałam się.

Tata wiedział, że się denerwuję, i któregoś wieczoru, kiedy już położył mnie spać, próbował rozmawiać z Lyndą w trakcie sprzątania po kolacji.

Opowiedziałem jej o uczuciach Alysii (np. byśmy nie rozmawiali w jej pokoju, żeby Lynda nie przychodziła wciąż do jej pokoju, o strachu przed Lyndą). Odpowiedziała, że chce sama załatwić te sprawy z A-R i że się wtrącam, robiąc za pośrednika. Mówiła: „Jest na to psychologiczny termin, wiesz jaki?”, i twierdziła, że przerzucam swoje uczucia na Alysię. Odparłem, że nie zamierzam być częścią jakiejś kategorii, wyjaśniłem, że musiałem już kiedyś stawać w obronie Alysii (kiedy ktoś zjadł jej posiłek, męczył ją w szkole itp.) – i że jeśli rodzice nie będą tego robić, gatunek nie przeżyje. Prawo przetrwania.

Wydaje mi się, że Lynda działa na dwa sposoby: kiedy wyraża jakąś swoją potrzebę, nazywa to „byciem otwartą”. Kiedy ja to robię, twierdzi, że się na niej „wyżywam”. Mimo wszystko lubię Lyndę, jej siłę i optymizm, to, jak radzi sobie z komunikacją międzyludzką. Traktuję mieszkanie z nią jako doświadczenie budujące charakter.

Z dala od domu tata wciąż koncentrował się na poezji. Miał już silną pozycję w Cloud House i regularnie pojawiał się też na spotkaniach w innych miejscach w San Francisco: w City Lights w North Beach; w Owl and Monkey, folkowej kafejce w Sunset; w Rose and Thistle, barze dla heteryków na rogu California i Polk. Jednak choć lubił te wieczory, wśród publiczności hetero i mieszanej czuł dys­komfort, gdy czytał swoje otwarcie gejowskie wiersze. Zaczął czytać teksty autorów, których podziwiał, w czasopismach „Fag Raf” i „Gay Sunshine”. Oba wychodziły od 1970 roku i publikowały poezję, fikcję i wywiady z pisarzami starszego pokolenia, na przykład Tennessee Williamsem i Gore’em Vidalem, a także prace młodszych twórców, w tym taty i Aarona Shurina, również poety z San Francisco. W liście do Shurina tata zmagał się z pytaniami o tożsamość i pisanie:

Czy istnieje gejowska poezja lub gejowska estetyka? Czy każdy wiersz napisany przez poetę geja jest wierszem gejowskim (zawiera jakiś wyjątkowy seksualny podtekst), czy to po prostu temat i punkt widzenia czynią z wiersza utwór gejowski?

Wspomniał Shurinowi, że chciałby stworzyć intelektualną scenę, na której mógłby wymieniać się pomysłami i pracować z sobie podobnymi pisarzami. W lutym 1978 roku tata zorganizował Męskie Czytanie Walentynkowe z udziałem Shurina i innych znanych pisarzy gejowskich, między innymi Dennisa Coopera, Paula Mariaha i Harolda Norse’a. Wydarzeniu nadał nazwę „Z naszych serc do waszych”. Przygotował dwukolorowe plakaty, które wydrukował w setkach egzemplarzy, a ponieważ silnik starego garbusa padł na dobre, jeździł autobusem i pociągiem, wożąc ciężkie stosy ulotek i plakatów do księgarni w całym Bay Area. O spotkaniu napisały „San Francisco Sentinel” i „Chronicle”. I choć recenzje okazały się różne, tata cieszył się z artykułów, które wycinał i wklejał do swojego dziennika.

Krista wyprowadziła się z domu i zamieszkała z chłopakiem. Później dowiedziałam się, że wpadła w szpony jakiegoś latynoskiego gangu, zaczęła brać „anielski pył” (fencyklidynę) i palić mari­huanę. Lynda nie potrafiła jej już kontrolować. Zmęczona niekończącymi się kłótniami z córką poprosiła Kristę, by ta zdecydowała się, gdzie chce mieszkać, byśmy mogli znaleźć innego lokatora. Tata próbował mi wyjaśnić, co się dzieje, a ja, ponieważ nabrałam już kolektywnego ducha San Francisco, zaproponowałam, żebyśmy wszyscy spotkali się z Kristą i porozmawiali o tym, co ją uszczęś­liwi. Spotkanie nigdy nie doszło do skutku.

25 kwietnia 1978 roku St. Paul w stanie Minnesota zostało drugim amerykańskim miastem, które cofnęło rozporządzenie o prawach gejów. Anita Bryant zajęła swoje ulubione miejsce przed kamerami telewizyjnymi: „Po raz kolejny, tak jak w Dade County dziewięć miesięcy temu, moralnie zobowiązana większość odniosła wielkie zwycięstwo. Wiadomość skierowana do polityków jest jasna: szanujący Boga Amerykanie nie będą się już poddawać opresyjnym rządom walczącej, politycznie zorganizowanej amoralności”.

Kiedy wieść o St. Paul się rozeszła, protestujący setkami wyszli na ulice San Francisco. Jakiś znajomy zadzwonił do taty i zaprosił go na ogromną demonstrację, która miała się rozpocząć w Castro. Przez większość wieczorów tata był zbyt zajęty pilnowaniem mnie, by brać udział w kolejnych demonstracjach i manifestacjach organizowanych przez Harveya Milka i jego krąg, ale tamtego wieczoru zostawił mnie z Lyndą i poszedł.

Kiedy się pojawił w okolicy, większość protestujących w koszulkach z napisem „Wyciśnij owoc dla Anity” i z przypinkami „Anita Bryant ssie pomarańcze” rozproszyła się po okolicznych barach. Tata poszedł do Toad Hall, pełnego młodych mężczyzn w obcis­łych dżinsach i roboczych butach. Szybko spotkał jakichś znajomych, wypił kilka drinków i zaczął tańczyć z przystojniakiem o imieniu Stu.

Na zatłoczonym parkiecie ciała pulsowały w rytm głośnej dyskotekowej muzyki. Ten gatunek, kiedyś uznawany za gejowski, teraz rządził wszędzie. W tamtym tygodniu numerem jeden był kawałek Night Fever Bee Geesów. Słowa piosenki oddawały atmosferę wieczoru:

Posłuchaj ziemi

Wszędzie dokoła jakiś ruch

Coś się dzieje

Czuję to.

Po uregulowaniu rachunku przy barze tata i Stu taksówką przyjechali do nas.

26 kwietnia 1976. Tego ranka Lynda i Krista wrzeszczały na siebie. Późno zawiozłem Alysię do szkoły, a kiedy wróciłem, tego dzieciaka Stu już nie było, tak jak pudełka z moją starą biżuterią i magnetofonu. Ten mały głupek nie wziął nawet kabla! Zabrał też kasetę z Jackiem Spiderem. Może bardzo potrzebował pieniędzy. Nie wiem. Czy naprawdę można mi coś ukraść, skoro nic nie mam na własność? Bardzo dziwne zdarzenie. Upiór z Toad Hall – masz szczęście, jeśli skradnie ci tylko serce!

Na początku tata próbował ukryć kradzież, ale potem okazało się, że zniknęła również część sprzętu fotograficznego Lyndy. Oczywiście była mocno wkurzona. Nie mogła uwierzyć, że tata sprowadził do jej domu obcego mężczyznę. Ojciec chciał odkupić to, co skradziono, ale Lynda oznajmiła, że zastanawiała się nad swoimi potrzebami i zamierza teraz założyć kobiecy kolektyw. „Uważa, że w jej życiu jest za dużo męskiej energii”, pisał tata w dzienniku. Sam nie miał kontrargumentów. Cieszył się, że znalazł wyjście.

I znów szukaliśmy domu.

Przeglądając dzienniki ojca, trudno mi nie czuć rozczarowania z powodu niektórych wyborów, jakich dokonał. Puścił mnie z Kristą uciekinierką, trzymał nas u Lyndy przez wiele miesięcy, choć w jej domu czuliśmy się nieszczęśliwi, zostawił mnie samą. Co sobie myślał? Jak mógł przedkładać pracę i swoje środowisko nad moje bezpieczeństwo? Czy był zbyt upalony, żeby dostrzec, że w takich warunkach nie powinno się wychowywać małej dziewczynki?

Wszędzie jednak widziałam dowody miłości. To dla mnie tata rozważał przezwyciężenie swojego homoseksualizmu. Dla mnie zamieszkał z Lyndą i Kristą. Kiedy później znaleźliśmy dwupoko­jowe mieszkanie w Haight, oddał mi duży pokój z balkonem, a sam zamieszkał w salonie, który tylko w nocy stawał się jego pokojem. Jeśli ojciec ponosił czasem rodzicielskie porażki, to zawsze szlachetne. Próbował robić to, co uważał za najlepsze, nawet jeśli nie zawsze wiedział, co naprawdę jest słuszne ani jak to osiągnąć.

Bardziej uderza mnie jednak, że przez cały ten czas nie porzucił swojej pasji dla gejowskiej społeczności literackiej. Był zdeterminowany, nie tylko by rozwijać własną twórczość, ale także by zorganizować i promować gejowskich prozaików, drukować plakaty, a później czasopisma własnym sumptem. Ojciec wszystko to robił, próbując utrzymać mnie w dwujęzycznej szkole i prowadząc życie zadeklarowanego geja. Był pionierem.

A w latach siedemdziesiątych samotnemu ojcu gejowi nie było łatwo. Nie istniały książki o gejowskim wychowaniu, nie było forów dyskusyjnych, które pojawiły się dekady później. Nie miał na kim się wzorować. Z mniejszym lub większym powodzeniem ojciec wymyślał zasady na bieżąco. Jedynym przewodnikiem było dlań przekonanie, że nie chce wychowywać mnie tak, jak jego wychowano.

Dorastając w Lincoln, tata nie mógł być naprawdę sobą, dlatego w naszej bajkowej krainie wychowywał mnie bez ustalonych granic. W jego rodzinnym domu dzieci nie odzywały się nieproszone, a kary fizyczne były normą. W naszym tata słuchał mojego zdania na wszystkie tematy – począwszy od jego chłopaków, na moich własnych karach skończywszy. Wychowany w domu, gdzie dostawał lanie za bieganie nago po trawniku, a uczuć się nie okazywało, mnie wychowywał w takim, gdzie nagi mężczyzna paradował po przedpokoju, a ja siadałam mu na kolanach i nazywałam swoim chłopakiem. Nie istniały dla mnie „sprawy nieodpowiednie dla dzieci”. Ojciec wszędzie mnie zabierał, wszystkim przedstawiał i bardzo starał się traktować jak dorosłą. A ponieważ byłam przedwcześnie dojrzałym dzieckiem, a tata dziecinnym dorosłym, pod pewnymi względami byliśmy sobie równi.

Konserwatyści pokroju Anity Bryant i kalifornijskiego senatora Johna Briggsa obawiali się, że gejowscy nauczyciele wmanipulują dzieci w „gejowski styl życia”, ale tata wcale nie próbował tego robić. W 1975 roku pisał:

Nie próbuję wychowywać jej na lesbijkę. Nie ukrywam też swojego homoseksualizmu, by ona wyrosła na hetero. Może jednak zobaczyć, że są różne orientacje i sposoby na życie. Mam nadzieję, że kiedy dorośnie, w naszym społeczeństwie nie będzie już tak istotne, czy jesteś gejem czy hetero, mężczyzną czy kobietą. Ludzie będą żyć tak, jak im wygodnie i bez skrępowania.

Spotykałam tylko ludzi spędzających czas z tymi, których kochali.

 

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: zofia@czarne.com.pl.