Piano rysuje sufit

Rozmowy o przygodzie

Jednym z Państwa pacjentów był Samuel Beckett. Pewnie był mrukiem?

Byłem chyba jego ostatnim dentystą. Faktycznie był trochę dziwakiem i mrukiem – na początku powiedział, że nie mówi po niemiecku, tylko po angielsku, ale potem, jak się trochę rozluźnił, okazało się, że zna niemiecki, i to dobrze. Mam wrażenie, że on był strasznym hipochondrykiem. Miałem kilku takich pacjentów, szczególnie pisarzy, którzy musieli mnie jako dentysty nienawidzić. Ale z wieloma z nich później bardzo się zaprzyjaźniliśmy.

Najtrudniej było właśnie z pisarzami, oni mieli też najbardziej zaniedbane zęby – widocznie ta oralna historia była u nich szczególnie problematyczna. Ciekawe, że wśród artystów, którzy do nas przychodzili, głównymi „aktorami” na „scenie” praktyki byli malarze, nie aktorzy. Aktorzy zjawiali się u nas przed południem – przeważnie pracowali do późna w teatrze, więc rano zawsze byli niewyspani, nieumyci, nieochędożeni. Ale z nimi nie mieliśmy trudności, chyba najwięcej kłopotów było z literaturą.

Wspomniał Pan o aktorach – sam miał Pan przygody aktorskie, angażowano Pana do ról w filmach.

Tak, kiedyś George Tabori wpakował mnie do jakiegoś swojego filmu, gdzie miałem grać stróża. Grali tam między innymi Vadim Glowna i Hannelore Schroth. Super aktorka. Stałem z nią przed rozpoczęciem zdjęć i rozmawialiśmy o jej zębach. Kiedy Tabori powiedział, że zaczynamy kręcić, ona dostała takiego rozstroju nerwowego przed kamerą, że zrobiło mi się nieswojo. Potem reżyser kiwnął znowu, że trzeba przerwać zdjęcia, ona wraca do mnie i jakby nigdy nic chce nadal mówić o swoich zębach. Ale ja byłem zupełnie roztrzęsiony i nie byłem w stanie dalej rozmawiać!

Jednym z Państwa pacjentów był też Zbigniew Herbert. Byliście z nim zaprzyjaźnieni.

Tak, przez jakiś czas nawet mieszkał z żoną u nas, serdecznie się z nimi przyjaźniliśmy. Zbigniew miał wspaniałe, wyrafinowane poczucie humoru. Kiedyś siedzieliśmy razem na Kurfurstendammie, niedaleko naszej praktyki, w jakimś ogródku kawiarnianym, i akurat przechodziła koło nas prowokacyjnie wypięta czternastolatka. Miała taką wulgarną twarz, że aż nam się zrobiło dziwnie. Patrzę na Zbyszka, a on mówi: „Ja tego Nabokova nigdy nie zrozumiem!”.

W księdze pamiątkowej Państwa gabinetu, do której wpisywali się pacjenci, Zbigniew Herbert napisał: „Kochani Danusiu i Tolku, byłem człowiekiem zrujnowanym alkoholem, kobietami i komunizmem. Znaczne ubytki w uzębieniu, głowie i duszy. Odkąd Was poznałem, stałem się znów ascetycznym abstynentem i wróciła mi wiara w przyszłość. Bowiem uzupełniliście moje ubytki i braki. Kochający i wdzięczny, Zbigniew Herbert”. Państwa gabinet był miejscem spotkań, dużo znajomych artystów przychodziło do Was po prostu na kawę.

Zdarzało mi się czasem całkiem z nimi zagadać i nie pracować. Kto jeszcze bywał u nas? Na przykład Mrożek, który w naszym domu poznał się z Romanem Opałką. Opałka był niezwykle mądry, na wszystko miał odpowiedź. Zorganizowałem kiedyś w Berlinie, w Galerii Narodowej, jego wystawę i przy tej okazji odbyła się publiczna dyskusja – ludzie pytali go o różne rzeczy, bo sztuka Opałki jest prowokująca. Fantastycznie było słuchać, jak na to odpowiadał, jak on wszystko miał ułożone w głowie! Tak więc gdy Mrożek poznał go u nas, spytał mnie potem na boku: „Słuchaj, a co ten kolega robi?”.  Kiedy mu wyjaśniłem, powiedział tylko: „To chwała Bogu! Bo już byłem niespokojny, że pisze”.