Afrykańska odyseja

Są wyprawy, które zmieniają podróżnika w innego człowieka. Być może wolałby on nawet, żeby po podróży było tak jak niegdyś, ale to niemożliwe. Coś zniknęło i tamtej osoby już nie ma, podróż zmieniła jej życie. Na tym polega urok, a też ryzyko wyruszania w świat, ryzyko, które podejmuje Afrykanin przybywający do Europy.
Przez lata spędzone w podróży John Ekow Ampan nazywał Afrykę swoją ojczyzną. Potem stracił poczucie bezpieczeństwa. Stracił przyjaciół. Stracił swoje zwyczaje, język, klimat. Znikły jego pieśni i śmiech. Stanął w jednym szeregu z Euro-pejczykami, tam gdzie doprowadziła go podróż; nauczył się żyć jak oni. Ubiera się jak Europejczycy i pracuje jak Europejczycy. Kupuje ich telewizory i pralki, a nawet ich warzywa – choć tak długo mu nie smakowały, bo pracował w europejskich szklarniach. Ma przyjaciółkę, która tam, w Europie, jest u siebie w domu, ale to nie jego dom.
Przez te wszystkie lata chciał być jak oni. Chciał stać się Europejczykiem.
„Nigdy nim nie będę”.
A gdzie jest jego dom dzisiaj?
Jeżeli uda się w drogę powrotną, jeżeli ruszy w przeciwnym kierunku, do Afryki – w podróż, na którą na początku nie mógł sobie pozwolić, na którą jego ciało było za słabe, podróż, której się bał, bo upłynęło już zbyt dużo czasu – to zrozumie, że także w Afryce nie ma już swojego domu.
John Ekow Ampan, 46 lat, krótko ogolone włosy i blizna w kształcie półksiężyca na lewym policzku. To rodzaj stygmatu, Fanti znaczą w ten sposób swoje dzieci. Szary podkoszulek zakrywa mu bliznę na brzuchu. John nosi szare lewisy, nie-bieską bejsbolówkę, na uszach ma słuchawki. Wiezie prezenty, odtwarzacz DVD i mnóstwo plastikowych reklamówek.
W jesienny poniedziałek John rozpoczyna swoją drugą po-dróż. Spotykamy się na lotnisku Rhein¬ Main, wejście A55: Markus Matzel, fotograf z Witten w Zagłębiu Ruhry, John Ampan i ja. Będziemy podróżować we trzech. Najpierw do Ghany – John ma zobaczyć się tam z rodziną, potem przez Togo i Benin do Nigerii, dalej na północ, śladami Johna, przez Niger, Saharę, Algierię i Maroko aż do Andaluzji.
Będziemy podróżować tropem tych, którzy rzucają wszystko, byle dotrzeć do Europy. I wierzą, że gdy tylko opuszczą ojczyznę, w której doświadczają piekła, biedy i wojen, znajdą raj, bezpieczeństwo i dobrobyt.
(...)